تعهد و اخلاق،حلقه مفقوده در ازدواج سپید

در دوره گذار از جامعه سنتی به مدرن مسائل و آسیب های اجتماعی متعدد و فراوانی دامنگیر جامعه می شود که به عقیده جامعه شناسان اجتناب ناپذیر اما قابل شناسایی و مدیریت است.

در میان انبوه پدیده های اجتماعی نوظهور در جامعه، این روزها عبارتی به ظاهر دلچسب و گوشنواز بنام 'ازدواج سپید' شنیده می شود که نشان از پدیده ای مثبت و پذیرفتنی دارد اما غافل از آنکه به رغم نام روشن آن اتفاقی تاریک در دل آن برای جامعه و نهاد خانواده رقم می خورد.

رخدادی که از فرهنگ و سبک زندگی غربی به فرهنگ ما راه یافته اما جاگیری آن در قالب فرهنگ، سنت و مذهب کشور ما به سختی و به صورتی پنهانی در حال اجرا است.

ازدواج سپید پدیده ای است که در قالب آن دختر و پسر بدون ازدواج رسمی و در غیبت محسوس جاری شدن خطبه عقد دائم یا موقت زیر یک سقف با یکدیگر زندگی می کنند و هزینه های زندگی را مشترک پرداخت می کنند.

پدیده ای که از آن با نام هایی از جمله 'هم خانگی' و'هم باشی' نیز یاد می شود؛ پدیده ای اجتماعی که هیچگونه سنخیت و همخوانی با فرهنگ ، مذهب و سنت مردم جامعه ما ندارد اما شکل گیری و رواج آن پس از رواج اتفاق نامبارکی بنام 'تجردگرایی' در سالهای اخیر آغاز شد.

اساسا آسیب های اجتماعی و رشد و توسعه آنها در جامعه زنگ خطری است که عدم مدیریت و کنترل آن می تواند زمینه ساز رقم خوردن پدیده های ناهنجار و ضدهنجار دیگری بشود که به مراتب سخت تر و منفی تر از دیگر آسیب ها و پدیده ها باشد.

اگر چه بعضا ازدواج سپید توام با پاسخ به غرایز انسانی هم هست اما ضرورتا همه آنان که به این شکل زیر یک سقف زندگی می کنند چنین رابطه با یکدیگر ندارند به گونه ای که مبنا و دلیل اصلی شکل گیری چنین پیوندی تامین هزینه های اقتصادی و عدم توان مالی دختر یا پسر برای تامین هزینه های سنگینی از جمله اجاره خانه است.

هم خانگی در مواردی که دختر و پسر به عنوان دو جنس مخالف با یکدیگر در یک خانه زندگی می کنند تبدیل به مسئله می شود در حالی که ضرورتا در این پدیده دو جنس مخالف با هم زندگی نمی کنند بلکه ممکن است دو یا چند دختر و دو یا چند پسر هم با هم چنین روندی را برای زندگی برگزینند.

رییس انجمن علمی مددکاران ایران در یادداشتی در وبلاگ خود در این رابطه معتقد است: گرایش جوانان به ازدواج سپید دلایل متعددی دارد، بخشی از آن شرایط اقتصادی و بخش دیگر فرار از مسئولیت است.

حسن موسوی چلک می افزاید: البته آمار ازدواج سپید در ایران نگران کننده نیست اما مسئله ای که در این میان قابل تامل است نوع فرهنگ و مذهب دینی کشور ما است که ماجرا را نگران کننده می کند، چرا که این نوع ازدواج ها با فرهنگ ما مغایرت دارد و برای خانواده ها قابل پذیرش نیست.

او با اشاره به اینکه دختران و پسران تمایلی به ازدواج رسمی ندارند، ادامه می دهد: فرار از مسئولیت زندگی مشترک در بین پسران رو به افزایش است درواقع آنها از تشکیل خانواده ترسیده و در انتخاب نیز دچار تردید می شوند بنابراین باید در این زمینه فکری اساسی کرد.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفت: دختران تحصیلکرده به دلیل ادامه تحصیل تمایل کمی به ازدواج دارند که این امر خود موجب به تاخیر افتادن سن ازدواج می شود.

موسوی چلک با بیان اینکه شیب تند افزایش سن ازدواج نگران کننده است،می گوید:با وجود افزایش سن ازدواج ما شاهد بالا رفتن سن باروری و مشکلات عدیده ای در جامعه می شویم که در واقع نباید شاهد افزایش سن ازدواج شویم چراکه این امر باعث تجردگرایی قطعی می شود.

وی می افزاید:برخی جوانان تمکن مالی دارند ولی تمایل و رغبت به ازدواج ندارند بنابراین سنت های غلط در زمینه ازدواج و مراسم بسیار موثر نیست.

وی با اشاره به اینکه تاخیر در امر ازدواج و بالارفتن سن ازدواج در کنار مسائل اقتصادی این وضعیت را رقم زده است، گفت: باید تلاش شود تا در جامعه ازدواج آسان رواج پیدا کند تا شاهد معضلات متعدد ناشی از تاخیر در سن ازدواج در کشور نباشیم.

رشد دو درصدی خانوار یک نفره طی پنج سال

مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور اخیرا در همایش تبلیغ جمعیت در مشهد اعلام کرد:بالارفتن سن ازدواج یکی از دلایل کاهش جمعیت است به طوری که هم اکنون 11 میلیون و 200 هزار جوان در آستانه ازدواج در کشور داریم.

