وزیر امور خارجه آمریکا: از سقوط اسد متعجب شدیم!

وزیر امور خارجه آمریکا در روزهای پایانی دولت «جو بایدن» در گفت‌وگویی با پاسخ به سوالاتی درباره فعالیت‌های دیپلماتیک خود در میان تحولات منطقه غرب آسیا و دیگر موضوعات بین‌المللی، از جمله جنگ اوکراین و رقابت واشنگتن-پکن، سقوط سریع دولت «بشار اسد» در سوریه را بهت‌آور دانسته و ادعایی را علیه ایران و روسیه در این‌باره مطرح کرد.

به گزارش ایسنا، «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا که اخیرا و پس از سقوط دولت «بشار اسد» در سوریه سفری به منطقه داشته است، در گفت‌وگویی از تحولات سریع سوریه و به قدرت رسیدن گروه مخالفان مسلح در این کشور ابراز تعجب کرده و مدعی شد که این اتفاق بیشتر به دلیل فشارهای آمریکا بر روسیه و ایران بوده است که روابط نزدیکی با دولت اسد داشته‌اند.

دولت «بشار اسد» پس از منتهی شدن پیشروی‌ مخالفان مسلح این کشور به دمشق در هشتم دسامبر، سقوط کرد. اسد به همراه خانواده‌اش به روسیه رفته است. در حال حاضر، دولت انتقالی در سوریه به ریاست «احمد الشرع» فرمانده گروه هیئت تحریر الشام اداره کشور را بر عهده دارد.

تعجب از سقوط دولت «بشار اسد» در سوریه

روزنامه فایننشال تایمز گزارش داد که بلینکن در گفت‌وگو با این روزنامه پس از بازگشت از سفر خود به منطقه غرب آسیا، گفت که سفر او به اردن،‌ ترکیه و عراق باعث ایجاد هماهنگی میان کشورهای درباره انتظارات از مقامات دولت انتقالی در دمشق از طریق تعیین یک «نقشه‌راه» شد اما هشدار داد که وضعیت «بسیار دشواری» است.

بلینکن با اشاره به موقعیت فعلی سوریه پس از سقوط دولت اسد بیان کرد: در این برهه فرصت‌های فوق‌العاده‌ای وجود دارد، به‌ویژه پس از وحشت دیکتاتوری اسد اما بارها شاهد جایگزین شدن یک دیکتاتور با دیکتاتور دیگری بوده‌ایم. بسیار مهم است که سریع ورود و همه را متحد کنیم که همین کار را هم کردیم.

بلینکن گفت که از سقوط سریع دولت بشار اسد بهت‌زده شده بود و مدعی شد که این اتفاق، تا حدی به دلیل فشارهایی بوده که آمریکا بر روسیه و ایران، به عنوان آنچه «حامیان اسد» خواند، اعمال کرده بود. بلینکن مدعی شد: «آن‌ها در موقعیتی نبودند که واقعا به نجات او بیایند.»

ادعای بلینکن درباره نقش ایران در این زمینه در حالی مطرح می‌شود که «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگویی تلویزیونی درباره سقوط دولت اسد بیان کرد: تحلیل‌ها و اخبار دلالت می‌کرد که چنین حرکتی انجام شود. از تحولات و تحرکات ادلب اطلاع داشتیم، دولت سوریه نیز اطلاع داشت و ما اطلاعات مربوط به این موضوع را به دولت و ارتش سوریه ارائه کرده بودیم.

او ادامه داد: آنچه که غافلگیر کننده بود، ناتوانی ارتش سوریه در مقابله با این حرکت و سرعت تحولات در سوریه بود. در دیداری که بنده و آقای لاریجانی با آقای بشار اسد داشتیم، خود ایشان هم از عملکرد ارتش سوریه متعجب و گلایه‌مند بود و مشخص بود که حتی در دولت سوریه تحلیل درستی از وضعیت ارتش سوریه وجود نداشت. من فکر می‌کنم که ارتش سوریه بیشتر درگیر جنگ روانی شد تا اینکه در میدان درگیر جنگ باشد، تبلیغات و فضاسازی‌هایی که در فضای مجازی و غیره صورت گرفت، در کاهش انگیزه‌های ارتش سوریه موثر بود. این فقط برای ایران غیرمنتظره نبود بلکه برای بسیاری از کشورهای منطقه نیز این سرعت تحولات غیرمنتظره بود.

به گفته عراقچی، «در جریان این اتفاقات، یک طراحی پشت صحنه از طرف آمریکا و رژیم صهیونیستی وجود داشت که محور مقاومت را دچار مشکل پی‌درپی کند.»

