۳۰ پاسخ به ۳۰ دلیل مخالفان و مردّدهای انتخابات

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- مجموعه‌ای از آنچه را که در جاهای مختلف از زبان مخالفان و تردید‌کنندگان در قبال شرکت در انتخابات ریاست جمهوری شنیده‌ام یا خود حدس می‌زنم در پایین می‌آورم و می‌کوشم به هر یک پاسخی دهم.

    با این تاکید که بیشترین تردید در زنان و دخترانی است که هدف برخوردهای نیروی انتظامی بوده‌اند و از این حیث وزیر کشور که هم مجری انتخابات است و هم مدافع طرح موسوم به نور باید به خود ببالد هر چند که به رأی‌دهندگان می‌توان گفت بعید است هیچ یک از نامزدها او را ابقا کند پس رفتار وزارت کشور دولت آقای رییسی اتقاقا باید انگیزۀ رای باشد نه قهر: 

   آن ۳۰ مورد از این قرار است:

  یک. "چون ساختار را قبول ندارم اگر رأی دهم مشروعیت بخشیده‌ام و اگر رأی ندهم سلب مشروعیت کرده‌ام".

 
پاسخ: وقتی 30 درصد همیشه پای کار هستند و غیبت 20 درصد هم طبیعی است و به حساب بی علاقه بودن به سیاست و قدرت گذاشته می شود این غیبت سلب مشروعیت نمی کند و در انتخابات مجلس دیدیم که مانع تشکیل مجلس نشد و قوانین همین مجلس هم جاری خواهد شد. مضافا به این که مشخص نخواهد شد غیبت ناشی از بی علاقه بودن به کلیت سیاست است یا جنبۀ اعتراضی دارد. البته اگر شخص احساس کند فاقد معنی است نمی توان خرده گرفت کما این که انتخبات مجلس در سال های اخیر برای منتقدان وضع موجود چنین حسی را القا می کرد.

دو. "رأی ندادن من واکنشی است به برخوردهای پلیسی با  قضیه حجاب و کاهش قدرت خرید".

پاسخ: این واکنش حق طبیعی هر شهروندی است اما وقتی یکی از کاندیداها به صراحت گفته طرح نور ما را به سیاهی می کشاند و دیگری ابتدا تأیید کرد و بعد برای فرار به عمق راهبردی پناه برد با رأی بهتر می توان واکنش نشان داد.

سه. "دفعات قبل که رأی دادم چه فایده‌ای داشت؟"

  پاسخ: اگر منظور رأی به خاتمی در سال های 76 و 80 است که می‌دانیم نتیجۀ آن چه بوده و از حیث اقتصادی هم سال های 80 تا 84 بهترین دوران اقتصادی بعد از  انقلاب بوده اند. دو سال اول دولت روحانی نیز تورم برای اولین بار تک رقمی شد و جدای آن مانع جنگ شد. خروج ترامپ از برجام و شیوع کرونا و پاره ای سوء مدیریت ها البته تبعات منفی داشت که خارج از این بحث است اما به اندازه وقت و هزینۀ بسیار اندک رأی دادن ثمر داشته است.

چهار. "رأی نمی‌دهم چون نامزدهای مورد نظر من رد صلاحیت شده‌اند".

پاسخ: در این که این روش درست نیست تردیدی نیست و بارها در نقد تفسیر استصوابی از کلمۀ نظارت در قانون اساسی نوشته و حتی آن را اختراع شورای نگهبان بعد ازدرگذشت رهبر فقید انقلاب دانسته ایم. اما اگر منظورتان آقای احمدی ی نژاد است آیا او خود به رد صلاحیت دیگران خرده می گرفت یا نوبت به او رسید معترض شد؟

 اگر آقای لاریجانی که همچنان عضو مجمع تشخیص مصلحت است و بیش از خود او نمی توان اعتراض کرد.
دو نامزد اصلی رد شدۀ جبهۀ اصلاحات هم از دکتر پزشکیان حمایت کرده اند و نگفته اند چون ما تأیید نشدیم پس کنار می کشیم.

پنج. "به برگزار کنندگان اعتماد ندارن و نگران تقلب و دخالت هستم".

