ایدئولوژی «ضدایرانی- شیعی» داعش مطلوب عربستان، امارات و ترکیه است

گفتگو با شیرین هانتر

استاد دانشگاه جرج تاون آمریکا با اشاره به تردید آمریکا برای اعزام نیروی نظامی به عراق و سوریه به دلایل شکست ائتلاف ضد داعش پرداخت.

گروهگ داعش ابتدا در سوریه توانست بر شهر الرقه مسلط شود و اوایل ژوئن گذشته توانست بخش های زیادی از شمال عراق را به اشغال خود درآورد. آمریکاییها در ابتدای تحرکات داعش فقط تماشاگر آن بودند و پس از آنکه داعش به مرزهای اربیل نزدیک شد جنگنده های این کشور اهداف این گروهک را هدف قرار دادند اما این حملات نمایشی و کم اثر بود.

در همین خصوص گفتگویی را با پروفسور شیرین طهماسب هانتر استاد دانشگاه جرج تاون آمریکا داشته است که مشروح آن در زیر آمده است:

ائتلاف علیه داعش از زمان شکل گیری نتوانسته مانع از پیشرویهای داعش شود. یکی از دلایل این موضوع این است که اساسا مقابله با گروههای تروریستی که به صورت متمرکز نیستند از رهگذر حملات هوایی میسر نیست. شما تصور می فرمائید چه دلایلی باعث شده تا این ائتلاف نتواند در مقابله با داعش موفق باشد؟

پروفسور شیرین طهماسب هانتر: دو دلیل برای شکست ائتلاف ضد داعش وجود دارد. اولین دلیل عدم تمایل کشورهای غربی و متحدان محلی برای اعزام نیروی زمینی قابل توجه به منظور مبارزه با این گروه تروریستی است.

دلیل دوم واگرایی منافع اعضای ائتلاف است. به عنوان مثال کاملا مشخص نیست که آیا کشورهایی همچون عربستان سعودی، امارات متحده عربی و ترکیه واقعا در زمینه از بین بردن داعش جدی هستند یا خیر. آنها نمی توانند به طور علنی از این موضوع حمایت کنند و دلیل آن اقدامات وحشیانه داعش است. اما اکثر آنها از ایدئولوژی ضد شیعه و ضد ایرانی این گروه رضایت دارند و خوشحال هستند. آنها در حقیقت خواهان تضعیف دولت مرکزی در بغداد یا حتی هموار کردن راه برای سرنگونی این دولت و ایجاد یک دولت سنی هستند که نه تنها تهدیدی برای عراق و سوریه بوده بلکه ایران را نیز مورد هدف قرار می دهد.

از دو دلیل مذکور دلیل دوم مهم تر است. اگر وحدت در هدف سیاسی وجود داشت اعزام نیرو به مراتب آسان تر بود. البته نباید فراموش کرد که دیگر کشورهای منطقه از جمله ایران، سوریه و دولت بغداد خواهان اعزام نظامی نیستند زیرا نمی خواهند شاهد مقدمه حضور نظامیان در عراق یا سوریه باشند. از سوی دیگر اعزام نظامیان خارجی پویایی سیاسی این کشورها را تغییر می دهد و آینده منطقه را نامشخص می سازد.

در خصوص شهر کوبانی، ترکیه نگرانی از جهت گروه پ ک ک دارد. لذا تنها نظاره گر سقوط این شهر است تا ائتلاف و آمریکا را مجاب به حمله زمینی و سرنگونی حکومت بشار اسد کند و از سوی دیگر کردها نیز در سوریه قدرت نگیرند. دیدگاه شما در خصوص نقش ترکیه در قبال این موضوع چیست؟

اولویت ترکیه از بین بردن حکومت اسد است و تا زمانی که عملیات داعش به این هدف کمک کند ترکیه واکنشی به اقدامات آنها نشان نخواهد داد. ترکیه تحت رهبری رجب طیب اردوغان در رویای رهبری منطقه به سر می برد و خواهان دشمنی با اعراب سنی نیست. همچنین اگر کردهای سوریه به خودمختاری یا استقلال بیشتر دست یابند، خطر اتحاد کردهای ترکیه با خود را نیز افزایش می دهند.

این سیاست همچنین خطر دشمنی کردهای ترکیه با یکدیگر را به همراه دارد. به طور کلی، مردم ترکیه خواهان مشارکت بیشتر کشورشان در درگیریها در خاورمیانه نیستند. از سوی دیگر با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات مجلس در سال آینده اردوغان تمایلی به حرکت خلاف جهت مطالبات مردم ندارد.

آیا امریکا در قبال شهر کوبانی از سیاست ترکیه پیروی می کند و یا اینکه آمریکا خواهان سقوط این شهر نیست؟

آمریکا نیز برای اعزام نیروهای خود به عراق و سوریه مردد است؛ اگر چه این موضوع منوط به حوادثی است که هم در داخل و هم در منطقه روی می دهد. گفته می شود که فعالیت های داعش تا حدی از میزان مخالفت جامعه آمریکا با اقدامات نظامی مستقیم کشورشان در اقصی نقاط جهان کاسته است.

از سوی دیگر ایالات متحده اهداف متضاد را در سوریه و عراق دنبال می کند و این موضوع تا حدی که فعالیت های داعش تضعیف کننده اسد باشد به نظر چیز بدی نیست. مشکل دیگر این است که اگر آنکارا خواهان مشارکت در ائتلاف علیه داعش نباشد، آمریکا نمی تواند ترکیه را وادار به اعزام نظامیان خود به سوریه و عراق کند. علاوه بر این، در صورت ورود نیروهای ترکیه به سوریه یا عراق همسایگان ترکیه همچون ایران خشنود نمی شوند.

تصور می کنید ایران در آینده چه تصمیمی در خصوص وضعیت سوریه و حملات ائتلاف به مواضع داعش اتخاذ کند؟

ایران در یک موقعیت بسیار دشوار قرار دارد که مشکلاتی را در روابط این کشور با تمام اعضای ائتلاف ضد داعش به همراه دارد. ایران در مدیریت مداخله نظامی یا در دفاع از دولت عراق و یا اسد سختی های خود را دارد. به ویژه اینکه به سبب فاصله مکانی با سوریه حتی مشکلات لجستیکی جدی تری نیز دارد.

علاوه بر این، هر گونه اقدام نظامی از سوی ایران خارج از ائتلاف داعش می تواند حملات احتمالی تلافی جویانه اعضای ائتلاف را به دنبال داشته باشد. از سوی دیگر، پیشرفت های داعش باعث محاصره بیشتر ایران می شود که در حال حاضر با تهدیداتی در مرزهای جنوب شرقی خود همچون پاکستان و افغانستان مواجه است و این تهدیدها در قالب حمایت از عناصر تروریستی در استان سیستان و بلوچستان مطرح می شود. از سوی دیگر اتحاد اسرائیل- آذربایجان در شمال نیز وجود دارد. به طور خلاصه گزینه های ایران محدود بوده و هیچ کدام از آنها خوب نیستند.

*مهر

گزارش خطا