بیانیه مشترک ۲۰ بندی ایران، روسیه و ترکیه بعد از پایان نشست آستانه درباره سوریه

نمایندگان ایران، روسیه و ترکیه در پایان بیست و یکمین نشست آستانه که در تاریخ ۴و ۵ بهمن‌ماه در پایتخت قزاقستان برگزار شد، بیانیه مشترکی را در قالب۲۰ بند صادر کردند .

به گزارش ایسنا ، در متن این بیانیه مشترک آمده است :« نمایندگان جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه به عنوان کشورهای ضامن روند آستانه:

۱.  آخرین تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای را مورد بررسی قرار داده و بر نقش پیشتاز روند آستانه در پیشبرد حل و فصل پایدار بحران سوریه تاکید کردند .

۲. بر تاثیرات منفی تشدید مناقشه فلسطین و اسرائیل بر وضعیت جمهوری عربی سوریه اذعان نمودند. بر اهمیت پیشگیری از گسترش مناطق درگیری مسلحانه و مشارکت سایر کشورهای منطقه در این مناقشه تاکید کردند.

نگرانی عمیق خود را نسبت به فاجعه انسانی در غزه ابراز نموده و بر ضرورت پایان دادن به حملات بی رحمانه اسرائیل علیه مرم فلسطین و ارسال کمک‌های بشردوستانه به غزه تاکید داشتند. اجرای قطعنامه A/ES/-10/L.27  (۲۰۲۳) مبنی بر آتش بس فوری و تابعیت تمامی طرفین از تعهدات ناشی از حقوق بین‌الملل را خواستار شدند.

۳.  یکبار دیگر بر تعهد تزلزل ناپذیر خود به حاکمیت، استقلال، یکپارچگی و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه و همچنین اهداف و اصول مندرج در منشور سازمان ملل متحد تاکید نموده و بر اهمیت احترام همگان به این اصول و رعایت آنها تاکید داشتند.

۴. بر اهمیت ادامه تلاش‌ها جهت احیای روابط میان ترکیه و سوریه بر اساس احترام متقابل، حسن نیت و مناسبات حسن همجواری با هدف مقابله با تروریسم، ایجاد شرایط مناسب برای بازگشت امن، داوطلبانه و عزتمندانه مردم سوریه با مشارکت کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، احیای مجدد روند سیاسی و تضمین ارسال بدون مانع کمک های بشردوستانه به همه مردم سوریه تاکید نمودند. در این خصوص، از تلاش های کشورهای ضامن روند آستانه بر اساس چارچوب فرمت چهارجانبه استقبال کردند.

۵. اراده خود مبنی بر تداوم همکاری‌های مشترک به منظور مبارزه با تروریسم در همه اشکال و مظاهر آن و مقابله با برنامه‌های تجزیه‌طلبانه با هدف تضعیف حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و تهدید امنیت ملی کشورهای همسایه آن، از جمله حملات مرزی و نفوذ در مرزها، ابراز نمودند.

 فعالیت گروه‌های تروریستی و گروه‌های وابسته به آنها که تحت پوشش اسامی مختلف در مناطق مختلف سوریه فعالیت می‌کنند، از جمله حملات علیه امکانات غیرنظامی که منجر به تلفات غیرنظامیان می‌شود را محکوم کردند. بر لزوم اجرای کامل تمامی توافقات موجود در ارتباط با شمال سوریه تاکید داشتند؛

۶. وضعیت موجود در منطقه کاهش تنش ادلب را به دقت مورد بررسی قرار داده و بر ضرورت حفظ آرامش در میدان از طریق اجرای کامل تمامی توافقات در مورد ادلب تاکید داشتند. نگرانی جدی خود را نسبت به حضور و فعالیت گروه‌های تروریستی دارای خطر برای غیرنظامیان در داخل و پیرامون منطقه کاهش تنش ادلب اعلام نمودند. توافق نمودند تلاش‌های بیشتری جهت تضمین عادی سازی پایدار شرایط در داخل و پیرامون منطقه کاهش تنش ادلب از جمله در امور بشردوستانه اتخاذ نمایند؛

۷. وضعیت در شمال شرق جمهوری عربی سوریه را مورد بحث و بررسی قرار داده و توافق نمودند که صلح و ثبات پایدار در این منطقه تنها بر اساس حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور ممکن می باشد. تمامی تلاش های مربوط به ایجاد واقعیت های جدید در میدان، از جمله ابتکارات نامشروع خودمختاری به بهانه مبارزه با تروریسم، را رد کردند. یکبار دیگر بر اراده خود نسبت به مقابله با برنامه های جدایی طلبانه ی مبتنی بر تضعیف یکپارچگی سوریه و تهدید امنیت ملی کشورهای همسایه آن، از طریق حملات مرزی، نفوذ و حملات از غرب فرات تاکید داشتند؛

بر مخالفت خود با تصرف و انتقال غیرقانونی منابع نفتی متعلق به سوریه تاکید نمودند. تمامی‌تحریم های یکجانبه ناقض حقوق بین‌الملل، حقوق بشر دوستانه بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد، از جمله تمامی اقدامات گزینشی و معافیت‌های مربوط به برخی مناطق در سوریه تاکید نمودند که این اقدامات و معافیت‌ها می‌تواند کشور را از طریق تسهیل برنامه‌های جدایی‌طلبانه به آستانه سقوط برساند.