 پاسخ: چون خود اصول گرایان متفرق اند و با 4 نامزد وارد شده اند و هر چهار نفر مدعی اند و هیچ کس مایل به تکرار شبهات و اتفاقات سال 88 نیست می توان اعتماد کرد و پیشاپیش نمی توان قضاوت کرد.

شش. "رییس جمهور در این ساختار کاره ای نیست و قدرت جای دیگری است".

 پاسخ: در این که رییس جمهوری به معنی واقعی کلمه رییس این جمهوری نیست تردیدی نیست اما بعد از حذف عنوان نخست وزیر اگرچه برخی از اختیارات به رهبری منتقل شده اما رییس جمهور نخست وزیر هم هست. وقتی مرحوم رییسی در حالی که رییس قوه قضاییه بود می خواست رییس جمهور شود و شد و جانش را در این مسیر از دست داد و آقای قالیباف در حای که رییس مجلس است کاندیدای ریاست جمهوری شده یعنی بی اختیار نیست یا خود احمدی نژاد که بعد از ریاست جمهوری باز ثبت نام کرده است. حتی اگر با آقای علوی تبار هم نوا باشیم که رییس جمهوری ۲۰ درصد از قدرت را در اختیار دارد باز ۲۰ درصد هم ۲۰ درصد است!

هفت. "چون ساختار ناگزیر از جراحی های اقتصادی مانند افزایش قیمت بنزین است نیاز به رییس جمهوری دارند که پشتوانهٔ اجتماعی داشته باشد و بحران ایجاد نشود."

 پاسخ:این گزینه بعید نیست ولی مشکل خود رییس جمهور منتخب است نه ما ضمن این که اگر منظور پزشکیان است در میزگرد اقتصادی توضیح داد و تصریح کرد ابتدا باید جلوی آسیب گرفته شود.

هشت. "همه‌شان مثل هم‌اند."

 پاسخ: هیچ دو نفری مثل هم نیستند. از سال ۶۸ تا کنون و ذیل یک رهبر چند رییس جمهور دیده ایم که با هم تفاوت داشته اند: هاشمی رفسنجانی با تقدم توسعه اقتصادی. محمد خاتمی با باور به آزادی و توجه واقعی به بهبود زندگی مردم. احمدی نژاد با توزیع ثروت در قالب یارانه نقدی. حسن روحانی با تقدم دیپلماسی و توافق هسته ای و مرحوم رییسی با اعتقاد به سفر به جاهای مختلف و بسنده نکردن به گزارش کارگزاران دولت و میدان دادن به نیروهای کم تجربه و ایدیولوژیک.  حتی روش امامان شیعه طی ۲۵۵ سال هم یک سان نبوده است. 

نُه. "کاری بی‌هوده است و اتلاف وقت."

 
پاسخ: بی هوده نیست چون معنی آن را در بالا توضیح داده ایم اما به نسبت وقتی که هر روز در ترافیک هدر می دهیم و عمری که گاه زن و مرد در زندگی بدون بررسی قبلی می گذارند بسیار ناچیز است! تفاوت یک نامزد با ۵ نفر دیگر کاملا مشهود است.

ده. "به دنبال رأی ما نیستند. می خواهند صف ها را نمایش بدهند."

پاسخ: چنین هدفی از برنامه های صدا و سیما قابل استنباط است اما وقتی مشخص نیست طرف به گزینه اصول گرا رأی می دهد یا می خواهد رأی باطله بیندازد و از طرف دیگرکمتر از یک ماه قبل مراسم تشییع جنازه قربانیان سانحه بالگرد با حضور جمعیت قابل توجهی برگزار شده اگر هدف تبلیغی بود محقق شده است.

یازده. "رقابتی در کار نیست و فرد مورد نظر از قبل تعیین شده است."

پاسخ: اگر مدل ۱۴۰۰ اجرا می شد و یک نامزد اصلی باقی می گذاشتند وبقیه نقش دورچین و فرعی بر عهده داشتند این حرف درست بود اما مدل ۱۴۰۰ تکرار نشده است.

دوازده. "من مشکلی با حکومت و کاندیداها ندارم. اما کاری به سیاست ندارم."

