کد خبر: ۱۶۹۵۸۹
تاریخ انتشار: ۱۱ آبان ۱۴۰۲ - ۰۹:۰۹

ایران جزیره دورافتاده از جهان مجازی

داوود حشمتی

هم میهن: وقتی وزیر ارتباطات دولت روحانی در برنامه شبکه افق از فیلترینگ انتقاد و تاکید می‌کرد «وقتی نمی‌توانید در شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی حاضر شوید چگونه می‌خواهید از فلسطین دفاع کنید؟» اولین نفر مجری صداوسیما بود که به رگ انقلابی‌گری‌اش برخورد و در میانه تیتراژ برنامه واکنشی عصبی و تند نشان داد.
این حرف اگرچه تلخ بود اما واقعیت داشت. حالا دیگران هم فهمیده‌اند که «خودتحریمی در فضای مجازی» چه بلایی است و دست همه از فضای بین‌الملل کوتاه مانده است. محمد دهقان، معاون حقوقی ریاست‌جمهوری که اگر تا یک ماه پیش هم از او راجع به فیلترینگ سوال می‌کردید با شور انقلابی از بسته شدن «واتس‌آپ و اینستاگرام» حمایت می‌کرد، حالا می‌گوید: «برای حمایت از فلسطینیان باید فضای مجازی و رسانه را نیز تقویت کرد.»


سوال این است که در کجا باید این حمایت رسانه‌ای و حمایت در فضای مجازی انجام شود؟ در شبکه مجازی ایتا؟ یا روبیکا؟ یا سروش؟ این روند را پیش از این جریان تمامیت‌خواه که به آنها می‌توان «صیانت‌طلب» هم گفت، بارها و بارها تکرار کرده‌اند. آنها خاصیت‌های دنیای مجازی و تبدیل شدن هر اکانت مجازی به یک رسانه را درک نکرده‌اند. تصورشان از رسانه هنوز در قالب سخنرانی‌های یک‌طرفه باقی مانده است.


این روند را پیشتر و اولین بار با مسدود کردن توئیتر و فیس‌بوک در اواخر دهه هشتاد آغاز کردند. درحالی‌که فیس‌بوک همین امروز هم در جهان بیشترین کاربران را دارد، در ایران نیز در دوران دولت دوم محمود احمدی‌نژاد به سرعت گسترش یافت و بعد از واقعه اعتراضات انتخابات 88 فیلتر شد. لذا روند «اخراج خودخواسته» و یا «خودتحریمی» در شبکه‌های مجازی جهانی، از همان زمان‌ها کلید خورد.


باز در همان دوران جلوی اینترنت پرسرعت 3G برای تلفن‌های همراه گرفته شد. اما با روی کار آمدن دولت حسن روحانی و انفجاری که در عرصه تلفن‌های همراه در جهان و به تبع آن در ایران رخ داد، نه‌فقط تکنولوژی 3G بلکه 4G هم به تلفن‌های همراه راه یافت. با این حال از همان ابتدا هم جریان «خودتحریم»، فشارهای خود را برای مسدود کردن اپلیکیشن‌های موبایلی شروع کرد. ابتدا «وی‌چت» و بعد «لاین» و «وایبر» هم فیلتر شد و گمان می‌شد که کار این شبکه‌های مجازی به پایان رسیده است. اما ناگهان سروکله تلگرام در گوشی‌های موبایل ایرانی‌ها پیدا شد. اما همین شبکه هم تحمل نشد و در سال 97 فیلتر شد. درحالی‌که وزارت ارتباطات در آن زمان تلاش می‌کرد با آوردن سرورهای تلگرام به داخل ایران و یا راه‌اندازی اپ‌های واسطه‌ای، مانند «تلگرام طلایی» همچنان دسترسی به این شبکه‌ها را برقرار کند.


با این حال تلاش‌های «خودتحریمی‌ها» برای مسدود کردن واتس‌آپ و اینستاگرام تا پایان دولت حسن روحانی به نتیجه نرسید و در نهایت در ابتدای وقایع پاییز 1401 آنها به خواسته خود رسیدند.


حالا اما این نیاز احساس شده است که «صدای مردم ایران باید در جهان شنیده شود» اما هیچ مسیر ارتباطی برای این کار وجود ندارد. چراکه پیشتر با دست خودمان آنها را فیلتر کردیم.


