استر و مردخای چه کسانی بوده اند؟

اولین بار او را در یک مهمانی می‌بینند. خشایارشاه که تازه ملکه خود را از دست داده بود، با دیدن هدسه که بعدها استر نام می‌گیرد، هوش از سر می برد و او را ملکه جدید خود می‌کند. بر اساس آنچه در تاریخ ذکر شده، مردخای، پسرعمو یا به روایتی دایی استر او را برای چنین روزی آماده کرده بود، پس استر که تباری یهودی داشت، درباره اصل و نسب خود چیزی به شاه نمی‌گوید.

به گزارش عصر ایران؛ این داستان کوتاه آشنایی شاه ایران، با زنی از تبار یهودیان است که بارها مورد داستان‌سرایی‌های عاشقانه قرار گرفته و حتی فیلمی درباره آن هم ساخته شده‌است. اما پیرامون این داستان حواشی زیادی وجود دارد که اسناد تاریخی آن بسیار اندک است. همچنین هردوت به عنوان یکی از مهمترین تاریخ‌نویسان یونانی که کتاب او یکی از منابع اصلی دانش ما درباره هخامنشیان است، اشاره‌ای به استر نکرده‌است.

اما عده‌ای بر اساس نوشته‌های بنیامین تطیلی ماجراجو بازرگان و خاخام یهودی معقتدند، حالا او به همراه مردخانی در اینجا خاکسپاری شده‌اند. مقبره‌ای در شهر همدان که ساخت بنای فعلی آن به دوره ایلخانی بازمی‌گردد. حدود ۷۰۰ سال قبل. هیچ سند تاریخی مشخص و درستی درباره صحت این ادعا وجود ندارد و به همین علت بحث‌های زیادی درباره درستی آن وجود دارد. این بنا که در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده، به تازگی توسط فرد یا افرادی که هنوز ناشناس باقی‌مانده‌اند مورد آتش‌سوزی قرار گرفته که البته به اصل بنا آسیبی وارد نشده‌است.

درباره استر هرآنچه می‌دانیم ضد و نقیض‌های زیادی دارد. عده‌ای تبار او را از قبیله بنیامین و به روایت تورات او ایرانی‌الاصل بوده ‌است. اما آنچه در تاریخ یهودیان اهمیت دارد، نجات این قوم به دست استر است. آن‌ها معتقدند زمانی که وزیر خشایارشاه، قصد کشتار یهودیان را داشته، استر مانع آن می‌شود و به همین علت طبق تاریخ این نجات بخشی یعنی حدود اواخر اسفند و اوایل فروردین‌ماه، یهودیان جشنی به نام پوریم را برگزار می‌کنند که در آن صدقه می‌دهند و هدایایی نظیر غذا و نوشیدنی و خواندن دعا دارد. بر همین اساس، مقبره استر و مردخای را یکی از مهمترین زیارتگاه‌های یهودیان در جهان می‌دانند.

مقبره استر و مردخای، به لحاظ فرهنگی ارزش بسیار زیادی دارد. این بنای تاریخی از سنگ و آجر در قرن هفتم ساخته شده و احتمالا روی بنای دیگری که متعلق به قرن سوم بوده بنا شده‌است. مدخل ورودی، دهلیز، مقبره، ایوان و شاه‌نشین بخش‌های مختلف این بناست و جلد کتاب تورات که قدمت زیادی دارد و روی پوست آهو نوشته شده داشته که اکنون در سازمان میراث فرهنگی همدان نگهداری می‌شود.

در بخش آرامگاهی و جایی که دو قبر منصوب به استر و مردخای قرار گرفته دو صندوق منبت کاری شده روی این قبور قرار دارد. در بالای قبر جنوبی، که آن را به استر نسبت می‌دهند، صندوق منب کاری عتیقه و نفیسی قرار دارد، که قدیمی تر است و صندوق دوم که روی قبر مردخای قرار دارد، بسیار شبیه صندوق اولی است و حدوداً در سال ۱۳۰۰ توسط استاد محمد جواد بیات تویسرکانی، که یکی از منبت کاران برجسته زمان خود بوده، ساخته شده‌است.

آتش‌سوزی فعلی نخستین حمله به مقبره استر و مردخانی نیست. پیش از این و در پی کاوش‌های باستان‌شناسی در بیت‌المقدس در سال ۲۰۱۰ میلادی، دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا همدان با تجمع در مقابل مقبره استر و مردخای تهدید کردند که اگر آسیبی به بیت‌المقدس وارد شود، زیارتگاه یهودیان در ایران را ویران می‌کنند. حالا پس از ۱۰ سال این مقبره توسط افرادی ناشناس مورد حمله دوباره قرار گرفته و قصد آتش‌زدن آن را داشتند.