فن کویل چیست؟ فن کویل با چی کار میکنه؟

فن کویل یک سیستم گرمایشی و سرمایشی است که دما را کنترل می‌کند و از کاربردها و مزیت‌های گوناگونی برخوردار است. رایجترین نوع این سیستم تهویه مطبوع، فن کویل زمینی است که در بسیاری از ساختمان‌ها با متراژ زیاد کاربرد دارد و در مدل‌های مختلف شیب‌دار، پایه‌دار، بالازن یا روبرو زن در بازار موجود است. در این مقاله می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که فن کویل چیست و با چه چیزی کار می‌کند؟

فن کویل چیست؟

فن کویل یک دستگاه ساده برای تهویه است. این سیستم هواساز در مکان‌های گوناگونی مانند ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع فن کویل با کشیدن هوا در خود، دمای محیط را کنترل کرده و برای این کار، از کلید روشن و خاموش یا ترموستات استفاده می‌کند. بنابراین ترموستات نقش موثری در تنظیم دما دارد؛ با وجود اینکه قیمت ترموستات فن کویل کم است، می‌تواند در مصرف انرژی تا حد زیادی صرفه جویی کند. تغذیه فن کویل در اصل از دیگ‌های مرکزی و چیلر است. فن کویل از انواع زیادی برخوردار است مانند کاستی، یک طرفه، چهار طرفه، سقفی توکار، کانالی، زمینی و... که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.

بررسی ساختار فن کویل

فن کویل‌ها ساختاری مشابه به هم دیگر دارند؛ یعنی از چند لوله خم خورده و یک فن به وجود آمده‌اند. ساختار فن کویل به صورتی است که شیر برقی فرمان را در کویل صادر می‌کند که جریان آب را در دماهای مختلف کنترل کرده و تغییر دهد. برای این‌که بفهمیم این فن به خوبی کار می‌کند، در هوای گرم باید با کشیده شدن هوا در سیستم، هوای سرد جاری شده و برعکس این فرایند هم اتفاق بیفتد. ساختار این دستگاه از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که در ادامه به توضیح برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

کویل

کویل سرمایشی و گرمایشی که وظیفه‌ی کاهش دما یا افزایش دمای محیط را بر عهده دارد، یکی از مهم‌ترین بخش‌ها محسوب می‌شود. کویل‌ها با فلزهایی از جنس استیل، مس، آلومینیوم و گالوانیزه ساخته می‌شوند. کویل‌های گرمایشی در سه نوع الکتریکی، آبی و بخار موجود هستند. کویل سرمایشی یکی از بهترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین وسایل برای کاهش انرژی و هزینه است. این نوع کویل‌های گرمایشی و سرمایشی در مسیر انتقال و خروج هوا در دستگاه نصب می‌شوند.

الکتروموتور

موتور الکتریکی یا الکتروموتور می‌تواند انرژی مورد نیاز فن کویل را با استفاده از انرژی الکتریکی تامین کند. وقتی در این دستگاه از قطعه‌های باکیفیت استفاده کنیم، عمر الکتروموتور افزایش پیدا می‌کند و باعث خرابی کمتر آن می‌شود. الکتروموتور با دو توان 20/1 وات و 30/1 وات در بازار عرضه شده است. همچنین دور موتور این سیستم روی 3 سرعت تنظیم شده که به صورت کند، متوسط و تند است.

بلوور

بلوور نوعی فن در کویل است که از پروانه‌های فورواد تشکیل شده است و باعث دمیده شدن در هوا می‌شود. بلوور در قطرهای گوناگونی از جمله 150 تا 200 میلی‌متر تولید شده که باعث تهویه هوای مطلوب می‌شود. بلوور را بیشتر در هوای تمیز و پاکیزه به کار می‌برند؛ به علت این‌که اگر کثیف شود از حالت اولیه خود خارج می‌شود. بلوور در دو نوع ساخته می‌شود؛ یکی به صورت خانگی و دیگری به صورت صنعتی است.

مهم‌ترین ویژگی در بلوور مستحکم بودن آن است. در بعضی دیگر از بلوورها تیغه‌های ریز کوچکی وجود دارد که در جهت چرخش این فن‌ها باعث افزایش راندمان در هوای آزاد می‌شود. همچنین در برابر آلودگی و مرطوب بودن فشاری معادل 3 نیوتون بر مترمربع را از خود به جای می‌گذارد.