راه‌حل چیست؟

دو راه‌حل متفاوت از هم وجود دارد که اساساً مطمئن هستیم «خودتحریمی‌ها» به دلایل گوناگون راه‌حل دوم را برمی‌گزینند. راه‌حل اول، راه‌حل معقول و منطقی است‌. اینکه نه‌تنها شبکه‌های مجازی همچون اینستاگرام رفع فیلتر شوند، بلکه فیس‌بوک و یوتیوب را هم باید برای کاربران ایرانی رفع فیلتر کرد تا همه مردم بتوانند در آن به فعالیت بپردازند. دستکم آن شش میلیون نفری که در کمپین «حریفت منم» می‌خواستند به اسرائیل پیام بدهند که حاضر به مبارزه با صهیونیست‌ها هستند، بلندی صدایشان به دنیا می‌رسید. این درحالی است که امروز فریادشان را در شبکه‌های دربسته‌ای چون ایتا و روبیکا سر می‌دهند و از چارچوب همان مخاطبان و اطرافیان خودشان و یا رسانه‌های داخلی دورتر نمی‌رود.


مضافاً اینکه کاربر ایرانی که از فیلتر عبور می‌کند و در این شبکه‌ها قرار می‌گیرد در مجاورت کسانی قرار می‌گیرد که تولیدکننده محتواها هستند و کاربران ایرانی به دلیل کم بودن تعدادشان جسارت بیان حرفی که مغایر با فضای ساخته‌شده در شبکه مجازی هست را ندارند و بیشتر سعی می‌کنند جهت‌گیری همسو با آنها بگیرند؛ به جای آنکه بتوانند تفکری انتقادی یا تفکر مستقل خودشان را در چنین مواقعی بازنشر کنند.


راه‌حل دوم اما راه‌حلی است که همیشه این دسته آن را توصیه کرده و در همه موارد از آنها استفاده می‌کنند. این راه‌حل هم عبارت است از باز کردن مسیر برای عده‌ای معدود از افراد خودی. در واقع همانطور که در حوزه تحریم‌ها با «شبکه خودی دورزنندگان تحریم» روبه‌رو بودیم، حالا هم از همان راه‌حل استفاده می‌کنند برای تربیت و حضور عده‌ای خاص در این شبکه‌های مجازی. آن‌هم با صرف هزینه‌های گزاف از بودجه بیت‌المال. اخیراً این مسئله از سوی حسینی، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور هم افشا شد که دولت به دنبال تربیت «500 هزار نیرو» در فضای مجازی است. پیشتر یکی از سخنگویان همسو با دولت هم گفته بود که فضای مجازی مانند «زمین دشمن» است و نمی‌توان بدون «مجهز شدن» به آن قدم گذاشت. او معتقد بود که باید افراد متخصص این امر را تربیت کرد و با «گوشی‌های عقیم‌شده» وارد این فضا شد.


جان کلام این افراد این است که «برای اینکه صدای اعتراض ایرانیان در جهان و شبکه‌های مجازی شنیده شود، نیازی نیست که همه مردم در آن حضور داشته باشند. همین خود ما باشیم کافی است. لذا اینترنت بدون فیلتر در اختیار خودمان بگذارید همه چیز تمام است.»
آنها اما هرگز نخواهند فهمید سطح تاثیرگذاری اکانت‌های ساختگی و ربات‌هایشان در فضای مجازی آنقدر اندک است که مانند کف روی آب به سرعت از بین می‌رود. راه‌حل واقعی همان است که فضا را برای مردم باز کنند.

نظر شما
قابل توجه کاربران و همراهان عزیز: لطفا برای سرعت در انتشار نظرات، از به کار بردن کلمات و تعابیر توهین آمیز پرهیز کنید.
* کد کپچا:
captcha

ماجرای عدم پرداخت یارانه آبان ماه ۵۱ میلیون نفر / آیا یارانه افرادی حذف شده؟ / زمان پرداخت + علت مشکل

فریدون داوری درگذشت

پزشکیان: قرار است از کارشناسان خارجی دعوت کنیم

احتمال حذف استقلال و پرسپولیس از آسیا!