فایننشال تایمز نوشت: بلینکن در ادامه این گفت‌وگو در پاسخ به این که چه نظری درباره ادعای «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی دارد که گفته بود این فشارهای اسرائیل بر ایران بود که شرایط سقوط اسد را فراهم کرد، توضیح داد: تصور می‌کنم که نخست‌وزیر از اولین کسانی باشد که تایید کند حمایت بی‌سابقه‌ای که از اسرائیل کردیم، با حملات بی‌سابقه‌ای از سوی ایران روبه‌رو شد که اوضاع را تغییر داد. ایران در موقعیتی نیست که با کسی نبردی را شروع کند. این موضوع پیامدهای ملموسی داشت که برای سوریه مثبت بود.

او افزود که چالش اصلی، در حال حاضر، این است که این وضعیت را به نتیجه‌ای «مثبت و بادوام» تبدیل کنیم و «قدرت را به بهترین شکل به دولت ترامپ تحویل بدهیم.»

وزیر امور خارجه آمریکا بیان کرد که از نظر او، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور منتخب آمریکا تا حدی،‌ به دلیل موفقیت خود در دور اول ریاست‌جمهوری‌اش در زمینه تکمیل ماموریت حذف خلافت داعش، انگیزه فعالیت در زمینه سوریه را خواهد داشت. به گفته او، ترامپ «انگیزه‌ای قوی برای این دارد که دوباره شاهد ظهور داعش نباشیم.»

همکاری با دیگر کشورها به عنوان اهرم فشاری در مقابل چین

این روزنامه انگلیسی در ادامه نوشت: بلینکن در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به تلاش‌های بایدن برای برقراری ارتباط میان اقیانوس اطلس و آرام، گفت که او در مدت چهار سال فعالیت دیپلماتیک در این دولت، «بیشترین رضایت» را از تجدید ائتلاف‌ها داشته است که نشان داد «آنچه در یک عرصه اتفاق می‌افتد، پیامدهای عمیقی در دیگری بر جای می‌گذارد.»

او اشاره می‌کند که از چهار کشور منطقه ایندوپاسیفیک، از جمله ژاپن، استرالیا، نیوزیلند و کره جنوبی برای شرکت در نشست‌های ناتو در دولت بایدن دعوت شده بود و اکنون این ائتلاف نظامی فرااقیانوسی از چین انتقاد می‌کند که پیشتر غیرقابل تصور بود.

بلینکن مدعی شد که چین هنوز لوازم مهم بازسازی صنایع دفاعی روسیه را در اختیار آن می‌گذارد و این «در بر دارنده شواهدی قوی دال بر این است که بخشی از بزرگ‌ترین تهدید علیه امنیت اروپایی‌ها، متاسفانه، به واسطه کشورهایی ایجاد می‌شود که فاصله زیادی از منطقه هند-آرام دارند.»

بلینکن بارها از پکن به دلیل اجازه دادن به شرکت‌های چینی برای ارسال کالاهایی با استفاده دوگانه غیرنظامی و نظامی به روسیه انتقاد کرده است. او در پاسخ به این که با توجه به افت نکردن نرخ تجارت دوجانبه میان روسیه و چین، چرا دولت بایدن اقدامات جدی‌تری برای ممانعت از آن انجام نداده است، با اشاره به این که چین مدعی شده می‌خواهد به صلح اوکراین کمک کند، گفت: آن‌ها هم خدا را می‌خواهند و هم خرما را. چین شاهد نگرانی بسیاری از کشورهاست که به همراه آمریکا تحریم‌هایی را علیه نهادهای چینی اعمال کرده‌اند که به اقدامات جنگی روسیه کمک می‌کنند.

او همچنین در پاسخ به این که با توجه به طیف گسترده چالش‌های جهانی و افزایش نفوذ چین، آیا واشنگتن هنوز ظرفیت رهبری جهان را دارد، تشریح کرد که آمریکا انتخابی جز تثبیت رهبری خود ندارد که تا حدی برای پرهیز از پر شدن این خلاء از سوی «بازیگری بد» است.

وزیر امور خارجه آمریکا تاکید کرد که در حال حاضر، «همکاری با دیگر کشورها به منظور برخورداری از نفوذ بیشتر برای پاسخ به چین، بیش از هر زمان دیگری ارزش دارد.»

در عین همکاری بلینکن با متحدان درباره چین، او و دیگر وزرای کابینه تعامل با چین را در دو سال گذشته افزایش داده‌اند. برخی این رویه را بی‌ثمر می‌دانند اما بلینکن می‌گوید، مذاکره با پکن به‌رغم اختلافات، مسئولیتی بر عهده واشنگتن است.

او در پاسخ به این که آیا از نظر او، این تعامل‌ها به کاهش احتمال بروز درگیری با چین در رابطه با تایوان منجر شد، با تاکید گفت، «بله. مسلما از احتمال یک درگیری تصادفی، حتی شاید عامدانه (کاسته شد).»

