نحوه عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار بورس ایران 

صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی از ابزارهای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازارهای مالی هستند. این صندوق‌ها در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی در بورس ایران پیدا کرده‌اند و شمار زیادی از معامله‌گران برای کنترل ریسک و بازدهی پرتفوی خود از این صندوق‌ها استفاده می‌کنند. با این حال بسیاری از مردم هنوز با نحوه عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار بورس کشور آشنایی ندارند. در ادامه به معرفی این صندوق‌ها و روش کسب سود از آن‌ها می‌پردازیم.

صندوق سرمایه‌گذاری چیست و چطور عمل می‌کند؟

صندوق سرمایه گذاری یکی از روش‌های کسب سود در بازار بورس است. عملکرد این صندوق‌ها به این صورت است که ابتدا مدیران صندوق‌ها سرمایه خرد معامله‌گران و فعالان بازار بورس را جمع‌آوری می‌کنند. سپس مبلغ جمع شده را به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف در بازار بورس اختصاص می‌دهند. مدیران و مسئولان صندوق‌ها، با اتکا به دانش و تجربه‌ای که در زمینه بازارهای مالی دارند، سعی می‌کنند با سرمایه‌گذاری صحیح در بازار بورس، حداکثر سود را کسب کنند. سود افرادی که در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند هم از همین محل پرداخت می‌شود. 
لازم به ذکر است صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعالیت خود را پس از دریافت مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز می‌کنند و گزارش عملکرد و فعالیت‌های خود را به صورت دوره‌ای در اختیار این سازمان قرار می‌دهند. به همین دلیل می‌توان گفت عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری، قانونی و شفاف است. از طرف دیگر، گزارش‌های عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در وب‌سایت اختصاصی صندوق‌ها و وب‌سایت‌های تحت نظارت سازمان بورس مانند فیپیران هم منتشر می‌شوند. بنابراین سرمایه‌گذاران می‌توانند در هر زمانی به این اطلاعات دسترسی یابند و عملکرد صندوق‌های مختلف بازار را با یکدیگر مقایسه کنند. 

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نظر نحوه خرید و فروش

صندوق‌های سرمایه‌گذاری، انواع مختلفی دارند و می‌توانند در طبقه‌بندی‌های مختلفی قرار بگیرند. یکی از مهمترین طبقه‌بندی صندوق‌ها از نظر روش خرید و فروش آن‌ها است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نظر نحوه معامله به دو نوع صدور و ابطالی و قابل معامله در بورس (ETF) تقسیم می‌شوند. 
در حالت کلی، خرید و فروش صندوق‌های صدور و ابطالی از طریق وب‌سایت رسمی صندوق‌ها صورت می‌گیرد؛ این در حالی است که خرید و فروش صندوق‌های ETF از طریق سامانه‌های آنلاین معاملاتی و مانند سایر سهم‌های بورسی انجام می‌شود.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نظر ترکیب دارایی به انواع زیر تقسیم می‌شوند:

•     صندوق‌ سهامی (صندوق‌های بخشی و اهرمی هم در این دسته قرار دارند)
•   صندوق‌ با درآمد ثابت
•  صندوق‌ مختلط
•    صندوق‌ کالایی
•   صندوق‌ املاک و مستغلات

در این طبقه‌بندی، ترکیب دارایی صندوق‌ها مورد توجه قرار گرفته است. به عنوان مثال در صندوق‌های سهامی، عمده دارایی صندوق‌ها به خرید سهام و حق تقدم سهام تخصیص داده می‌شود یا در صندوق‌های با درآمد ثابت، عمده دارایی صندوق‌ها به اوراق با درآمد ثابت مثل سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت و… اختصاص داده می‌شود.

روش سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری

برای شروع سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها و کسب سود از این طریق باید مراحل زیر را طی کنید:
در مرحله اول باید صندوق مورد نظر خود را پیدا کنید. به عبارت بهتر باید با تحقیق و جستجو، صندوقی را که بیشتری سازگاری را با خواسته‌ها و شرایط شما را دارد، بیابید. سپس باید با مراجعه به وب‌سایت صندوق یا پرس‌وجو از دیگران، به نوع صندوق (صدور و ابطالی یا ETF) پی ببرید. در صورتی که صندوق از نوع ETF است، به سامانه معاملاتی کارگزار خود مراجعه کنید و نام یا نماد صندوق را در سامانه مذکور جستجو کنید. سپس می‌توانید برای خرید و فروش آن اقدام کنید. در صورتی که صندوق مورد نظر از نوع صدور و ابطالی بود، به وب‌سایت اختصاصی صندوق مراجعه و مراحل خرید واحدهای صندوق را طبق راهنمای موجود در سایت طی کنید.

نحوه تقسیم سود در صندوق‌های سرمایه‌گذاری

نحوه کسب سود در صندوق‌های سرمایه‌گذاری متفاوت است. بعضی از صندوق‌ها پرداخت سود دوره‌ای دارند. به عنوان مثال، در دوره‌های یک ماهه، سه ماهه یا 6 ماهه، سود کسب شده از محل فعالیت‌های صندوق را بین سهامداران تقسیم می‌کنند. طبیعتا هرچه مبلغ بیشتری را در صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنید، سود بیشتری هم به شما پرداخت خواهد شد.
از طرف دیگر بعضی از صندوق‌ها پرداخت سود دوره‌ای ندارند و کسب سود در آن‌ها از محل اختلاف قیمت خرید و فروش واحدها حاصل می‌شود. برای درک بهتر این مورد به مثال زیر دقت کنید:
تصور کنید که یک سال پیش 20 واحد از صندوق «الف» را به قیمت هر واحد 1000 ریال خریداری کرده‌اید و امروز قصد فروش آن را دارید. قیمت امروز صندوق «الف» به ازای هر واحد 2000 ریال است. بنابراین سود شما برابر با 20000 ریال ((2000-1000)×20) است.

نتیجه‌گیری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری، راهکاری مفید و موثر برای کسب سود در بازار بورس هستند. این ابزارها به خصوص برای افرادی که آگاهی زیادی از بازارهای مالی ندارند، بسیار مناسب هستند. با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توان بدون صرف زمان برای یادگیری اصول معاملات یا دخالت مستقیم در معاملات بورسی، از مزایای این بازار بهره‌مند شد.