اقدامات کشورهای حامی تروریسم را که منجر به تضعیف انسجام دولت سوریه می شود، از جمله ابتکارات نامشروع خودمختاری در شمال شرق سوریه را محکوم نمودند؛

نگرانی شدید خود را نسبت به تمامی اشکال سرکوب توسط گروه‌های جدایی‌طلب علیه غیرنظامیان در شرق رود فرات، از جمله سربازی اجباری، سرکوب اعتراضات مسالمت آمیز و اتخاذ اقدامات تبعیض‌آمیز در زمینه آموزش و همچنین محدودیت‌های اعمال شده علیه فعالیت‌های سیاسی، روزنامه نگاران، حق تجمع و آزادی تردد اعلام نمودند که اخیرا منجر به بروز درگیری‌هایی با قبایل عرب در این منطقه شده است؛

۸. هرگونه تلاش از سوی هر کشوری با هدف تشویق اغراض فردی یا گروه‌های قومی مذهبی تروریستی و جدایی طلبانه و تسلیح آنها را محکوم کردند؛

۹. تمامی حملات نظامی اسرائیل در سوریه را محکوم نمودند. این اقدامات را به عنوان نقض حقوق بین‌الملل، حقوق بشردوستانه بین‌الملل، حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه دانسته و آنها را عوامل عامل بی ثباتی و تشدید کننده تنش در منطقه شناختند و خواستار پایان دادن به این حملات شدند؛
بر لزوم پایبندی به تصمیمات حقوقی بین المللی، از جمله مفاد قطعنامه های مربوطه سازمان ملل متحد در رد اشغال منطقه جولان سوریه و مهم تر از همه قطعنامه های ۲۴۲ و ۴۹۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد تاکید داشتند؛  که بر اساس این قطعنامه‌ها،  تصمیمات و اقدامات اسرائیل در خصوص بلندی های جولان باطل و بدون تاثیر حقوقی در نظر گرفته می‌شوند. 

۱۰. اعتقاد خود نسبت به عدم وجود هرگونه راه حل نظامی برای درگیری های سوریه را اعلام نموده و بر تعهد خود جهت پیشبرد روند سیاسی پایدار و قابل اجرا به رهبری و تحت مالکیت سوری و با تسهیل سازمان ملل در راستای قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل تاکید داشتند.

۱۱. بر نقش مهم کمیته قانون اساسی سوریه که با مشارکت قاطع کشورهای ضامن روند آستانه جهت اجرای تصمیمات کنگره گفتگوی ملی سوریه در سوچی ایجاد شد،  در پیشبرد حل و فصل سیاسی امور در جمهوری عربی سوریه تاکید نمودند. خواستار ادامه فوری فعالیت‌های این کمیته و برگزاری نهمین دور کمیسیون تدوین پیش نویس، ضمن تضمین رویکرد سازنده طرف های سوری شدند. در این خصوص، یکبار دیگر بر تعهد خود نسبت به حمایت از فعالیت این کمیته از طریق مشارکت مستمر با طرف‌های سوری در این کمیته و آقای پدرسون نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در امور سوریه به عنوان تسهیل کننده تضمین پایداری و فعالیت کارآمد این کمیته تاکید ورزیدند؛

بر ضرورت ادامه فعالیت‌های کمیته قانون اساسی بدون هرگونه مانع اداری و لجستیک تاکید داشتند. خواستار برقراری فوری کلیه شرایط لازم جهت فعالیت بدون مانع این کمیته شدند.

ابراز اطمینان نمودند که کمیته قانون اساسی باید در فعالیت‌های خود از قوانین مرجع و اصول آیین کار با هدف اجرای ماموریت خود در آماده سازی و تدوین پیش نویس اصلاحات قانون اساسی تابعیت نماید؛

۱۲. نگرانی جدی خود در خصوص وضعیت اسفناک انسانی در سوریه در نتیجه پیامدهای زمین لرزه مخرب مورخ ۶ فوریه ۲۰۲۳ اعلام کردند؛

۱۳.  بر اهمیت ادامه و افزایش ارسال کمک های بشردوستانه به سوریه، بر اساس حقوق بین‌الملل و قطعنامه شماره۴۶/۱۸۲ مجمع عمومی سازمان ملل متحد تاکید کردند. خواستار ارائه کمک‌های کافی بشردوستانه به کل مردم سوریه با در نظر گرفتن خطر فراوان عدم امنیت غذایی حاصل از کاهش برنامه های کمکی اجرا شده توسط برنامه جهانی غذا به دلیل کمبود بودجه شدند.

