فیلترینگ فقط پنهان‌کاری‌ها را زیاد می‌کند

قادر باستانی(نویسنده و مدرس علوم ارتباطات اجتماعی)، فیلترینگ شبكه‌های اجتماعی را ناكارا دانست و گفت: فیلترینگ بی‌رویه، مردم و مخصوصاً جوانان را بی‌اعتماد می‌كند و راه برخورد علمی با این پدیده‌های جدید، مسدودسازی نیست.

باستانی به خبرنگار ایلنا گفت: برایم قابل درك نیست، چرا اصرار داریم راه رفته و به شکست منتهی شده را دوباره تکرار کنیم؟ مگر ممنوعیت ماهواره، ویدیو و خیلی از فناوری‌های دیگر، نتیجه مطلوب داشت كه آن را باز دنبال می‌كنیم؟ ما باید بپذیریم، فناوری جدید، انسان را دربرابر خود مجبور به تسلیم می‌کند.

باستانی با بیان این مطلب كه فناوری ارتباطی، ذات انکارناشدنی دارد و دائم در حال گسترش است، خاطرنشان كرد: باید دست از تکرار اشتباهات گذشته برداریم. اگر می‌خواهیم با محتوای نامناسب مقابله کنیم، راهش این است كه به عرصه این‌گونه فناوری‌ها وارد شویم و با تولید محتوای بیشتر، با آنها مقابله محتوایی كنیم. به‌طور قطع و یقین، از نظر فنی امکان برخورد شکلی با آنها وجود ندارد و ما باید این فناوری‌ها را آزادتر کنیم تا مردم با تولید محتوای بیشتر، بتوانند جایگاهی برای فرهنگ اسلامی و ملی تدارک ببینند.

وی افزود: اینكه كسی در جایی، محتوای مجرمانه در یك شبكه اجتماعی می‌گذارد، نمی‌تواند دلیل كافی برای مسدودكردن آن باشد؛ چون اولاً حجم چنین مطالبی دربرابر صدها هزار مطلب مفید، علمی، انقلابی و دینی بسیاركم و بی‌مقدار است و از طرف دیگر امكان برخورد قانونی با تولیدكنندگان چنین محتواهایی وجود دارد، ضمن اینكه در صورت مسدودسازی، تعداد بسیار زیاد تولیدكنندگان محتوای خوب و مثبت، به شدت كاهش می‌یابد و عملاً یك میدان وسیع به تولیدكنندگان محتوای مجرمانه واگذار می‌شود كه منطبق با مصالح ملی نیست.

این استاد دانشگاه، وجود برخورد دوگانه با مقوله اینترنت و فناوری‌های نو را نامناسب دانست و تاكید كرد: از یك طرف رییس‌جمهور كه با رای اكثریت ملت، مسئولیت قوه مجریه و همچنین اجرای قانون اساسی را عهده‌دار شده است، از مردم برای حضور فعال در شبکه‌های اجتماعی و تقویت «بلوک فارسی» دعوت می‌كند و از وزارت ارتباطات می‌خواهد پهنای باند و سرعت اینترنت را افزایش دهد و از طرف دیگر، تلاش برای مسدودسازی و جلوگیری از افزایش سرعت اینترنت مشاهده می‌شود. چنین برخورد دوگانه، اعتماد ملی را تضعیف می‌كند. بهتر است این موضوعات كلان، در جاهایی مثل شورای عالی امنیت ملی بحث و بررسی شود و نظام یك موضع واحد در قبال مساله داشته باشد.

وی اضافه کرد: ما معتقدیم که صاحب فرهنگی ارزشمند هستیم و فرهنگ ما سازگارترین فرهنگ با فطرت انسانی است و این فرهنگ غنی، راه سعادت دنیوی و اُخروی و خوشبختی را به بهترین وجه معرفی کرده است. از طرف دیگر، دنیای امروز تشنه معنویت است. معنویتی که ما خود را پرچمدار آن می‌دانیم. بنابراین در فضای مجازی و در میان انبوه انسان‌های جست‌وجوگر حاضر در شبکه‌های اجتماعی، حرف‌های زیادی برای گفتن داریم. فرهنگ منطبق با فطرت معارف اهل بیت(ع)، جذابیت‌های فوق‌العاده‌ای برای جذب روح تشنه میلیون‌ها انسان علاقه‌مند دارد، بنابراین لازم است حساب ویژه‌ای برای حضور مؤثر در این شبکه‌ها باز کنیم.

این پژوهشگر افزود: در شبكه‌های اجتماعی، انسان‌ها مستقیماً یکدیگر را مورد خطاب قرار می‌دهند. این ویژگی به تمرکززدایی از جامعه مدد می‌رساند و از سویی به تعامل آگاهانه مردم با محیط اطراف می‌انجامد. در این وضعیت، بازیگران عرصه اجتماعی در اتاق شیشه‌ای قرار می‌گیرند و رفتار و کنش‌شان، از چشم شهروندان دور نمی‌ماند. در این شرایط آنهایی ماندگارند که با این عرصه جدید تعامل داشته باشند.

باستانی اظهار داشت: جلوگیری از دسترسی به شبکه‌های اجتماعی، با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیکی، بی‌فایده و مضر است. راه‌حل منطقی آن است که مردم و نخبگان فرهنگی‌ جامعه، خود را به پشتوانه معارف و فرهنگ والایمان، در مصاف تعاملات جهانی قرار دهند. امروز همه آنهایی که دغدغه انقلاب و ارزش‌ها را دارند، باید با احساس مسئولیت، به طور موثر در عرصه‌های تازه ارتباطی حضور پیدا كنند و با تمام توان و بهره‌گرفتن از ظرفیت‌های موجود كشور، در پی تأثیرگذاری بیشتر در فرهنگ جهانی باشند.

وی تصریح كرد: تنگ‌تر کردن حلقه فیلترینگ، تنها باعث می‌شود جوانان با پنهان‌کاری درصدد یافتن راه‌هایی برای خلاصی از آن باشند یا عده‌ای پیدا شوند که از این طریق به دنبال کسب درآمد باشند. اگر خواستار حل این مشکل هستیم، باید فرهنگ استفاده از این ابزار ارتباطی مدرن را در کشور ایجاد کنیم. فیلترینگ بی‌رویه، به غیر از ایجاد نارضایتی، بهانه‌ای هم به دست کشورهای خارجی و برخی مجامع بین‌المللی می‌دهد تا نظام اسلامی را به نقض آزادی‌های شخصی و جریان آزاد اطلاعات متهم کنند.

باستانی در پایان گفت: اگر شیوه اعمال فیلترینگ، هوشمندانه‌تر و دقیق‌تر باشد و تنها حوزه‌هایی مانند مسائل اخلاقی، جرائم رایانه ای، مسائل امنیت ملی و تروریسم را شامل ‌شود، همه از آن پشتیبانی می‌كنند، اما مسدودسازی فله‌ای، صرفاً فضای بی‌اعتمادی را گسترش می‌دهد و مضرات آن بیشتر از منافع خواهد بود.

گزارش خطا