توضیحات مهدی زارع درباره زلزله‌ای که دیشب تهران را ترساند/ چرا در پایتخت زلزله حس شد؟

خبرآنلاین: استاد پژوهشکده زلزله‌شناسی گفت: گسل گرمسار در انتهای غربی خود با گسل ایوانکی تلاقی دارد و در تغییر شکل پلاستیک در انتهای جنوب شرقی گسل ایوانکی نیز دیده می‌شود، و به همین دلیل فوج زمین‌لرزه‌های کوچک در این بخش از گسل ایوانکی نیز دیده می‌شود که انتهای شمال غربی این گسل به منطقه ١٥ تهران می‌رسد.

در مناطقی از شهر تهران، دیشب، ۱۴ مهر ماه، زلزله احساس شد. همین حس کافی بود تا کاربران شبکه‌های اجتماعی درباره این موضوع بنویسند و آن ترس قدیمی وقوع زلزله در پایتخت بیدار شود. البته زلزله در تهران نبود، مرکز زلزله دورتر از تهران و در استان سمنان اعلام شد.

در همین خصوص مهدی زارع، استاد پژوهشکده زلزله‌شناسی گفت: زلزله گرمسار در شامگاه ١٤-٧-١٤٠٣ با بزرگای ٤.٦ در ساعت ٢٢:٤٦ در پهنه گسله  گرمسار رخ داد. این پهنه در تلاقی روندهای شمال‌غرب-جنوب‌شرق در غرب البرز با روندهای شمال‌شرق-جنوب‌غرب در شرق البرز و محل بیرون‌زدگی گچ و نمک به صورت گنبدهای نمکی گرمسار است (در محدوده کوه‌های نردیا، گرماج و سرآسیاب) که سن آن‌ها به میانه دوران سوم زمین‌شناسی می‌رسد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه این گنبدهای نمکی با حالت تبخیری که دارند موجب حالت تغییر شکل پلاستیک در این منطقه فعال از دیدگاه زمین‌لرزه و آزاد شدن انرژی در محل گسل‌ها و پهنه شکستگی‌ها به تدریج می‌شوند، افزود: بنابراین وقوع زمین‌لرزه‌های کوچک و متوسط در گرمسار به صورت فوج گونه قابل انتظار است.  

زارع ادامه داد: منطقه‌ گرمسار  دارای بزرگ‌ترین معادن نمک ایران  است، بیشتر استخراج نمک در کشور در این منطقه صورت می‌گیرد. نمک خلوص  بیش از ۹۵ درصد دارد . ارتفاع گنبدهای نمکی از دشت  حدود ۳۰ تا ۱۰۰ متر است. بیشینه توان لرزه زایی گسل گرمسار بزرگای حدود ۷.۰ است. گسل گرمسار در انتهای غربی خود با گسل ایوانکی تلاقی دارد و در تغییر شکل پلاستیک در انتهای جنوب شرقی گسل ایوانکی نیز دیده می‌شود، و به همین دلیل فوج زمین‌لرزه‌های کوچک در این بخش از گسل ایوانکی نیز دیده می‌شود که انتهای شمال غربی این گسل به منطقه ١٥ تهران می‌رسد، توان بیشینه لرزه‌زایی گسل ایوانکی تا بزرگای ٧.٥ است.

این استاد دانشگاه درباره سوابق زلزله در این منطقه افزود: گرمسار در سال ۱۹۴۵ زلزله با بزرگای ۴.۷ ، در ۱۹۸۲ زلزله با بزرگای ۵.۳، و از ۲۲ لوت ۱۹۸۸ تا ۱۱ نوامبر ۱۹۸۸ (۳۱ مرداد ۱۳۶۷ تا ۲۱ آبان ۱۳۶۷) ۸ زلزله با بزرگای بین ۴ تا ۵ رخ داده است که بزرگترین آنها دو زمین‌لرزه با بزرگای ۵ بوده است. در این بازه زمانی فوج زمین‌لرزه‌های گرمسار با حدود ۱۰۰۰ زلزله با بزرگای بیش از ۲ رخ داده است. در سال ۲۰۰۵ شش رخداد، و در سال ۲۰۰۶ شش رخداد با بزرگای بیش ۳ تا ۴.۵ و در سال ۲۰۱۱ هفت زمین‌لرزه با بزرگای بین ۳ تا ۴.۷ در همین منطقه گرمسار رخ داده است.