ماجرای عجیب "قلیان اکسیژن"؛ آزمایش روی مردم آن هم بدون اطلاع رسانی؟!

نواندیش_رضا امیری: طی هفته های اخیر بحث عرضه نوعی خاصی از قلیان تحت عنوان «قلیان اکسیژن» در برخی کافی شاپ‌ها و قهوه‌خانه‌ها خبرساز شده بود تا جایی که برخی از لزوم برخورد نهادهای متولی با عرضه این نوع قلیان سخن به میان آوردند؛ حالا اما مثل خیلی از اتفاقات دیگر به یکباره متوجه شدیم که اصلا این ماجرا ابعاد دیگری دارد و عرضه این نوع قلیان ظاهرا در راستای اجرای طرح مطالعاتی وزارت بهداشت در ۱۰ استان کشور است! 

حالا  رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت در گفتگو با تسنیم گفته است که طرح مطالعاتی دستگاه «پاکدم» یا «قلیان اکسیژن» در زمان حاضر به‌صورت آزمایشی، تحت نظارت وزارت بهداشت حدود دو سال است که در ۱۰ استان کشور در حال اجراست. این وسیله ثبت اختراع شده و بعد از اینکه تاییدیه آن از سازمان غذا و دارو گرفته شد به‌عنوان تجهیزات پزشکی ثبت شده و در سازمان غذا و دارو استاندارد‌هایی برای آن در نظر گرفته شده است.

در این وسیله از ترکیب گاز‌های اکسیژن و N۲O با رعایت حدود تعیین‌شده در سازمان غذا و دارو برای اطمینان از اینکه ضرری برای سلامتی افراد نداشته باشد، استفاده می‌شود. او همچنین توضیح داده است: «این طرح در مرحله آزمایشی قرار دارد و بعد از مشخص شدن نتایج مطالعه که تحت نظارت دانشگاه‌های علوم پزشکی مرتبط انجام می‌شود، در صورت اثبات اثربخشی و تاثیر آن بر کاهش مصرف قلیان دخانی، به‌صورت سراسری اجرا خواهد شد.

وزارت کشور نیز به استان‌های مجری طرح، این موضوع را ابلاغ کرده و نمونه‌برداری‌ها از استان‌های تحت پوشش این طرح در حال انجام است. در مرحله اولیه مطالعه، شاخص‌های سلامتی هنگام استفاده از این دستگاه مورد بررسی قرار گرفت که نتایج نشان داد براساس شاخص‌های مدنظر، استفاده از دستگاه پاکدم یا قلیان اکسیژن ضرری برای سلامتی افراد ندارد.»

بهزاد، ولی زاده درباره ترکیب موجود در این قلیان گفته است: «در این دستگاه گاز N۲O به‌عنوان گاز خنده و شادی‌آور در ترکیب با اکسیژن مورد استفاده قرار گرفته و احتمال می‌رود که این ترکیب بتواند جایگزین اعتیاد به نیکوتین و تنباکو باشد. 

شواهد تاکنون نشان داده افرادی که این وسیله را مصرف کرده‌اند پس از مصرف قلیان اکسیژن تمایل چندانی به مصرف مواد دخانی ندارند. البته باز هم باید نتایج آزمایش به‌طور قطعی مشخص شود. انتظار داریم که با پایان یافتن مرحله آزمایشی این طرح، علاوه‌بر مشخص شدن اثرات مرتبط با سلامتی، درباره بحث جایگزینی آن با مواد اعتیادآوری مانند نیکوتین و تنباکو نیز به نتیجه برسیم.» نکته عجیب اینکه در همان وزارت بهداشت این طرح مخالفانی دارد و برخی معتقدند مصرف نامناسب و استفاده با دوز تایید نشده می تواند خطرات جبران ناپذیری برای سلامتی داشته باشد. فارغ از ضرر داشتن یا نداشتن این نوع قلیان موضوع عجیب عدم اطلاع رسانی وزارت بهداشت به مردم درباره این طرح است، اصلا مگر می شود طرحی که تا این حد نظرات درباره آن مختلف است را روی مردم و جوانان آزمایش کرد؟! اگر هم وزارت بهداشت در مورد بی ضرر بودن آن به جمع بندی رسیده خوب لازم است از طریق رسانه ها و به طور کامل در موردش اطلاع رسانی کند نه اینکه هر کسی از ظن خود آن را تفسیر کند.