از اسب زین شده خبری نیست؛ پزشکیان ویرانه تحویل گرفته!

فراز نوشت: همتی چند روز پیش از گفت‌وگوی زنده تلویزیونی، در مراسم معارفه‌اش با حضور رییس جمهوری گفته بود که دولت چهاردهم، اقتصاد را با تورم ۳۵ درصدی تحویل گرفته که نشان‌دهنده حکمرانی غلط است. وزیر اقتصاد در همان مراسم، از استمرار تورم ۴۰ درصدی در ۵ سال گذشته با عنوان «بی‌سابقه» یاد کرد. ۵ سال از سخت‌ترین سال‌های اقتصاد ایران که تحت فشار حداکثری ایالات متحده و اروپا، به قیمت زیان‌های بی‌سابقه مادی و معنوی در کشور سپری شد.

سخنان وزیر اقتصاد در دو رویداد اخیر، رنگ و بوی جناحی نداشت اما تقریبا تمام واکنش‌ها از سوی منتقدان و مخالفانش، سیاست‌زده بود. پیش از بررسی آمار و ارقام، کمی به عقب برگردیم. ۱۹ تیرماه سال جاری، درست ۴ روز پس از پیروزی «مسعود پزشکیان» در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری، روزنامه کیهان با تیتر «اسب زین شده، زیر پای دولت چهاردهم» به استقبال دولت تازه رفت.

اسب زین‌شده با پاهای سیمانی
این عنوان با انتقادها و واکنش‌های بسیاری در رسانه‌های غیرهمسو با کیهان مواجه شد. انتقادهایی که به طور عمده، با آمار، ارقام و گزارش‌هایی از مسایل و بحران‌های اقتصادی در کشور همراه بود. شکستن رکورد ۸۰ ساله تورم با رسیدن به بیش از ۵۲ درصد در اردیبهشت‌ماه، رکوردشکنی چاپ پول در تاریخ با چاپ حدود ۱۴۲ هزار میلیارد تومان پول تنها در ۷ ماه پایانی ۱۴۰۰، رکورد شکنی قیمت دلار در بازار آزاد، وقوع یکی از بزرگترین فسادهای مالی تاریخ ایران در پرونده چای دبش و افزایش سطح ناترازی‌ها در انرژی و بودجه تنها بخشی از کارنامه مجموعه اقتصادی دولت سیزدهم است که با ادعای ژورنالیستی روزنامه کیهان همخوانی ندارد.

وزیر اقتصاد نیز در گفت‌وگوی ویژه خبری، پس از توصیف صورت مساله اقتصاد ایران و تشریح مسایل و بحران‌های کنونی، وضعیت امروز را دور از آنچه روزنامه کیهان تصویر کرده تلقی کرد. اتفاقی که در گفت‌وگوی زنده رییس جمهوری نیز افتاد. «مسعود پزشکیان» در ارتباط با همین موضوع گفت: «می‌گویند ما وارث چیز خوبی شده‌ایم اما پولی نیست!» با این حال، اشاره عبدالناصر همتی به تورم سالانه ۴۰ درصدی و تورم ماهانه ۳۵ درصدی چه مزیتی داشت که چنین به صف‌آرایی طرفداران دولت پیشین انجامیده است؟

اختلاف تورم «حالا» با «امسال»
«عبدالله گنجی»، مدیر پیشین روزنامه همشهری و مشاور «علیرضا زاکانی»، شهردار تهران در انتقاد از سخنان وزیر اقتصاد، تنها به یک تفاوت در دو سخنرانی او اشاره کرده است. گنجی در شبکه ایکس نوشته که همتی ۴۸ ساعت پیش از آن که نرخ تورم را در گفت‌وگوی تلویزیونی ۴۰ درصد اعلام کند، گفته بود دولت را با تورم ۴۰ درصدی تحویل گرفته است. این، تناقض در سخنان وزیر است یا شیطنت رسانه‌ای مشاور شهردار تهران؟!

همتی در مراسم معارفه گفت: «همین الان که داریم صحبت می‌کنیم، دولت را تورم ۳۵ درصدی تحویل گرفته‌ایم. می‌گویند قبلا بیشتر بود؛ بله! اما ۳۵ درصد هم خیلی بالاست. ما ۵ سال پشت سر هم، نرخ تورم ۴۰ درصدی داشتیم و این بی‌سابقه است». طبق اعلام مرکز آمار ایران، نرخ تورم ۱۲ ماهه منتهی به مردادماه امسال، ۳۴.۸ درصد است. به عبارت دیگر، دولت چهاردهم تورم را با نرخ ۳۵ درصدی تحویل می‌گیرد. در گفت‌وگوی ویژه خبری، وزیر اقتصاد با تاکید بر کسری و ناترازی بودجه در سال‌های اخیر اشاره می‌کند که به همین دلیل، نرخ تورم همواره بالای ۴۰ درصد بوده است.

گزاره پایانی، معطوف به تورم سالانه‌ای است که در نخستین سخنرانی وزیر اقتصاد نیز به آن اشاره شد. به گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم سالانه در سال‌های ۱۴۰۲، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۰، به ترتیب ۴۰.۷، ۴۵.۸ و ۴۰.۲ درصد بوده است. در سال‌های ۹۸ و ۹۹ نیز این نرخ حدود۳۵ و ۳۷ درصد بوده است که اختلاف زیادی با مرز ۴۰ درصد ندارند.
در میان انتقادها به وزیر اقتصاد دولت چهاردهم، گاه آمار مثل تورم ۳۱ درصدی و حتی زیر ۳۰ درصدی نیز به چشم می‌خورد که بیشتر برای تندتر کردن تیغ انتقاد است و اساس علمی و آماری ندارد.

چراغ سبزِ بازار
با این حال، گفته‌های همتی، تنها به آمار تورم منحصر نبود. او در دو فرصت اخیری که داشته با تاکید بر ناترازی‌ و بحران انرژی در کشور، لزوم رفع اختلاف میان ارز نیمایی و ارز آزاد و لزوم افزایش قدرت خرید مردم به اهمیت اصلاح حکمرانی اقتصادی در کشور اشاره کرد. او همچنین با اشاره به مخاطرات بازار بورس گفت: «ما نباید ریسک کسانی را که می‌خواهند در بورس سرمایه‌گذاری کنند بالا ببریم. میانگین سود شرکت‌های بورسی نصف شده و از ۲۴ درصد به ۱۲ درصد رسیده است». بازار بورس و ارواق بهادار با رنگ سبز و با رشد ۲۲ هزار واحدی به استقبال این سخنان رفت.

به نظر می‌رسد، منتقدان دولت چهاردهم همچنان در فضای رقابت‌های انتخاباتی سیر می‌کنند و به همین دلیل، حتی انتقادها به وزیران غیرسیاسی از سوی آن‌ها رنگ و بوی جناحی دارد. با این حال اما وضعیت اقتصادی کشور، در رفتارها طبیعی بازار، نتیجه پژوهش کارشناسان و همچنین در سفره مردم قابل مشاهده خواهد بود.