تحلیل شمخانی از سفر روحانی به نیویورک

شمخانی نماينده مقام معظم رهبري و دبير شورايعالي امنيت ملي طی یادداشتی در روزنامه ایران به تحلیل سفر حجت الاسلام روحانی به نیویورک پرداخت و نوشت:

در طول سه هفته گذشته، افکار عمومي داخلي و رسانه‌هاي گروهي خارجي به صورت کم سابقه‌اي بر موضوع نخستين حضور رئيس دولت يازدهم، جناب آقاي دکتر حسن روحاني در مجمع عمومي سازمان ملل متحد و گفت‌وگوي ايشان با جامعه جهاني متمرکز بود.

اين رويداد مهم پس از سخنراني رئيس‌جمهور ايالات متحده امريكا که در نوبت صبح روز سه‌شنبه هفته گذشته صورت پذيرفت در بعد از ظهر همان روز به وقت نيويورک به وقوع پيوست. اقبال کم نظير مردم کشور ما به اين رويداد که تا پاسي گذشته از شب، پخش مستقيم آن را از طريق رسانه‌هاي تصويري پيگيري کردند در کنار بازتاب‌هاي گسترده رسانه‌اي سخنراني رياست محترم جمهوري نشان مي‌دهد که اين سفر و دستاوردهاي آن به عنوان فصل جديدي در اقدام‌هاي راهبردي جمهوري اسلامي ايران در حوزه ديپلماسي مورد توجه و تحليل داخلي و جهاني قرار گرفته است.

- اما زمينه‌ها، اهداف و دستاوردهاي گام اول دولت تدبير و اميد در حوزه تعامل سازنده با جهان:

1- هوشمندي، تيز بيني، موقع‌شناسي و درايت رهبر معظم انقلاب اسلامي در حوزه تعيين راهبرد و هدايت فرآيند قدرت‌سازي و بهره‌گيري از آن در عرصه تعاملات خارجي و تامين منافع ملي، واقعيتي است که دوست و دشمن به آن اذعان داشته و همواره از آن به عنوان يکي از درخشان‌ترين جنبه‌هاي شخصيتي ايشان نام مي‌برند.

تاريخ نزديک به ربع قرن رهبري ايشان و گذر موفق کشور از گردنه‌هاي سخت و چالش‌هاي شکننده داخلي و خارجي نيز گواه صادقي بر اين مدعاست. اما اين ظرفيت ارزشمند زماني توانسته است به صورت صددرصد تبديل به دستاورد ملموس در حوزه منافع ملي شود که کارگزاران اجرايي کشور نيز در مقام ايفاي وظايف حرفه‌اي خود با شناخت کامل ملاحظات و رويکردهاي مورد نظر ايشان به وظايف تخصصي خود درست عمل کرده باشند.

متأسفانه در برخي ادوار، مسئولين دستگاه‌هاي مختلف کشور با فهم ناقص و یا بعضاً متناقض از رويکردهاي کلان رهبري، نه تنها موفق به عملياتي‌سازي جنبه‌هاي اجرايي منويات ايشان نگرديدند بلکه با رفتارهاي غير حرفه‌اي موجبات افزايش هزينه‌هاي نظام، انقلاب و رهبري در عرصه کسب و ارتقاي منافع ملي کشور گردیدند.

2- فرآيند برگزاري يازدهمين دوره انتخابات رياست جمهوري که با تدبير و گفتمان واقع گرايانه رهبر معظم انقلاب و حضور باشکوه مردم قهرمان کشورمان به حماسه سياسي مبدل شد در کنار اقدام‌ها و مواضع ايشان طي دو ماه گذشته که تبديل به کليد واژه‌هاي راهبردي در ادبيات سياسي شد را بايد به عنوان بستر‌سازي مدبرانه به منظور ايفاي نقش جديد دولت در عرصه‌هاي داخلي و خارجي مورد توجه و مداقه قرار داد. اين سرمايه گرانقدر که توشه راهبردي کم نظيري در حوزه قدرت‌سازي از مؤلفه‌هاي نرم است، شرايطي را رقم زد تا دستگاه‌هاي ذيربط کشور با همفکري، همکاري و همدلي مثال زدني بتوانند طراحي نويني را در عرصه سازماندهي و ساماندهي فضاي سياسي، اقتصادي و اجتماعي کشور و بهره‌گيري ازآن در تعاملات ديپلماتيک به مورد اجرا گذارند.

3- بي‌شک سخنان دقيق، سنجيده و پرمحتواي رياست محترم جمهوري اسلامي ايران در مجمع عمومي سازمان ملل متحد که همراه با تبيين بدون تنازل مواضع اصولي و ارزشي نظام بود، مصداق قابل تحسين بهره‌گيري خردمندانه از ظرفيت‌هاي ايجاد شده از سوي رهبر معظم انقلاب در عرصه ديپلماسي بوده و گام محکم و متيني است که دستگاه اجرايي کشور در حوزه تعامل سازنده با جهان بر داشته است.

رفتار و گفتار برنامه‌ريزي شده رياست محترم جمهوري اسلامي ايران در نيويورک، حرکتي نظام‌مند و نه اقتضايي در مسيري نشانه‌گذاري شده و چارچوب‌مند بوده و دستاوردهاي آن را نيز مي‌بايست با محک اهداف تعيين شده و نه انتظارات و آمال رسانه‌اي مورد ارزيابي قرار داد.