پاسخ: به قول صادق هدایت در این مملکت شما با سیاست کاری نداشته باشی سیاست با شما کار دارد. کافی است بچه مدرسه ای داشته باشید تا با مدرسه سر و کار داشته باشید و ببینید با روی کار آمدن رضا مراد صحرایی در آموزش و پرورش مدیران مدارس هم تغییر کرده اند. در عرصه های دیگر هم سیاست دخالت تام و تمام دارد.

سیزده." رأی دادن جفا در حق زندانیان سیاسی و عقیدتی است."

پاسخ: ممکن است برخی از خود زندانیان چنین نظری داشته باشند اما اولا همه این گونه ابراز عقیده نکرده اند ثانیا می توان موضع کاندیداها را در این باره پرسید و بر این اساس به آن فرد رأی داد یا نداد. جدای اینها برخی از این افراد هم مسالمت جو و به دنبال راهکارهای اصلاحی و نه براندازی اند و اگر رییس جمهوری بر سر کار باشد که با حبس آنان مخالف باشد طبعا بیستر به سودشان است تا دیگری که باز ندان بانان هم سو باشد.

چهارده. "برنامه ندارند و در فاصله کم بعد از سانحه برنامه تهیه نکرده اند."

پاسخ: در این باره آقای پزشکیان گفته نیاز به برنامه جدید نیست و همان قانون برنامه توسعه را اجرا می کنیم و مدیران کم صلاحیت را کنار می گذاریم. برنامه بوده توان یا اراده اجرا نبوده.

آقای قالیباف هم گفته مهم تر از برنامه کارنامه است و کارنامه من در پلیس و شهرداری و مجلس مشخص است.

 
آقای قاضی زاده هاشمی هم گفته می خواهد راه مرحوم رییس جمهور فقید را ادامه دهد و نیاز به برنامه جدید ندارد. 

آقای پورمحمدی هم گفته برنامه هفتم توسعه مشکل دارد و آن را اصلاح و بعد اصلاحی را اجرا می کنند.

آقای سعید جلیلی همب ه دنبال عمق راهبردی است و در سطح برنامه نمی ماند و سرانجام‌ آقای زاکانی گفته مدل شهرداری تهران را به کل کشور تعمیم می دهد و توزیع گوشت قرمز در میدان های میوه و تره بار را مثال زده است.

پانزده. "هر قدر هم خوب باشد و بخواهد نمی تواند و در این ساختار گرفتار می شود و خود آقای خاتمی هم گفت تدارکات‌چی بودم و اسحاق جهانگیری معاون اول روحانی هم گفت اختیار عزل و نصب نداشته است."

پاسخ:اولا کاندیداها و مشخصا آقای پزشکیان با علم به این موضوع وارد صحنه شده اند. ثانیا هیچ راهی هموار نیست و چالش همه جا و همیشه هست. ثانیا خاتمی نگفت تدارکات چی بودم گفت رییس جمهور تدارکات چی می خواستند و این دو حرف یک سان نیست. رابعا جهانگیری می خواست بگوید به معاون اول به چشم نخست وزیر سابق نگاه نکنید. معاون اول در امتداد رییس جمهوری تعریف می‌شود که می تواند بخشی از اختیارات به او تفویض شود یا نه. این به معنی قدرت نداشتن رییس جمهوری نیست. بحث داخلی بین خودشان بود. 

شانزده. "حل مشکلات به همه پرسی نیاز دارد نه انتخابات".

 پاسخ: هر یک در جای خود قابل اجراست اما میل به برگزاری همه پرسی در ساختار دیده نمی شود و همین که میل به انتخابات هم فروننشسته باید مغتنم شمرده شود.  ضمن این که برخی از دوره ها در عمل به همه پرسی بدل شده مانند ۷۶ و ۹۶. شاید گفته شود رأی ندادن مصداق رأی منفی است اما مشخص نیست به قصد اعتراض است یا از سر بی اعتنایی و موضوع چه بوده.

 هفده. "کارمند و دانشجو نیستم تا به ثبت رأی نیاز داشته باشم".

 پاسخ: اگر انگیزه برخی تنها همین است نوشتن نامی که پیام مشخصی بر آن مترتب است بهتر از رأی باطله است چون هیچ گاه آقا یا خانم باطله رییس جمهوری نخواهد شد!

هجده. "بدون صندوق هم می توان به رفاه رسید. کما این که شاه در دههٔ‌۵۰ بی انتخابات داشت همین کار را می کرد".

