در واقع صدای آژیر به دلیل خرابی یکی از اجزاء کمپرسور سردخانه بوده، هرچند که سیستم تبرید، فریز را سرد می‌کرده، در واقع کمپرسورهای سردخانه دستگاه‌هایی هستند که در سیستم‌های تبرید و سرمایش صنعتی برای فشرده‌سازی گاز مبرد و ایجاد برودت استفاده می‌شوند. این کمپرسورها با فشرده‌سازی و انتقال گاز به دیگر بخش‌های سیستم، فرآیند خنک‌سازی را ممکن می‌سازند.معمولا، کمپرسور در سردخانه‌ها برای حفظ یک دمای ثابت پایین (مثلا 80-)، به‌ویژه برای نگهداری مواد غذایی، دارویی و نمونه‌های حساس آزمایشگاهی، به کار می‌روند و نقش اساسی در عملکرد صحیح و کارآمد سیستم تبرید دارند. بدون عملکرد درست کمپرسور، چرخه تبرید متوقف می‌شود و سردخانه نمی‌تواند به دمای مطلوب برسد.

نقش و اهمیت کمپرسور در سیستم تبرید سردخانه‌ها

این ماجرا مشخص می‌کند که سیستم‌های برودتی چقدر در آزمایشگاه‌ها و صنایع دیگر مهم هستند. در چنین شرایطی، سیستم‌های سردخانه‌ای که اغلب به کمپرسورهای زیر صفری مجهز هستند، باید به‌صورت منظم سرویس و در صورت بروز مشکل، تعمیر شوند. در واقع تعمیر کمپرسور سردخانه فرآیند پیچیده و حساسی است و نیاز به دانش تخصصی و مهارت بالایی دارد.

انواع کمپرسور سردخانه

کمپرسور، یکی از مهمترین اجزاء سیستم‌های تبرید است و وظیفه فشرده‌سازی گاز مبرد را بر عهده دارد. در سردخانه‌ها، دو نوع اصلی کمپرسور وجود دارد:

• کمپرسورهای زیر صفری: این کمپرسورها برای حفظ دماهای پایین‌تر از صفر (مانند منفی ۸۰ درجه در آزمایشگاه‌ها) استفاده می‌شوند.
• کمپرسورهای بالا صفری: این نوع کمپرسورها برای نگهداری مواد در دماهای بالاتر از صفر طراحی شده‌اند، مثلاً برای نگهداری گوشت و لبنیات.

علاوه بر این، کمپرسورهای سردخانه از لحاظ توان نیز متفاوت هستند؛ برای مثال، سردخانه ۳ تنی زیر صفر، با ابعاد پیشنهادی ۳ متر طول، ۲ متر عرض و ۲.۵ متر ارتفاع، برای نگهداری ۳ تن گوشت، مرغ یا ماهی مناسب است. این سردخانه با کمپرسوری به توان ۲ اسب بخار کار می‌کند و قیمت کلی آن بین ۱۸0 تا ۲۱8 میلیون تومان متغیر است. هزینه تجهیزات سردخانه بین ۱۲9 تا ۱۴8 میلیون تومان، عایق‌کاری بین 48 تا 55 میلیون تومان، و اجرت نصب نیز حدود ۱0 تا ۱3 میلیون تومان برآورد می‌شود. 

قطعات داخلی کمپرسورهای سردخانه و اهمیت نگهداری آن‌ها

کمپرسورهای سردخانه از قطعات متعددی تشکیل شده‌اند که هر یک نقش حیاتی در عملکرد صحیح سیستم ایفا می‌کنند. مهم‌ترین قطعات شامل موارد زیر است:

• پوسته کمپرسور: این بخش شامل محل نصب شیرهای ساکشن و دیس‌شارژ است. در صورت وجود مشکل در این بخش، عملکرد کمپرسور مختل می‌شود.
• قسمت سر سیلندر و پوسته سیلندرها: درون این بخش‌ها، پیستون و رینگ‌ها قرار دارند. یکی از مشکلات شایع، خط افتادن داخل جداره سیلندرها است که به دلیل نبود روغن‌کاری مناسب یا برگشت مایع اتفاق می‌افتد. به طوری  این خطوط با دست قابل لمس هستند.
• قسمت ساید گلاس: این قسمت نشان‌ می‌دهد که چه میزان گاز مبرد داخل کمپرسور است و هرگونه نشتی یا خرابی در این بخش می‌تواند عملکرد کمپرسور را تحت تأثیر قرار دهد.
• ترمیستور و سنسورهای PT: این سنسورها وظیفه اندازه‌گیری دما و عملکرد الکتریکی کمپرسور را بر عهده دارند. کلمپ‌های برق و سر سیم‌های ترمیستور نیز باید به دقت بررسی شوند، زیرا خرابی آن‌ها ممکن است منجر به قطع ناگهانی جریان الکتریسیته شود.
• شاتون، پیستون و میل‌لنگ: یکی از مشکلات رایج در کمپرسورها، عدم بالانس بودن شاتون‌ها یا گردش میل‌لنگ است. این مشکل می‌تواند به یاتاقان‌ها و بوشن‌ها آسیب برساند و باعث لقی میل‌لنگ شود. لقی میل‌لنگ در طول زمان به قطعات الکتریکی و حتی سیم‌پیچ‌های کمپرسور آسیب جدی وارد می‌کند.