وزیر روحانی دستیار پزشکیان شد: سید محمود علوی کیست!؟

بازی هوشمندانه پزشکیان با سعید جلیلی

بازنشستگان کشوری، فرهنگیان، تامین اجتماعی و لشکری به این علت از همسان سازی حقوق ناراضی اند!

تشییع باشکوه ابراهیم قادری در مهاباد + عکس

آغاز رسیدگی به پرونده بزرگ کلاهبرداری شرکت رضایت خودروی طراوت نوین

پوستر باشگاه پرسپولیس برای تقابل با مس‌ سونگون

جواد خیابانی از خجالت بیرانوند و بازیکنان تیم ملی درآمد!

این زن وزیر آموزش ترامپ می‌شود: لیندا مک من در رینگ کشتی کج! (فیلم)

تغییر چهره جذاب پریناز ایزدیار، بازیگر «جیران» بعد 5 سال در 38 سالگی (عکس)

قطعنامه ضدایرانی حقوق بشری کانادا در سازمان ملل به تصویب رسید

زمان واریز یارانه آبان اعلام شد

خلاصه بازی ایران 3 - قرقیزستان 2 ؛ گل های طارمی، حردانی و آزمون (فیلم)

گوسفند عاشق نوشیدن چای را ببینید! (ویدئو)

ماهی روز قیامت برای دومین بار دیده شد (عکس)

آهنگ ای دریغا - محسن چاوشی (موزیک ویدئو)

خاطره خنده دار مونا کرمی در شام ایرانی از تبلیغات ماهواره‌ای (ویدئو)

حمله یک قلاده خرس به خودروها در جاده چالوس (ویدئو)

مداحی دهه فاطمیه عبدالرضا هلالی؛ ناحلة الجسم یعنی؟! (ویدئو)

خلاصه بازی رئال سوسیداد ۱-۰ بارسلونا (ویدئو)

خلاصه بازی چلسی 1- 1 آرسنال (ویدئو)

خلاصه بازی و گلهای رئال مادرید 4 - 0 اوساسونا (ویدئو)

مسابقه امیر علی اکبری، فایتر ایرانی مقابل مارکوس آلمِیدا، اسطوره برزیلی در MMA (ویدئو)

خلاصه بازی منچستر یونایتد 2 - 0 پائوک (ویدئو)

خلاصه بازی و گل های بارسلونا ۵ - ستاره سرخ بلگراد ۲ (ویدئو)

تصویری از شیخ نعیم قاسم، دبیرکل جدید حزب الله لبنان در حرم امام رضا (عکس)

خلاصه بازی رئال مادرید ۰ - بارسلونا ۴ (ویدئو) / طوفان در لالیگا

تیپ پائیزی و چهره شاد شبنم قربانی در 35 سالگی (عکس)

تصاویر پربازدید از بازیگر زن ترک و حجابش در ایران (عکس)

استقبال دختران روس از پزشکیان (عکس)

تصویر شگفت انگیز از فرود هواپیما در بیروت در میانه آتش حملات اسرائیل (عکس)

تغییر چهره آناهیتا درگاهی پس از جدایی (عکس)

حزب الله با پهپاد خانه نتانیاهو را هدف قرار داد (+عکس و ویدئو)

دوقلوهای جدید جایگزین سارا و نیکا در پایتخت شدند (عکس)

بنر اعتراضی جالب هواداران استقلال جلوی درب دفتر هلدینگ (عکس)

قاب بامزه و خوش آب و رنگ از بهنوش طباطبایی (عکس)

تغییر چهره قابل توجه پریناز ایزدیار در 38 سالگی (عکس)

تصویر پربیننده از زنان آتش نشان در تهران (عکس)

تیپ جالب المیرا دهقانی در پشت صحنه یک نمایش (عکس)

استایل و آرایش متفاوت هدی زین العابدین وایرال شد (عکس)

چهره جذاب بهنوش طباطبایی در ۴۳ سالگی (عکس)

واکنش پسر ناصرملک مطیعی به حمله کیهان؛ «دل تاریکتان پر از کینه است» (عکس)

فیگورهای زیبای انفرادی هادی چوپان در فینال مسترالمپیا ۲۰۲۴ (گزارش تصویری)

