هم ايران، هم غرب نيازمند پيروزي

داود هرميداس باوند

در هر مذاکره اي براي حل يک مشکل، 4 حالت وجود دارد:

1- مذاکرات به نتيجه منتهي نمي‎شود.

2- يک طرف با علم به اينکه طرف ديگر زياد محق نيست، ولي به خاطر حفظ صلح و مصلحت، ادامه همکاري و دادن امتياز را در پيش مي‎‎‎گيرد.

3- سازش ميان طرفين؛ در اين حالت طرفين از مواضع اوليه‎شان عدول مي‎کنند تا به سازش منتهي شود.

4- براي يک طرف شرايط اضطراري است و براي طرف مقابل به اين صورت نيست. در اين شرايط براي طرفي که حالت اضطراري دارد، حالت برد- برد ديگر 50/50 نيست بلکه ممکن است 30/70 يا 40/60 باشد.

زيرا طرفي که در حالت اضطرار قرار دارد نياز دارد که از تنگنا خارج شود و به همين خاطر حتي نتيجه 30/70 يعني تنها 30 درصد برد نيز براي اين طرف برد تلقي مي‎شود.

اما اگر دو طرف مذاکره کننده در شرايط مساوي و يکسان باشند ديگر شرايط تغيير مي‏کند و انتظار کسب نتيجه برد-برد به صورت 50/50 کاملاطبيعي است.

همچنين بعضا اوضاع و احوال خاصي خارج از مذاکره به وجود مي‎آيد که بر نتيجه آن تاثيرگذار است. در اين حالت طرف مقابل که در حال اضطرار قرار نداشت نيز نياز پيدا مي‎کند که به طرف ديگر امتيازاتي را بدهد تا مذاکرات به نتيجه برسد و مثلابه جاي نتيجه 30/70 به 40/60 برسد.

در رابطه با مساله هسته‏اي جمهوري اسلامي ايران و اعمال تحريم‎هاي ناعادلانه عليه کشور، هر چه سريع‎تر مشکل بايد حل شود و تحريم‎ها نيز برداشته شود.

برد-برد، تفاهمي است مورد رضايت طرفين که همان طور که گفتم مي‎تواند 50/50، 30/70 يا 40/60 باشد. اما در شرايط کنوني ايران اگر مساله هسته‎اي ايران حتي به صورت 50/50 نيز به نتيجه نرسد باز حکم بازي برد-برد را خواهد داشت.

مسائلي که در پس اين توافق به وجود مي‎آيد را نيز بايد لحاظ کرد؛ به عنوان نمونه اگر همچنانکه تاکنون شاهد بوديم برخي مشکلات بر سر راه بهبود روابط تهران-واشنگتن مرتفع شود، اين خود فرصتي براي هر دو کشور خواهد بود. فرصت‎هايي که به دنبال اين روابط در اختيار ايران قرار خواهد گرفت بدون شک، تا 50 درصد برد-برد را نيز حاصل خواهد کرد.

البته مساله‎اي که نبايد از نظر دور داشت اين است که از جانب طرف مقابل نيز شرايط به گونه‎‎اي است که به اين توافق و نتيجه مذاکرات نياز دارند. به عنوان نمونه در ايالات متحده آمريکا، باراک اوباما رئيس جمهوري دموکرات به دليل ناکامي در برخي موارد سياست خارجي اش اکنون به حل مساله هسته‎اي ايران بسته است و مي‎داند اگر نتواند اين مذاکرات را به نتيجه برساند جداي از ثبت نشدن اين توافق تاريخي در دوره رياست جمهوري وي، ممکن است با انتقادات و در نهايت سختگيري هاي بيش از پيش نمايندگان کنگره در قبال ايران مواجه شود.

در رابطه با کشورهاي اروپايي نيز اکنون با توجه به وضعيت اقتصادي نه چندان مطلوب قاره سبز آنها نيز به سرمايه گذاري در ايران نياز دارند.

اتحاديه اروپا 30 قرارداد انرژي با ايران منعقد کرده بود که اکنون يا از اغلب آنها عقب نشسته‎اند يا قراردادها در حال تعليق است.

از ديگر سو همکاري مشترک شرکت نفت ايران با بريتيش پتروليوم نيز در پي تحريم‎ها تعليق و موجب عدم بهره برداري طرف انگليسي از نفت ايران شد. اين ماجرا موجبات نارضايتي و شکايت طرف انگليسي را نيز فراهم آورد.

بنابراين با توجه به اين شرايط اگر مشکل هسته اي ايران طي يک نتيجه برد-برد خاتمه يابد، نخست شاهد سرمايه گذاري‎هاي بيشتر در ايران و سپس بهره برداري از برنامه‎هاي مشترک خواهيم بود که اين موارد براي هر دو طرف مذاکرات يعني هم جمهوري اسلامي ايران و هم گروه 1+5 منفعت خواهد داشت.

□ روزنامه دنياي اقتصاد

گزارش خطا