استفاده چین و روسیه از کارت ایران برای امتیازگیری از ترامپ

دکتر ذاکریان در گفت‌وگوی اختصاصی با «آرمان امروز»بررسی می‌کند؛

 روی کارآمدن دونالد ترامپ در ایالات متحده آمریکا بار دیگر سوالات زیادی را در اذهان عمومی ایجاد کرده است که شاید نخستین سوال در این رابطه، تفاوت شیوه عملکرد ترامپ نسبت به دوره گذشته باشد. ترامپی که به نتیجه گرایی معروف است و مشخصا در ابتدای کار نحوه تعامل با ایران را مورد سنجش قرار می دهد.

در این میان اما همه چیز به ترامپ برنمی گردد و ایران نیز به عنوان یکی از موضوعات مهم سیاست خارجی آمریکا نیز آن گونه که از شواهد و قرائن مشخص است، به دنبال گونه ای از تعامل با غرب است که از همین امروز با اما و اگرهایی مواجه شده است. اما و اگرهایی که از دید اساتید روابط بین الملل نیاز به توجهی کلان دارد.

دکتر مهدی ذاکریان، استاد روابط بین الملل در رابطه با رویکرد دونالد ترامپ در دور دوم ریاست جمهوری، در گفت و گوی اختصاصی با روزنامه «آرمان امروز» گفت آن چه مشخص است این مورد بوده که دونالد ترامپ براساس منافع ملی امریکا عمل می کند و رضایت طرفدارانش که به او رای می دهند اهمیت دارد. وی مشخصا در دور دوم ریاست جمهوری خود نیز در همین چارچوب حرکت می کند. دونالد ترامپ در شیوه رفتاری خود ممکن است تغییراتی ایجاد کند اما عملکرد او در راستای منافع ملی آمریکا و خشنودی اکثریت مردم آمریکا خواهد بود.

وی افزود رویکرد و شیوه ترامپ مبتنی بر نتیجه است و بر همین اساس هر کجا لازم باشد سیاست رادیکال تری خواهد داشت و اگر در مواقعی نیز به نتیجه برسد، رویکرد متعادل تری را در پیش می گیرد.

ذاکریان ادامه داد دونالد ترامپ در ابتدا رویکردهایی مذاکراتی با ایران ترسیم می کند و به دنبال این است که ببیند در این عرصه بده بستان معقولی رخ می دهد یا نه و آیا امتیازی به دست می آورد یا خیر. او در این مرحله ارزیابی می کند و مبتنی بر نتیجه در قبال ایران شیوه رفتاری خود را تنظیم می کند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد دونالد ترامپ در رابطه با ایران مشخصا منافع اقتصادی و تنظیم نظم جهانی را در نظر می گیرد. او معتقد است که باید ایران طبق نظم بین المللی کنترل و محدود شود و این خواسته او نیز شکلی جدی دارد.

دکتر ذاکریان در خصوص تحولات ۲ ماه آینده تا زمان روی کارآمدن ترامپ توضیح داد ۱۰ سال از زمان برجام گذشته و در این مدت هیچ اتفاق خاصی به نفع ایران رخ نداده است، زیرا دولت ها سیاست را به گونه ای تنظیم نکرده اند تا منافعی برای مردم ایران حاصل شود. بنابراین در این ۲ ماه باقی مانده تا روی کارآمدن ترامپ نیز اتفاق خاصی رخ نمی دهد و این گفته ها بیشتر جنبه تبلیغی و شعار دارد.

این استاد حقوق و روابط بین الملل با اشاره به ضروریات تغییر در وضع کنونی گفت شرایط، زمانی تغییر می کند که دولت ایران تصمیم بگیرد تا سیاست خارجی خود را به کلی پالایش کند. حرکت در این زمینه مستلزم این است که عقربه سیاست خارجی ایران به سمت منافع مردم ایران و منافع ملی بچرخد.
ذاکریان در گفت و گوی اختصاصی با آرمان امروز، تاثیر تحولات منطقه ای بر روابط ایران و غرب را بررسی کرد و گفت بی شک در این عرصه آتش بس لبنان و برقراری آرامش در منطقه نیز می تواند موثر باشد تا زودتر توافق میان ایران و نظام بین‌الملل شکل گیرد. اشتباه نباید کرد! ایران در انزوای بین المللی است نه در قهر صرف با آمریکا یا غرب. قطعنامه های مجمع عمومی، شورای حکام آژانس، شورای حقوق بشر و بیانیه های مشترک روسیه ـ اعراب، چین اعراب و اتحادیه اروپا – اعراب شاخص‌های انزوای بین المللی ایرانند.

این تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل با اشاره به اهمیت تعامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی، اظهار کرد در برنامه هسته ای موضوع انعطاف و سختگیری خاصی مطرح نیست بلکه منافع ملی و تعهدات جهانی دو راس این چالش هستند. تعهدات جهانی بدین شرح است که فعالیت هسته ای صلح آمیز هر کشوری مورد پذیرش است مگر این که منجر به اخلال در صلح جهانی شود. ایران هم مشخصا زمانی که در مسیر صلح فعالیت کند، حساسیت ها پیرامون مسائل هسته ای به مرور برطرف می شود.

دکتر ذاکریان در تشریح ریشه های اختلاف ایران و اروپا گفت: اختلافات ایران و اروپا در این مقطع زمانی جنبه بنیادین پیدا کرده است. برای این که اروپا هنجارهای حقوق بشری را به پایان جنگ اوکراین منوط نمی کند. جنگ اوکراین یک اختلاف ایران و اروپاست اما اختلافات دیگری نیز وجود دارد. نباید فراموش کرد که میان اروپاو آمریکا تفاوت های زیادی وجود دارد. آمریکا برپایه منافع اقتصادی و نظم بین الملل تعامل را ترسیم می کند و حقوق بشر را نیز در ویترین قرار می دهد اما اروپا به هنجارهای حقوق بشر و دموکراسی هم توجه ویژه ای دارد.

وی خاطرنشان کرد بنابراین ایران نمی تواند با این رویه اختلافات خود را با اروپا حل و فصل کند. این که عنوان می شود بزودی کشتیرانی ایران نیز تحریم می شود در راستای این است که ایران هنوز به صورت جدی تغییری در سیاست خارجی خود ایجاد نکرده است و رویه به همان شکل سابق
است. ذاکریان تصریح کرد دولت در مقابل قانون اساسی و خداوند مسئول است و صرفا نمی تواند در حرف بگوید که رویه مثبت شده است. قانون اساسی و خداوند به ما آزادی بیان داده اند و در عمل نیز باید این مساله رعایت شود تا به بهانه های حقوق بشری بیش از این به کشور فشار وارد نشود. این که مسائل حقوق بشری در این سال ها در ایران رعایت شده است یا نه، جای تامل دارد اما مشخصا اروپا در این رابطه به ایران اعتراض دارد و گزارشگرهای سازمان ملل نیز نگاه اروپا را تایید کرده اند.

این استاد روابط بین الملل در خصوص تعاملات اخیر ایران و آمریکا، تاکید کرد زمزمه هایی شنیده می شود مبنی بر این که مذاکرات پنهانی با آمریکا در دستور کار قرار گرفته است. این مذاکرات پنهانی اگر در راستای همان مذاکراتی است که با روس ها و چینی ها انجام شد، بهتر آن است که ادامه پیدا نکند! زیرا این شکل از مذاکرات، منافع ملی ایرانیان را تامین نمی کند و صرفا منجر به تامین منافع حکمرانان و نه ملت می شود.

وی افزود: مذاکره و رابطه ای می تواند خوب باشد که در ان منافع مردم و ملی تامین شود نه اینکه از ترس تهدید یک کشور باشد و تثبیت کننده وضع نابسامان موجود باشد. نباید مذاکره از ترس وقوع بحران سیاسی در کشور باشد بلکه باید در راستای تامین منافع مردم باشد. مذاکره پنهانی و به رویه سابق جز ضرربرای مردم حاصلی ندارد.

ذاکریان توضیح داد: جنس مذاکره با چین و روسیه در راستای تامین منافع ملی نبود. باید رویه مذاکرات تغییر کند، شفاف باشد و منافع ملی در وهله اول پیگیری شود. باید به خواسته مردم توجه شود. مذاکراتی که در آن منافع مردم مورد توجه قرار گیرد، منجر به نتایج مثبت برای حکمرانان نیز خواهد شد. بازی برد برای مسئولین در مقابل بیگانگان، الزاما بازی خوبی برای مردم نیست. یک طرف بازی برد برد باید مردم ایران باشند و مردم به واسطه رایزنی ها زندگی بهتری را تجربه کنند.

وی افزود: باید توجه داشت که کشورهای اقتدارگرا همچون چین، روسیه و کره شمالی با روی کارآمدن ترامپ، یک عقب نشینی تاکتیکی در مقابل او داشته باشند تا بهره هایی به دست آورند. در این مسیر احتمال زیادی وجود دارد که چین و روسیه با کارت ایران بازی کنند تا از ترامپ امتیاز بگیرند و باید مراقب این مساله بود و فرصت را از دست نداد.

ذاکریان تاکید کرد: این احتمال وجود دارد که ایران همچون مساله اوکراین و جزایر سه گانه بار دیگر قربانی شود و بیش از گذشته در مسائل مختلف زیر فشار قرار گیرد. اگر به موقع و زودتر از چین و روسیه با آمریکا برای کسب منافع ملی مذاکره نکنیم، به بازیچه پوتین و دولت چین تبدیل می شویم و این امر می تواند برای مردم ایران گران تمام شود.