عینک عجیب و ۲۱۰ میلیون تومانی علی صادقی در جوکر سوژه شد (عکس)

لوگوی عجیب روی لباس پیشکسوت جنجالی؛ هم استقلال هم پرسپولیس ! (عکس)

تصاویر مسابقه مقدماتی هادی چوپان در مستر المپیا ۲۰۲۴ و نتیجه آن (عکس)

تصویر جذاب سحر دولتشاهی در روز تولدش (عکس)

رونمایی شهرزاد کمال‌زاده از استایل جذاب و جدیدش (عکس)

شوک به استقلال: ستاره با هواداران خداحافظی کرد (تصویر)

حذف تصویر رئیسی از اتاق وزیر خبرساز شد (عکس)

عاشقانه حدیثه تهرانی برای همسرش (عکس)

استایل متفاوت لیلا بلوکات در پشت صحنه تئاتر (عکس)

تیپ و چهره تازه ندا قاسمی، «شیرین سریال نون خ» (عکس)

سلفی بدون آرایش نجمه جودکی، مجری سابق صداوسیما (عکس)

تیپ و چهره متفاوت المیرا دهقانی روی صحنه تئاتر (تصاویر)

تیپ و چهره پاییزی نازنین بیاتی در ۳۴ سالگی (عکس)

شادی عجیب ایلان ماسک در سخنرانی ترامپ (عکس)

شکایت استقلال از اکرم عفیف به خاطر این خوشحالی (عکس)

عراقچی وارد فرودگاه دمشق شد (عکس)

زندگی خصوصی، عکس‌های شخصی و بیوگرافی ساناز سعیدی (تصاویر)

حضور فرزندان رهبر انقلاب در دفتر حزب الله لبنان (عکس)

عذرخواهی کاپیتان استقلال از هواداران و پیام به نکونام (تصویر)

واکنش رامین رضاییان به جدایی جواد نکونام از استقلال (تصویر)

عکس: رقص عاشقانه عروس و داماد فلسطینی زیر موشک های ایرانی

پوشش دختران شادی کننده در پی حمله موشکی ایران به اسرائیل (عکس)

وقتی آهنگ عروسی پس از مشاهده موشک های ایران بر فراز اسرائیل تغییر می کند! (ویدئو)

عکس یادگاری اهالی رام الله با موشک های ایران (تصاویر)

آثار حمله موشکی ایران به تل آویو (عکس)

این خانم مجری سوری هدف حمله هوایی اسرائیل قرار گرفت (عکس)

گیتی قاسمی و مریم مومن در یک اکران مردمی (عکس)

ادعای ترور ماهر الاسد برادر بشار اسد + تصویر

حضور سردار قاانی در دفتر حزب الله تهران (عکس)

استایل سحر دولتشاهی در فرش قرمز فستیوال روسیه (عکس)

این جنگنده عامل ترور سیدحسن نصرالله بود +عکس

لحظه طلاق پرویز یاحقی و حمیرا (تصاویر)

مهدی کوشکی بازیگر و همسرش با لباس لری (عکس)

تیپ و چهره متفاوت ریما رامین فر، «هما» سریال پایتخت با همسر و پسرش در ایتالیا / عکس

ارتش اسرائیل تصاویر حمله به مقر حزب الله لبنان را منتشر کرد (ویدئو)

بیلبورد شهری در تهران در واکنش به اقدام به ترور سیدحسن نصرالله (عکس)

تغییر چهره رعنا آزادی ور «سمیرا» سریال زخم کاری در 41 سالگی (عکس)

استایل جدید ریما رامین فر در کنسرت محسن ابراهیم زاده (عکس)

استوری سوزناک محسن چاووشی برای کارگران معدن طبس ۳۰ میلیونی شد (ویدئو)

تصویر هنری المیرا دهقانی بازیگر گرگ و میش (عکس)

ژست پزشکیان در دیدار با دبیرکل سازمان ملل و اردوغان (عکس)

الیکا ناصری و کیسان دیباج عروس و داماد سریال گردن زنی (تصاویر)

لیندا کیانی زلیخا شد ! (عکس)

تغییر چهره مهسا کرامتی بازیگر «خط قرمز» بعد از ۲۳ سال (عکس)

پرطرفدارترین