شهریار؛ ستاره ی درخشان شعر و ادب فارسی

بیست و هفتم شهریور سالروز درگذشت استاد محمد حسین شهریار، روز شعر و ادب فارسی نامگذاری شد. شاعری گرانقدر که عمری در مسیر شکوفایی شعر و ادب این سرزمین کوشید و با آثار ارزشمندش دریچه ای تازه را به روی شاعران پس از خود گشود.

سید محمد حسین بهجت تبریزی مشهور به شهریار در 1285 هجری خورشیدی در روستای خوشگناب تبریز چشم به جهان گشود و در خردسالی در مکتب خانه ی زادگاهش قرآن، گلستان سعدی و دیوان حافظ را آموخت. وی مقدمات ادبیات عرب را در تبریز فراگرفت و برای یادگیری اصول جدید راهی مدرسه ی متحده شد.

پس از پایان دوره ی ابتدایی برای ادامه ی تحصیل در 1300 هجری خورشیدی به تهران و مدرسه ی دارالفنون رفت و پس از دریافت دیپلم، در رشته ی پزشکی تحصیلات خویش را دنبال کرد اما در سال پایانی تحصیل، این رشته را نیمه تمام گذاشت. پس از آن به استخدام دولت درآمد و روزگار گذراند.

او که از خردسالی استعداد شگرفی در شعر و ادب داشت، در این دوره با سرودن شعرهای ترکی آذربایجانی و فارسی به شهرتی فراتر از مرزهای ایران دست یافت. منظومه ی مشهور حیدر بابایه سلام، در شوروی به 90 درصد زبان های موجود در جمهوری های آن منطقه ترجمه و منتشر شده است.

شعرهای شهریار متنوع و در بردارنده ی انواع شعر و قالب های گوناگون است. بیان ساده و روان و جذابیت کلام از ویژگی های شعر او محسوب می شود. وی در کنار سادگی و لطافت شعر، با کاربرد واژه های عامیانه در شعرهای خویش، تصویرهای زیبایی را خلق می کند. این شاعر خوش قریحه، بیش از 28 هزار بیت شعر به زبان فارسی و سه هزار بیت به زبان ترکی آذری سروده که هر کدام از آنها سرشار از درس خـدا شـناسی، مناجات، محـبت، ابـدیـت، عـشق و همت، تـوحـید و راز و نـیاز است.

او به زبان‏های فارسی و ترکی آذری از خویش آثاری ارزشمندی به یادگار گذاشت که از جمله می‏توان به علی ای همای رحمت، ای وای مادرم، به یاد پدرم، پیام به انیشتن، بهشت گمشده، دختر گل فروش، دو مرغ بهشتی اشاره کرد.

شهریار یک شاعر فطری است؛ شاعری انسان دوست که به کرامت انسان اعتقاد دارد. او در طول سال ها زندگی ارزشمند خویش توانست محتوا و زبان را با هم پیوندی عمیق دهد و خواستگاه عاطفی شعر را پیدا کند. سرانجام محمد حسین شهریار در بیست و هفتم شهریور 1367 هجری خورشیدی درگذشت. پیکر وی را در زادگاهش ˈمقبره الشعرا سرخاب تبریز به خاک سپردند.

سالروز در گذشت این شاعر مردمی را در تقویم رسمی کشور، روز بزرگداشت شهریار و روز شعر و ادب فارسی نام گذاری کردند تا همگان به اهمیت و جایگاه شعر در جهان ادبیات پی ببرند و در راه پیشرفت آن بکوشند.

** پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت روز شعر و ادب فارسی و سالروز درگذشت شهریار شاعر معاصر ایرانی به گفتگو با اسماعیل آذر استاد دانشگاه زبان و ادبیات فارسی پرداخته است.

مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی درباره ی شعر و ادب ادبیات فارسی گفت: شاعران ایران زمین در دنیا شناخته شده هستند و تمامی جهان مولوی، خیام و فردوسی را به خوبی می شناسند و با شعرهای آنان آشنا هستند.

وی در رابطه با تاثیری که شاعران در جهان گذاشته اند، اظهار کرد: همان طور که ادیسون برق را برای انسان ها به ارمغان آورد و زندگی آنان را با تحولی اساسی روبرو ساخت، شاعرانی همچون حافظ درون و روان انسان را روشن کردند، کاری که به مراتب مهم تر از هر چیز دیگری در دنیای هستی به شمار می رود.

اسماعیل آذر در ادامه با اشاره به خصوصیات شعرهای محمد حسین شهریار بیان کرد: شهریار شاعری است با صفا و دوست داشتنی، شعر او هم برای فارسی زبانان دل نشین محسوب می شود و هم در قلب و جان آذری زبانان می نشیند و به عمق جان آدمی رسوخ می کند.

زیبایی شعر شهریار را در عمق واژه های شعر او می توان دید و حس کرد. برای نمونه شعر امشب از دولت می دفع ملال کردم، این هم از عمر شبی بود که حالی کردم، تیغ از غمزه ی ساقی سپر از جام شراب و ... در کمال روانی و شیوایی سروده شده است.

مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی بیان کرد: برخی بیت های شعرهای شهریار به عنوان مثال در ادبیات روزمره ی ما به کار می رود. برای نمونه نوشدارویی بعد از مرگ سهراب آمدی.

اسماعیل آذر در پایان با اشاره به جایگاه والای زبان و ادبیات فارسی در جهان گفت: ایران را باید قطب فرهنگی جهان قلمداد کنیم. اینک همه ی جهان به نوعی با حکمت و معنویت شعر فارسی به ویژه مثنوی مولانا آشنا شده اند. شعر و زبان فارسی در دوره های گوناگون در اروپا محوریت داشت و جهانیان تفکر شاعرانی همچون حافظ را به خوبی شناخته اند و صدها مترجم و شاعر از شعر فارسی و تفکر شاعران ایران زمین بهره های فراوانی برده اند.

با الهام از: کتاب زندگانی ادبی و اجتماعی استاد شهریار

گزارش خطا