تصمیم دولت جمهوری عربی سوریه در تمدید ماموریت آژانس‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد در استفاده از گذرگاه مرزی باب الهوا با ترکیه از تاریخ ۱۳ ژانویه تا ۱۳ جولای ۲۰۲۴ با هدف انجام عملیات مرزی جهت ارسال کمک به غیرنظامیان در شمال غرب جمهوری عربی سوریه و همچنین دو گذرگاه مرزی باب السلام و الرای با ترکیه تا تاریخ ۱۳ فوریه ۲۰۲۴ با هدف ارائه کمک به مناطق زلزله زده مورخ ۶ فوریه ۲۰۲۳ را مورد توجه قرار دادند؛ بر اهمیت تداوم ارسال بدون مانع کمک‌های بشردوستانه به تمام مردم سوریه از طریق مدالیته‌های مورد تایید سازمان ملل متحد از کمک‌های گذر مرزی و گذر خطی سازمان ملل متحد به شمال غرب سوریه اذعان نمودند؛ بر ضرورت رفع موانع و افزایش کمک‌های بشردوستانه به کل مردم سوریه در سرتاسر کشور بدون تبعیض،  سیاسی سازی یا پیش شرط تاکید نمودند.

۱۴. به منظور کمک به بهبود وضعیت انسانی در سوریه و دستیابی به پیشرفت در حل و فصل سیاسی، از جامعه بین‌المللی، سازمان ملل متحد و آژانس‌های بشردوستانه آن خواستند کمک‌های خود را به کل مردم سوریه از طریق اجرای پروژه های بازیابی اولیه و تاب آوری، از جمله از طریق بازسازی دارایی های زیربنایی حیاتی - تامین آب و برق، بهداشت، سلامت، آموزش، مدارس و بیمارستان ها و همچنین پروژه های مین زدایی بشردوستانه مطابق با حقوق بشردوستانه بین المللی افزایش دهند؛

۱۵. بر ضرورت تسهیل بازگشت امن، عزتمندانه و داوطلبانه پناهندگان و آوارگان داخلی به محل زندگی خود در سوریه و تحقق حق بازگشت و حق برخورداری از حمایت تاکید نمودند. در این خصوص، از جامعه جهانی خواستند به پناهندگان و آوارگان داخلی سوریه حمایت های لازم را فراهم نموده و بر آمادگی خود جهت ادامه تعامل با همه طرف های ذیربط، از جمله دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR)  و سایر سازمان های تخصصی بین المللی تاکید داشتند

بر اهمیت تداوم فعالیت‌های مرتبط با ایجاد شرایط لازم در سوریه جهت بازگشت داوطلبانه و عزتمندانه اتباع سوریه اذعان نمودند؛

۱۶. بر اراده خود به منظور ادامه عملیات مربوط به آزادسازی متقابل بازداشت شدگان/ربوده شدگان در چارچوب کارگروه آزادی بازداشت شدگان/ربوده شدگان، تحویل اجساد و شناسایی مفقودین تاکید داشتند که مکانیسمی منحصر به فرد بوده و در ایجاد اعتماد بین طرف های سوری لازم و موثر بوده است. تصمیم گرفتند تلاش‌های مشترک خود جهت تضمین آزادسازی بازداشت شدگان/ربوده شدگان را افزایش دهند. بر ضرورت گسترش فعالیت‌های این گروه کاری از جمله تحویل اجساد و شناسایی هویت مفقودین توافق نمودند. از اهداف مربوطه به تقویت فعالیت‌های این گروه استقبال کردند؛

۱۷. از مشارکت هیئت‌های اردن، عراق و لبنان به عنوان ناظران روند آستانه و همچنین حضور نمایندگان سازمان ملل متحد و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در این دور از روند آستانه استقبال کردند؛

۱۸. از مقامات قزاقستان به دلیل برگزاری بیست و یکمین نشست بین‌المللی سوریه در روند آستانه در شهر آستانه قدردانی نمودند.

بر نقش ویژه قزاقستان به عنوان میزبان نشست بین المللی سوریه و آغازکننده روند آستانه و ارائه محل برگزاری جلسات آستانه و میهمان نوازی این کشور جهت تضمین برگزاری بدون مانع این ساز و کار چندجانبه منحصر بفرد تاکید کردند؛

۱۹.  توافقنامه برگزاری نشست آتی اجلاس سران روند آستانه در فدراسیون روسیه مطابق با بیانیه مشترک اجلاس سران ۳ جانبه مورخ ۱۹ جولای ۲۰۲۲ را مورد توجه قرار دادند؛

۲۰. در رابطه با برگزاری بیست و دومین نشست بین المللی سوریه در ۶ ماهه دوم ۲۰۲۴ در شهر آستانه موافقت کردند.