بلینکن در پاسخ به این که به نظر می‌رسد تحریم‌های دولت بایدن علیه چین چندان کارساز نبوده‌اند، گفت: این موضوع مانند روشن و خاموش کردن کلید لامپ نیست. اما فکر می‌کنم (تحریم‌ها) چین را در موقعیت دشواری قرار داده‌اند. مسلما، آن‌ها از اقداماتی که ما علیه نهادهای چینی انجام داده‌ایم، راضی نیستند. به گمانم، اگر نیاز باشد، تحریم‌های بیشتری در هفته‌های پیش رو در راه خواهند بود.

بدترین لحظه در سمت وزیر امور خارجه آمریکا

این روزنامه نوشت: وزیر امور خارجه آمریکا می‌گوید بدترین لحظه برای او به عنوان وزیر امور خارجه دولت بایدن، وقتی بود که ۱۳ نفر از نظامیان ارتش آمریکا در خروج از افغانستان در سال ۲۰۲۱ کشته شدند. نحوه مدیریت خروج نظامیان آمریکایی از کابل، شکست بزرگی برای دولت بایدن محسوب می‌شود. اگرچه، بلینکن با دفاع از تصمیم دولت آمریکا برای خارج کردن نظامیان خود، می‌گوید دشمنان واشنگتن می‌خواستند شاهد «گرفتار شدن» آن در افغانستان باشند. با این حال، او تاکید کرد که مرگ این افراد هنگام خروج نظامیان، «فوق‌العاده سخت» بوده است.

در حالی که دولت آمریکا با حمایت‌های تمام‌عیار سیاسی، نظامی و مالی و از رژیم صهیونیستی در جنگ غزه، نقش عمده‌ای در رنج‌های به بار آمده برای غیرنظامیان غزه داشته است، او می‌گوید یکی دیگر از «لحظات دردناک» او در این مدت، عملیات «طوفان الاقصی» از سوی حماس علیه اراضی اشغالی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و رنج غیرنظامیان بی‌گناه در غزه به دنبال آن بوده است.

ادعای حمایت دولت بایدن از غیرنظامیان فلسطین با وجود حمایت تمام‌عیار از رژیم صهیونیستی

رسانه انگلیسی گزارش داد: بلینکن در پاسخ به این که آیا از نظر او آمریکا توانسته است در کمک به حمایت از بزرگ‌ترین متحد خود در منطقه، یعنی رژیم صهیونیستی و کمک به فلسطینیان تعادل مناسبی برقرار کند، گفت که آمریکا سه هدف دارد؛ «ایستادن در کنار اسرائیل، جلوگیری از وقوع هفت اکتبر دیگر برای پرهیز از جنگی گسترده‌تر و انجام دادن هر کار ممکن برای حفاظت از فلسطینیان بی‌گناه.»

او در این باره با بیان ادعاهایی علیه جنبش حماس گفت: در وضعیت منحصربه‌فرد و سختی قرار داریم، چراکه حماس با این جمعیت در هم تنیده است اما این موضوع باعث صلب مسئولیت اسرائیل در انجام دادن هرکاری برای پرهیز از تلفات غیرنظامیان و اطمینان‌یابی از رسیدن کمک‌های انسانی به مردم نشده است.

نگرانی واشنگتن درباره تهدیدهای هسته‌ای روسیه در جنگ اوکراین

فایننشال تایمز نوشت که بلینکن در بخش پایانی این گفت‌وگو در پاسخ به این که آمریکا تا چه اندازه قدرت‌نمایی هسته‌ای «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه را در جنگ اوکراین جدی گرفته بود، گفت که آمریکا «بسیار نگران بود» چراکه به نظر می‌رسید پوتین، حداقل، در حال بررسی گزینه‌های هسته‌ای است.

او افزود: حتی اگر احتمال آن از ۵ به ۱۵ درصد برسد نیز، مطرح شدن موضوع تسلیحات هسته‌ای، جدی‌تر از هر چیزی است.

وزیر امور خارجه گفت که پوتین متحمل «شکستی راهبردی» شده و ناتو بزرگ‌تر و تامین‌شده‌تر از همیشه است.

با این حال، بلیکن بدون اشاره مستقیم به انتقادات ترامپ از اروپا در زمینه تامین مالی ناتو، گفت که کمک‌های مالی متحدان آمریکا ۱۵۰ میلیارد دلار و کمک‌های آمریکا ۱۰۰ میلیارد دلار بوده است و فکر نمی‌کند که کسی بتواند شکایت کند آن‌ها(متحدان اروپایی ناتو) سهم عادلانه خود را نپرداخته‌اند.

او همچنین با اظهارات درباره تعلل دولت بایدن در عرضه تسلیحات به اوکراین مخالفت کرده و گفت که باید برای قضاوت در این باره، چند عامل، از جمله قابلیت اوکراین برای استفاده از این سامانه‌های تسلیحاتی و نگهداری آن‌ها را در نظر گرفت.

خبرهای مرتبط