ظریف: گره موضوع هسته‌ای نه با دست یا دندان بلکه با عقل باز می‌شود

 وزیر خارجه پیشین کشورمان گفت: دوران اتحادهای دائمی به سر آمده؛ دوران ائتلاف های موقتی و موضوعی شکل گرفته است. گره موضوع هسته‌ای نه با دست یا دندان بلکه با عقل باز می‌شود. اگر کسی نشنود و فکر نکند کاری از پیش نمی‌رود. در مذاکره هم مهم شنیدن است، نه حرف زدن، مهمترین کار فهم و تفکر است در این صورت می توانیم کار را پیش ببریم.

به گزارش ایلنا، محمدجواد ظریف وزیر خارجه پیشین کشورمان در هفدهمین همایش سالانه انجمن علوم سیاسی با عنوان آینده نظامی جهانی سیاست‌ها و الگوی رفتار ایرانی گفت: در جهان بعد از جنگ سرد نظم متصلب جهانی دو قطبی از هم پاشید و نظم جدیدی جایگزین آن نشد. معتقدم پس از جنگ سرد دوره‌ای از توهم نظم آمریکایی داشتیم و باخت شوروی به معنای برد آمریکا نبود. با فروپاشی نظم دو قطبی اتفاقاتی افتاد که فراتر از رفتن دو قدرت بود و آن شکل‌گیری جهان شبکه‌ای بود. جهان سیال شد و کشورها توانستند خارج از نظام متصلب عمل کنند و کنشگران جدیدی هم علاوه بر کشورها وارد شدند که الان در این دوره به کنشگران تولید هوش مصنوعی تبدیل شدند.

وی‌ گفت: البته این کنشگران با تولید سلاح های کوچک هوشمند در حوزه جنگ‌های غیرمتعارف هم حضور پیدا کردند و دولت ها باید نسبت به آن نگران باشند. این کنشگران در سیطره هیچ دولتی نیستند و خودشان لایه جدیدی از قدرت در نظام جهانی ایجاد کردند.

وزیر خارجه پیشین کشورمان گفت: مراکز قدرت پس از جنگ سرد هم تکثر یافتند، جا به جا شدند و دیگر غرب مرکز تصمیم گیری جهانی نیست، نه اینکه غرب پایان یافته باشد.

ظریف تصریح کرد: اجلاس ۲۰۱۶ کنفرانس امنیتی مونیخ سه عنوان داشت؛ پساغرب، پسانظم و پساحقیقت، از نگاه غرب اروپا مرکز تصمیم جهانی است و نمی‌تواند خود را در مرکز قضاوت دیگران ببیند. در سال ۲۰۲۴ عناوینی از جمله پساغربی شدن یا بی‌غربی را مطرح کردند. حمله روسیه به اوکراین تله آمریکا برای روسیه بود و پوتین در مصاحبه اخیرش خودش هم این را می‌گوید. البته با حمله روسیه به اوکراین، این تصورات که دوران پساغربی شکل می‌گیرد را خدشه دار کرده است اما همچنان معتقدم دنیا به سمت تک‌قطبی نمی‌رود.

وی گفت: بر اساس پیش بینی بانک جهانی در ۲۰۰۴ از ۱۰ قدرت برتر هشت قدرت غربی بودند. امسال می‌گوید از پنج قدرت جهانی، چهار تای آنها آسیایی هستند بنابراین حرکت از آتلانتیک به سمت پاسیفیک یک واقعیت است اما باز هم می‌گویم این به معنی پایان غرب نیست.

ظریف افزود: با توجه به سیالیت و تعدد مراکز قدرت و تنوع مولفه‌های قدرت ما نباید در جمهوری اسلامی به خاطر گرایش‌هایی که فکر می کنیم در دنیا اشتباه است، اهمیت قدرت معنایی را از دست دهیم. حمایت از مقاومت در منطقه از قدرت‌های معنایی ماست و نباید از آن کوتاه آمد. ایده و انگیزه ما مهم است و ایران در این ایده مزیت نسبی دارد، اینکه  در برخی جاها اشتباه کردیم نباید موجب آن شود که مزیت نسبی مان را فراموش کنیم. این به معنای فراموش کردن قدرت مادی نیست. کسی این را فراموش نمی‌کند که چینی ها با وجود تنش و جاسوسی بالنی که بر فراز آمریکا فرستاده بودند، وارد تنش با آمریکا نشد. برای ما باید مهم باشد بدانیم چین در چه جنبه‌هایی با آمریکا وارد تعامل می‌شود و توقع حمایت از چین در جایی که انتظار داریم را نداشته باشیم. از روسیه هم نباید توقعاتی داشته باشیم که اگر بر اساس منافعش حمایت نکرد دلسرد شویم. این یک واقعیت است که اگر آمریکا روسیه را در جنگ اوکراین وارد نمی کرد، روسیه قصد دعوای ژئواستراتژیک با آمریکا نداشت.

وی گفت: الان اینگونه است که کشورها وابسته به یک طرف هستند ولی با طرف دیگر هم کار می‌کنند. اینکه عربستان با چین و روسیه کار می‌کند نمونه این موضوع است. از این رو باید گفت که دوران اتحادهای دائمی به سر آمده؛ اگر جنگ روسیه و اوکراین نبود ناتو با سوال هویتی مواجه شده بود. دوران ائتلاف های موقتی و موضوعی شکل گرفته است.

ظریف تاکید کرد: توقع داشتیم روسیه و چین قطعنامه‌ها در شورای امنیت علیه ایران را وتو کنند اما نکردند یا در قبال امارات و عربستان رفتار دیگری داشته باشند اما نداشتند. اینکه جهان به سمت شبکه ای شدن می رود ارزش فکر کردن دارد و اگر این طور فکر کنیم برای سیاست خارجی ایران موثر است. همان طورکه قبلا هم گفتم گره موضوع هسته‌ای نه با دست یا دندان بلکه با عقل باز می‌شود. اگر کسی نشنود و فکر نکند کاری از پیش نمی‌رود. در مذاکره هم مهم شنیدن است، نه حرف زدن، مهمترین کار فهم و تفکر است در این صورت می توانیم کار را پیش ببریم.