شیر هواگیری

هواگیری، یکی از مهم‌ترین کارهایی است که باید چند وقت یک بار در فن کویل انجام شود. انجام ندادن این کار باعث رسوب زدگی در کویل‌ها، زنگ زدگی سطوح فلزی و حتی واکنش‌های شیمیایی می‌شود. شیر هواگیری در محل‌های گوناگون دستگاه نصب می‌شود که با استفاده از دفترچه راهنما می‌توانید محل آن را پیدا کنید.

بعضی‌اوقات پیش می‌آید که زمانی که فن کویل در حال حرکت کردن است، هوا به درستی رد و بدل نمی‌شود و هوای خوبی مثل قبل ندارد. وقتی این مشکل پیش می‌آید نیاز به هواگیری دارد. انجام هواگیری باعث طول عمر بالای سیستم می‌شود و صدای کمتری از دستگاه شنیده می‌شود.

فیلتر تصفیه هوا

فیلتر هوا قطعه‌ای است که باعث جلوگیری از ورود گرد و غبار به داخل فن و در مسیر دستگاه می‌شود. در فن کویل باید از چند فیلتر استفاده کرد. فیلتر تصفیه هوا در مکان‌هایی که آلودگی در آنجا زیاد است بیشتر اهمیت دارد؛ اما در کل بر روی همه‌ی سیستم‌ها وجود دارد که دچار مشکل نشوند. انواع مختلفی از فیلترها مانند فلزی، نمدی، ترکیبی و پلاستیکی در بازار وجود دارند.

ابتدایی‌ترین نوع فیلترها، فیلتر فلزی است که از آن به عنوان پیش فیلتر استفاده می‌شود. وقتی در دستگاه پیش فیلتر وجود داشته باشد، باید حتما بعد از آن از فیلتر دیگری هم استفاده شود تا کار را تکمیل کند و دچار مشکل نشود. این فیلترها از مقاومت بالایی برخوردارند، همچنین باید بعد از مدتی فیلتر هوای سیستم تعویض شود وگرنه باعث می‌شود کیفیت آن پایین بیاید.

انرژی مصرفی فن کویل

فن کویل‌ها به علت این که از انرژی برای خروجی هوا استفاده می‌کنند، نسبت به کولرهای گازی باصرفه‌تر هستند. فن کویل می‌تواند نظارت‌ بیشتری به دما داشته باشد. این سیستم را می‌توان متناسب با کار و احتیاج خود سفارش داد. در فن‌های یک طرفه به طور معمول 46 وات برق مصرف می‌شود؛ در نتیجه این سیستم نسبت به کولرهای گازی از هزینه‌ی کمتری برخوردار است. همچنین از لحاظ ظاهری جلوه زیباتری نسبت به سیستم‌های دیگر دارد. برای مثال انرژی مصرفی فن کویل با ظرفیت 4500 وات در مدت یک ساعت 45/0 کیلووات ساعت خواهد بود. این سیستم را می‌توان در فضاهای کوچک هم استفاده کرد.

کاربردها و مزایای فن کویل

از جمله مزیت‌های فن کویل می‌توان به کم‌حجم بودن آن اشاره کرد که ناشی از کم حجم بودن سیستم‌های لوله‌کشی است. همچنین فن کویل، از نظر هزینه مقرون به صرفه است؛ یعنی با هزینه‌ی کم می‌توان مکان‌های بیشتری را کنترل کرد. زیرا این سیستم را می‌توان در هر اتاق به صورت جدا کنترل کرد. یکی دیگر از مزیت‌های فن کویل این است که آب در دمای پایین در این دستگاه گرم می‌شود؛ این موضوع در مناطقی که تولید صفحات خورشیدی وجود دارد، کمک می‌کند. از کاربردهای فن کویل می‌توان به فیلتر کردن هوا و جلوگیری از ورود آلودگی‌ها به محیط داخلی اشاره کرد. فن کویل بیشترین کاربرد را در مراکز درمانی، اداری، ساختمان‌های مسکونی و... دارد. این سیستم کم‌صدا است، موجب اذیت و آزار دیگران نمی‌شود و مقاومت زیادی در برابر ساییدگی دارند.

سخن پایانی

فن کویل باعث تهویه هوا می‌شود و قابلیت کنترل دما در محیط‌های مختلف را دارد. از انواع فن کویل در مکان‌های زیادی از جمله بیمارستان‌ها، مکان‌های تجاری، مکان‌های مسکونی و... استفاده می‌شود. فن کویل از اجزا و ساختار متنوعی به وجود می‌آید که باصرفه‌تر از کولر گازی است؛ به دلیل این‌که هم باعث صرفه‌جویی در مصرف برق می‌شود و هم قیمت مناسب‌تری دارد.