بررسی سیاست و حکومت در عمان: نزدیکی به تهران و حفظ استقلال از عربستان

سیاست خارجی مستقل مسقط در رابطه با ایران بطور موثری نفوذ ریاض را بر کشورهای کوچک عضو شورای همکاریهای خلیج کاهش داده و تلاشهای غرب برای منزوی کردن تهران را تضعیف کرده است . علاوه بر آن قابوس با سیاست خارجی خود استقلال ژئوپولتیکی عمان از عربستان سعودی را تضمین نمود.

نواندیش: المانیتور طی گزارشی بقلم جورجیو کافیورو می نویسد، در حالیکه بسیاری از کشورهای عرب گرفتار درگیریهای فرقه ای و بحرانهای سیاسی می باشند، کشور عمان به عنوان مظهر ثبات و تحمل پذیری ظهور کرده است. ثبات عمان تا حد زیادی به دلیل محبوبیت گسترده رهبر این کشور ، سلطان قابوس بن سعید در این کشور می باشد.

به گزارش سرویس بین الملل نواندیش، زمانیکه سلطان قابوس در سال 1970 به قدرت رسید، عمان کشوری منزوی، فقیر و درگیر شورشهای مارکسیستی بود. طی 44 سال اخیر قابوس توانست با استفاده از ثروت نفتی، این کشور را به یک کشور ثروتمند با صنعت توریسم فعال و استاندارد بالای زندگی تبدیل نماید. عمان تحت رهبریت قابوس سیاست خارجی مستقلی را به اجرا گذاشت که نقش منحصر به فردی به این کشور در منطقه داده است.

با این حال ادامه و پایداری ثبات کنونی در عمان بعد از قابوس چالش بزرگی برای این کشور خواهد بود. قابوس فاقد برادر و یا فرزندان مذکر که بتوانند جانشین وی شوند ، بوده و تنها پادشاهی در دنیاست که ولیعهدی برای تاج و تخت خود تعیین نکرده است . این مسئله آینده عمان را در ابهام فرو برده است.

سالهاست که کارشناسان نسبت به اینکه بعد از فوت قابوس ممکن است بحران سیاسی بر سر جانشینی وی بروز نماید هشدار داده اند. خلاء قدرت در مسقط می تواند منجر به بروز درگیری بین اعضای خانواده سلطنتی ، ارتش ، قبایل مختلف و نخبگان اقتصادی در کشور شود. عدم وجود مرد شماره دو در دولت عمان این تصور را دامن می زند که هر کسی که جانشین قابوس شود، فاقد مشروعیت لازم برای کسب مقام قابوس میباشد.

اکنون که قابوس در سن 73 سالگی برای درمان پزشکی در آلمان بسر می برد، نگرانیها پیرامون فوت وی افزایش یافته است . دولت عمان مدعی است که سلطان قابوس در وضعیت جسمی مناسبی قرار دارد در حالیکه یک منبع دیپلماتیکی اظهار داشته که وی مبتلا به سرطان روده بزرگ است . در ماه اوت یک روزنامه لبنانی گزارش داد که سرطان سلطان قابوس پیشرفت نموده و توانایی حرک و راه رفتن را از وی گرفته است. عدم حضور سلطان قابوس در مراسم عید قربان در اوایل اکتبر امسال نگرانیها در مورد وخامت وضعیت جسمی وی را شدیدا افزایش داده است.

به گزارش نواندیش، عمان تحت رهبری قابوس کرارا با شورای همکاریهای خلیج در مورد شماری از مسائل منطقه ای همکاری داشته است. اما رابطه گرم عمان با ایران رابطه ای منحصر به فرد در بین کشورهای عضو شورای مزبور بوده است. عمان دارای رابطه همکاری با تهران می باشد و در ماه اوت 2010 دو کشور عمان و ایران پیمان امنیتی امضا نمودند و اخیرا نیز میدان نفتی هنگام را در خلیج فارس به ارزش تخمینی 450 میلیون دلار توسعه داده اند.

بخشی از ثبات عمان ریشه فرقه ای دارد. اکثریت مردم عمان از پیروان فرقه اباضیه بوده که متمایز از فرقه شیعه و سنی می باشند. بسیاری از مردم عمان با توجه به دیدگاه افراطی رهبران مذهبی عربستان سعودی که پیروان فرقه اباضیه را مرتد می پندارند، نگران تلاشهای ریاض برای افزایش نفوذ خود در بین کشور های عضو شورای همکاریهای خلیج میباشند.

علاوه بر آن نیاز انرژی عمان نیز یکی دیگر از عوامل نزدیکی این کشور با تهران است . عمان دارای ثروت کمتری نسبت به کشورهای دیگر عضو شورای همکاریهای خلیج بوده و پیش بینی می شود که منابع انرژی عمان زودتر از منابع انرژی کشورهای دیگر به پایان برسد . نتیجتا کشور ایران و کشورهای آسیای میانه نقش مهمی و فزاینده ای در آینده عمان به عهده خواهند گرفت. اولین سفر حسن روحانی به کشورهای عضو شورای همکاریهای خلیج به عمان صورت گرفت و در این سفر یک پیمان احداث خط لوله گاز به ارزش یک میلیارد دلار بین دو کشور به امضا رسید. پیش بینی می شود که از سال 2017 گاز ایران به عمان ارسال شود.

منافع عمان ایجاب می کند که درگیری بین ایران با غرب و کشورهای شورای همکاریهای خلیج کاهش یابد . از نظر دولت عمان درگیری نظامی بین امریکا و ایران خطر ژئوپولتیکی و اقتصادی بزرگی را در بر دارد و برای کاهش این خطر دولت عمان به عنوان پلی بین تهران و غرب عمل کرده است .

به گزارش نواندیش، تحت رهبری قابوس، عمان به عنوان یک متحد دراز مدت امریکا و انگلستان ظهور نموده است . از طرف دیگر عمان همانند اعضای دیگر شورای همکاریهای خلیج عمان رابطه اقتصادی خود را با قدرتهای آسیایی نظیر چین و هند شدیدا گسترش داده است. و سیاست حفظ روابط دوستی عمان با همه بازیگران پر نفوذ منطقه توانسته منافع عمان را تامین نماید و انتظار می رود که این سیاست حتی بعد از فوت سلطان قابوس ادامه داشته باشد.

اما اگر در فرایند جانشینی قابوس، عمان دچار درگیریهای داخلی شود دولت عمان مجبور خواهد شد منابع بیشتری را برای مقابله با آشوب های داخی اختصاص دهد و نقش فعال خود را در صحنه بین المللی کاهش دهد. این مسئله می تواند خطرات ژئوپولیتیکی در منطقه را تشدید کند. عربستان سعودی به ویژه نگران این مسئله است که عمان همانند یمن به بهشت امنی برای نیروهای افراط گرا تبدیل شود.

گزارش خطا