4- در آستانه سفر جناب آقاي دکتر روحاني و پس از حضور ايشان در نيويورک، گمانه زني‌هاي متعدد و متنوعي از سوي اصحاب قلم و تريبون در داخل و خارج از کشور پيرامون اين سفر و دستاوردهاي آن مطرح شده بود.

پس از سخنراني ايشان در مجمع عمومي نيز تحليل‌هاي گسترده‌اي از بيانات ايشان در رسانه‌هاي داخلي و خارجي منتشر شد ليکن در کنار اعلام مواضع اصولي و دائمي کشور درخصوص موضوع‌هايي چون تروريسم، اشغالگري، نظامي‌گري و توسعه خشونت، مهمترين بخش اظهارات رئيس‌جمهور را که بايد از آن به عنوان چارچوب اصلي سخنراني ايشان ياد کرد، اشاره هوشمندانه جناب آقاي دکتر روحاني به عزم کشورمان براي کاهش تنش در روابط و آمادگي ايران براي مديريت اختلافات بود.

بيان اين راهبرد مهم، مبين اين واقعيت است که رهبران ايران در عرصه ديپلماسي، نگاهي واقع‌گرا داشته و به ايجاد تعادل ميان واقعيت‌ها و مقدورات معتقد هستند. در اين ميان هر چند تاکنون نيزگفتار و رفتار مخالفان و دشمنان حرفه‌اي جمهوري اسلامي ايران که با ارتکاب فجيع‌ترين جنايات ضدبشري مجموعه قوانين و هنجارهاي حقوقي و انساني را به سخره گرفته‌اند به عنوان سند روشني بر حقانيت کشورما پيش روي افکار عمومي و ناظران منصف در عرصه بين‌المللي وجود داشته است ليکن تاكيد دوباره رياست محترم جمهوري اسلامي ايران در بزرگترين اجتماع سياسي رهبران جهان بر مواضع صلح‌طلبانه و آشتي جويانه کشورمان اقدام بايسته‌اي بود که ضمن انزواي بيش از پيش مخالفان و دشمنان کينه توز ايران اسلامي، تمسک به هرگونه بهانه غير واقعي را ازآنان سلب نمود.

5- اگرچه ادبيات متفاوت و محترمانه رئيس‌جمهور ايالات متحده امريكا در مورد ايران در نطق مجمع عمومي، موضوعي قابل بررسي مي‌باشد ليکن نمي‌توان انتظار داشت که کاهش اختلافات سي و چند ساله جمهوري اسلامي ايران و ايالات متحده امريكا که از پيچيدگي‌هاي قابل ملاحظه‌اي نيز برخوردار است تنها با رد و بدل کردن چند جمله غير خصمانه و لبخندهاي رايج ديپلماتيک پايان پذيرد. بي‌شک دستيابي به چارچوبي واقع گرايانه، مرحله‌اي و مبتني بر شرايط برد-برد، نيازمند بهره‌گيري از الگويي جامع و مانع است. رياست محترم جمهوري اسلامي ايران با تاكيد بر ضرورت دستيابي به اين الگو از آن به عنوان مديريت اختلافات نام برد و اراده سياسي جمهوري اسلامي ايران براي گام نهادن در مسير عمل مشترک در چارچوب الگوي ذکر شده را اعلام کرد.

6- محتواي نطق‌هاي ارائه شده از سوي رؤساي جمهور ايران و امريكا در مجمع عمومي سازمان ملل متحد نشان مي‌دهد که براي نخستين بار وزن جنبه‌هاي همگرا- هرچند در موضوعات کلي- در اظهارات دو رئيس‌جمهور بيشتر از جنبه‌هاي متضاد بود. اين مهم ضمن آنکه تأييد‌كننده واقعيتي روشن به نام وجود اختلاف در رويکردهاي دو کشور مي‌باشد، از نگاه جديد دو کشور در بيان وجوه اشتراک -هر چند اندک- حکايت مي‌کند.

در گفتار دو رئيس‌جمهور، موضوعات مشترکي چون پذيرش حقوق هسته‌اي ايران، تاكيد بر فتواي رهبر معظم انقلاب درخصوص حرمت سلاح کشتار جمعي، نفي خشونت و افراط گري، تعهد به ديپلماسي براي حل و رفع اختلافات و تعيين نقطه تماس براي گفت‌وگو مورد اشاره قرار گرفت که نشانه‌هاي معني‌داري از وجود زمينه‌هاي مثبت براي مديريت اختلافات مي‌باشد.

دکتر روحاني به نمايندگي از جمهوري اسلامي ايران به صراحت بر عزم راهبردي کشورمان براي مديريت اختلافات سخن گفت و تاكيد کرد که صلح در دسترس است.

اينک اين فرصت براي ايالات متحده امريكا فراهم شده است که در آزموني جهاني نشان دهد که به ديپلماسي معتقد است يا مي‌خواهد همچنان گفتمان بي‌حاصل مبتني بر لوله توپ‌ها، لانچر موشک‌ها و غرش بمب افکن‌ها را پيگيري نمايد.

نماينده مقام معظم رهبري و دبير شوراي‌عالي امنيت ملي

گزارش خطا