پاسخ: مثال نقض مدعاست چون سرنوشت شاه را دیدیم و این که برای مردم توسعه اقتصادی و رفاه نسبی کافی نبود. بگذریم از این که ادعای توسعه و رفاه و فریب مردم با شعار آب و برق رایگان سازگار نیست. همین تازگی در چند مرحله بیش از نیم میلیارد نفر در هند رأی دادند. هند یکی از اقتصادهای نوظهور است و نمی گویند به صندوق نیاز نداریم.

نوزده. "سال ۹۶ به روحانی چک سفید دادند ولی تا یک مداح تشر زد به جای آن که آن محل را ترک کند و بایستد کوتاه آمد.پس باید تضمین بگیرند."

پاسخ: به خاطر همین گفتند زیر بار کاندیدای نیابتی نمی رویم و بنا نداشتند اگر هر سه نامزد جبهه اصلاحات رد شدند از لاریجانی حمایت کنند. البته یکی از آن سه ماند و لاریجانی رد شد و همه انگشت به دهان ماندند! بله. باید تضمین لازم را گرفته باشند.

بیست. "چند بار مشارکت پایین آمد و ناچار شدند امتیاز بدهند و کمی پنجره را باز کردند. اگر این بار هم رأی ندهیم بازتر می کنند."

پاسخ: فرصتی نیست. اکثریت و جبهه اصلاحات بر اثر یک سانحه و در زمین نابرابر صاحب یک موقعیت پیش بینی نشده شده و با مثال فوتبالی یک ضربه پنالتی. تضمینی نیست که پنالتی دیگری هم در کار باشد یا کلا پنجره را نبندند.

بیست ویک. "چون زن هستم و زنان را تایید نمی کنند شرکت نمی کنم".

 پاسخ: این بار البته نامزدهای زن ثبت نام کردند و رد آنها به خاطر زن بودن اعلام نشد اما اگر پزشکیان رییس جمهور شود حتما باید وزیر زن انتخاب کند. منتها رعایت حقوق زنان به کارهای جدی تر نیاز دارد. ضمن این که در نظر داشته باشید زنان اصول گرا از مردان شان بیناد‌گرا‌ترند!

بیست و دو. "درست است که از ۴ ضلع اصول گرای رادیکال و سنیت و نواصول گرا و اصلاح طلب حضور دارند اما به رییس جمهوری فراتر نیاز داریم و جامعه از این تقسیم بندی ها عبور کرده است.گ

پاسخ: بله. ولی عجالتا منوی شورای نگهبان همین است. نه می توانیم گرسنه بمانیم و نه ملک و ملت را به استاد جلیلی بسپاریم. پزشکیان هم کوشیده در قامت یک چهره عقل گرا و فراتر از دسته بندی سیاسی ظاهر شود اگرچه قطعا اصلاح طلب است و کیهان بی دلیل و شاید به قصد ریزش آرای او اصرار دارد اصول گراست البته اگر بحث اصول به معنی واقعی و نه ظاهر سازی باشد هست.

بیست و سه. "خیابان بهتر از صندوق است."

 پاسخ: این نویسنده به گزینه خیابان باور ندارد مگر وقتی که بر سر آن اجماع و هماهنگی صورت پذیرفته و عاری از خشونت باشد. در سال ۵۷ خیابان بود و ۵۸ به صندوق رسید. در سال ۸۸ هم ابتدا صندوق بود و بعد خیابان. وقتی می توان با صندوق حرف زد چرا خیابان؟

بیست و چهار. "چون حزب نداریم شرکت در انتخابات بر اساس فرد بی معنی است".

پاسخ: حزب و تحزب خوب است و اگر کاندیدای دموکراسی خواهان پیروز شود باید زمینه آن را فراهم سازد اما عجالتا نمی توان چون حزب و تحزب نداریم صندوق را هم فراموش کنیم. ضمن این که نظام ریاستی با پارلمانی و رقابت بر اساس تصاحب کرسی های بیشتر تفاوت دارد. 

بیست و پنج. "در ایران به جز یک رییس جمهوری که به مقام رهبری رسیده اند بقیه یا عزل و متواری شدند یا حذف و خانه نشین یا تروز یا در سانحه جان باختند. نهمی هم گرفتار می‌شود!"