• گژن‌پین و خار رینگ: این قطعات در کمپرسورهای پیستونی وظیفه انتقال نیروی حاصل از احتراق به میل‌لنگ را بر عهده دارند. اگر این قطعات آسیب ببینند یا به درستی نصب نشوند، کمپرسور به سرعت خراب می‌شود.
• صفحه سوپاپ‌ها و جای نشیمنگاه‌ها: صفحه سوپاپ‌ها و نشیمنگاه‌های آن‌ها در تماس مداوم با فشارهای گاز مبرد هستند و باید به طور مرتب بررسی و سرویس شوند. هرگونه نشتی در این قسمت‌ها می‌تواند فشار سیستم را کاهش داده و کارایی کمپرسور را کم کند.

علل خرابی کمپرسورهای سردخانه

کمپرسورهای سردخانه به دلایل متعددی خراب می‌شوند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها را در ادامه بیان می‌کنیم:

1. عدم روغن‌کاری مناسب: عدم روغن‌کاری کافی می‌تواند منجر به ساییدگی قطعات داخلی مانند پیستون‌ها و سیلندرها شود.
2. برگشت مایع: یکی از مشکلات عمده که باعث خرابی کمپرسورهای سردخانه می‌شود، برگشت مایع به داخل کمپرسور است که باعث آسیب به قطعات داخلی می‌شود.
3. نصب نادرست یا عدم بالانس قطعات: نصب نادرست کمپرسور یا قطعات آن، به ویژه شاتون‌ها و میل‌لنگ، می‌تواند منجر به لقی و خرابی شود.
4. فرسودگی طبیعی قطعات: با گذر زمان و استفاده مداوم، قطعات کمپرسور مانند رینگ‌ها، پیستون‌ها و یاتاقان‌ها فرسوده می‌شوند.

 تعمیر کمپرسورهای سردخانه

تعمیر کمپرسورهای سردخانه باید توسط تعمیرکاران متخصص انجام شود که بتوانند مشکل را دقیقاً تشخیص داده و قطعات معیوب را تعویض کنند. مراحل اصلی تعمیر کمپرسور شامل موارد زیر است:

1. تشخیص مشکل: تعمیرکار با استفاده از ابزارهای دقیق مشکل کمپرسور را شناسایی می‌کند.
2. تعویض و تعمیر قطعات معیوب: قطعاتی مانند رینگ‌ها، پیستون‌ها، شاتون‌ها و سوپاپ‌ها که خراب شده‌اند، باید تعمیر شوند یا در صورت نیاز تعویض شوند.
3. تست نهایی: در آخر، کمپرسور باید تست شود تا از عملکرد صحیح آن مطمئن شویم. هرگونه لقی را در قسمت‌هایی مانند درپوش جلو و میل‌لنگ باید چک کنیم.

کمپرسور سردخانه را تعویض کنیم یا تعمیر؟

در برخی موارد، ممکن است تعمیر کمپرسور (سردخانه، چیلر، اسکرو بیتزر و...)به دلیل خرابی زیاد قطعات مقرون‌به‌صرفه نباشد و تعویض آن راه‌حل بهتری باشد. در واقع هزینه تعمیر  کمپرسور به عواملی مانند نوع آن، میزان خرابی و نرخ دستمزد تعمیرکار کمپرسور بستگی دارد. با این حال، تعویض کمپرسور معمولاً هزینه بیشتری دارد و بهتر است زمانی که قطعات اصلی کمپرسور کاملا خراب شده اند آن را تعویض کنیم این برای تعمیر کمپرسور چیلر و تعمیر کمپرسور اسکرو هم صادق است.

راه‌های جلوگیری از خرابی کمپرسورهای سردخانه

• سرویس‌های منظم: انجام سرویس‌های دوره‌ای می‌تواند خرابی‌های احتمالی را قبل از وقوع شناسایی کند.
• نگهداری صحیح: رعایت نکات ایمنی و فنی در نگهداری کمپرسور، مانند جلوگیری از ورود رطوبت به سیستم و کنترل منظم سطح روغن، می‌تواند طول عمر کمپرسور را افزایش دهد.
• تعمیرات پیشگیرانه: شناسایی و تعمیر مشکلات کوچک پیش از تبدیل شدن به مشکلات جدی، می‌تواند از خرابی‌های کلی و هزینه‌های بالای تعمیر یا تعویض جلوگیری کند.

در کل می‌توان گفت که کمپرسورهای سردخانه بخش اساسی و حیاتی هر سیستم تبرید هستند و نگهداری و تعمیرات منظم آن‌ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. عدم توجه به علائم خرابی، عدم روغن‌کاری مناسب یا برگشت مایع به کمپرسور می‌تواند منجر به خرابی‌های جبران‌ناپذیری شود. انتخاب تعمیرکاران متخصص و استفاده از قطعات یدکی اصلی نیز از نکات کلیدی برای حفظ عملکرد بهینه کمپرسور و جلوگیری از هزینه‌های اضافی در بلندمدت است.