پاسخ: این سخن نقض ادعای کاره ای نبودن و تاثیر نداشتن است ولی در حد نهی و نگرانی مادرانه است و نه تصمیم سیاست ورزانه. هر چند که در ذات کسب قدرت انواع خطرات نهفته و به تعبیر خواجه شیراز:

شکوهِ تاجِ سلطانی که بیمِ جان در او درج است
کلاهی دلْ‌کش است اما به تَرکِ سر نمی ارزد

  بیست وشش. "مجلس با این بافت اجازه کار به رییس جمهور اصلاح طلب و اعتدال گرا نخواهد داد و چون هم زمان شده نمی توان به تغییر آن در میانه دوره امیدوار بود در حالی که دو سال بعد از روی کار آمدن خاتمی و روحانی مجلس را هم مردم تغییر دادند".

 پاسخ: پزشکیان گفته همین قانون برنامه را اجرا می کند اما با مدیران قوی. پس قصد کل کل ندارد. جدای این مجلس به شدت تضعیف شده. همین که رییس مجلس بعد از یک هفته از انتخاب مجدد نامزد ریاست جمهوری شده و نایب رییس هم رییس ستاد او شده و انواع شوراهای عالی مجلس را محاصره کرده اند یعنی خیلی نمی توانند مانع رییس جمهوری متکی به آرای مردم شوند و تازه خود پزشکیان چنددوره نماینده مجلس بوده و زبان اینها را بلد است.

بیست و هفت. "مشارکت مردم توجه ها را از جنبش مهسا دور می کند."

 پاسخ: جنبش با انقلاب متفاوت است و آن اتفاقات اثر خود را در جامعه گذاشت. همین که آدمی مثل سعید جلیلی نمی تواند از طرح نور به صراحت حمایت کند و بعد ۴۸ ساعت به جای دفاع حرف از عمق راهبردی می زند اثر همان اعترضات است. ضمن این که هیچ کاری مانع کار دیگر نیست. خیلی از کسانی که سال ۵۷ در خیابان ها بودند سه سال قبل به زور یا علاقه عضو حزب رستاخیز شده بودند.

بیست و هشت. "از کجا اطمینان کنیم که پزشکیان می‌تواند منجی ما باشد؟"

 پاسخ: قرار نیست منجی باشد. قرار است میانجی باشد. در آیین زرتشتی منجی همان سوشیانس است که هر هزار سال ظهور می کند و شیعه ۱۲ امامی هم به مهدی موعود را در فرزند امام یازدهم متبلور می داند. اینجا اما صحبت از منجی نیست. میانجی است. میانجی هم نه. مثل مدیر ساختمان. منتها یک مدیر ساختمان که فقط کار عمرانی انجام دهد و قبوض آب و برق و گاز مشترک را بپردازد و به باغچه برسد نه این که شب زنگ واحد ما را بزند و بگوید در اتاق خواب چه پوشیده‌اید!

 بیست و نه.  "برخی می‌گویند رأی نمی‌دهیم چون قبلا با همین وعده‌ها از رأی داده بودیم و سوء استفاده شد".

 پاسخ: دکتر جوادی‌یگانه جامعه‌شناس از جانب برخی همین را نوشته و چنین پاسخ داده است: "در واقع دارند به قیمت فدا کردن آینده خودشان و فرزندان‌شان از گذشته خود انتقام می‌گیرند. انتقام، تشفی می‌دهد اما زندگی  نخواهد آورد. گاهی باید خود را بخشید و به زندگی ادامه داد".

 سی. سرانجام هم این که: "کوتاه آمده‌اند و به آدمی مثل پزشکیان میدان داده‌اند چون نگران بازگشت ترامپ به کاخ سفید هستند و اگر اجازه نداشته باشد با او مذاکره کند و اوضاع مثل 97 به هم بریزد باز به حساب ترامپ گذاشته می شود". 

  
   پاسخ: اگر چنین باشد باز بهتر است تا جنگ و چون چند ماه مانده و قابل پیش‌بینی است باید برنامه‌ریزی کنند و اتفاقا احتمال بازگشت ترامپ بیشتر باید ما را به سمت عقلانیت و تصمیم غیر احساسی سوق دهد.