علی اکبر محزون افزود:طبق آمار هم اکنون 152 هزار نفر در کشور تا سن 49 سالگی ازدواج نکرده اند که 90 هزار نفرشان زن و 62 هزار نفر آنها مرد هستند.

او افزود: همچنین یک میلیون و 300 هزار نفر در معرض خطر گذشتن از سن ازدواج هستند که هنوز ازدواج نکرده اند.

وی بیان کرد:هم اکنون جمعیت زیر 15 سال کشور 23،4 درصد، جمعیت 15 تا 29 سال 31،5 درصد، جمعیت 30 تا 64 سال 39،3 درصد و جمعیت بالای 65 سال ایران 5،7 درصد از کل جمعیت کشور را تشکیل می دهند.

او گفت: از دهه 60 به بعد هم رشد جمعیت و هم بعد خانوار در کشور به شدت کاهش پیدا کرد بطوری که در فاصله سالهای 1385 تا 1390 شمار افراد خانوار از چهار نفر به سه نفر رسیده است.

وی بیان کرد: در همین مدت شمار خانوارهای یک نفره از 5،2 به 7،1 درصد افزایش یافته که این روند نگران کننده است که لازم است نسبت به مدیریت این وضعیت توجه ویژه و جدی صورت گیرد.

ازدواج سپید بار تعهد را حذف می کند

عضو انجمن علمی مددکاران ایران در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به پایین بودن میزان درآمد در جامعه ، تمایل مردان بیش از دختران به ازدواج کاهش یافته است ضمن اینکه هم اکنون با توجه به فعالیت اقتصادی زنان ، دیگر دلیل عمده برای ازدواج آنان با هدف تامین مالی از سوی شوهر وجود ندارد.

دکتر مصطفی اقلیما با بیان اینکه به این ترتیب ازدواج برای جوانان دیگر همانند گذشته جذابیتی ندارد بلکه حتی فکر ازدواج برای آنان نگران کننده هم هست، افزود:در عین حال جوانان به این نتیجه رسیده اند که به دلیل اینکه پس از ازدواج شاهد بروز اختلاف نظرها و دعوا در بین زن و شوهر و تغییر اخلاقها و رفتارها هستیم لذا اینطور برداشت دارند که با ازدواج سپید دیگر دلیل و تعهدی برای هیچ یک از طرفین باقی نمی ماند ضمن اینکه وجهه منفی ازدواج موقت بر پیشانی دختران حک نمی شود.

او افزود: به این ترتیب جوانان با این نگاه می توانند هر زمان که دچار مشکلی شدند به ارتباط و هم خانگی پایان دهند و لذا مشکلات و تعهدات پس از جدایی به هیچ یک از طرفین تحمیل نمی شود.

این مددکار اجتماعی با بیان اینکه هیچ آمار روشنی از گسترش این پدیده در کشور وجود ندارد،بیان کرد: مشاهدات عینی در جامعه و اعلام خود جوانان حاکی از افزایش تمایل به این شیوه زندگی در بین آنان و استقلال از خانواده ها دارد.

وی با بیان اینکه اغلب این افراد به نام خواهر و برادر اقدام به اجاره مکان می کنند، افزود:دختران و پسران در سنین 27 سالگی به بعد نیاز به یک همصحبت و همراه دارند که نه ضرورتا برای رفع نیاز جنسی بلکه همراه بودن یک نفر برای هم صحبتی و تامین مشترک هزینه ها در شکل گیری چنین پدیده ای مورد توجه است.

مسکن مهر ، مهر را از خانه ایرانیان بیرون راند

دکتر اقلیما با بیان اینکه صنعتی شدن جامعه عوارض و پیامدهای این چنین را برای هر جامعه در بر دارد ، افزود: ساخت مسکن مهر در حقیقت مهر را از خانه ایرانیان بیرون راند به این معنا که خانه های کوچک 50 و 60 متری با یک اتاق خواب دیگر جای برای فرزند ، جایی برای پدر بزرگ و مادر بزرگ و حتی پهن کردن سفره پرمحبت غذا برای اعضای خانواده و شادی های کودکانه ندارد.

او با بیان اینکه خط فقر در جامعه 20 میلیون ریال است در حالی که بیش از 80 درصد جامعه زیر یک میلیون تومان در ماه حقوق دارند، گفت: فعالیت اقتصادی زن و مرد در دو شیفت کاری فرصتی برای ازدواج، فرزند آوری و تشکیل نهاد خانواده به معنای کمال را نمی دهد و همین مسئله جامعه را به سراشیبی هدایت می کند.

اقلیما اظهارکرد: وضعیت موجود ناشی از تصمیم گیری های اشتباه دولتهای گذشته است به طوری که طبق آمارغیر رسمی30 درصد دختران در جامعه شهری در خانه مجردی زندگی می کنند که این مسئله به سرعت در حال گسترش است.

وی تصریح کرد: قطعا زمانی که شاهد مهاجرت دختران برای اشتغال به شهرهای بزرگ هستیم زندگی مجردی امری غیر قابل پیش بینی نیست .

وی افزود: در این میان فارغ التحصیلی سالانه یک میلیون نفر با مدرک لیسانس از دانشگاههای کشور و فقدان برنامه استخدام دولتی در کشور ، افزایش مشکلات اقتصادی در جامعه و عدم توان مالی پدران برای حمایت از ازدواج فرزندان، تکلیف جوانان در چنین جامعه ای چیست؟

وی با تاکید بر اینکه دولت باید زیرساختها را در جامعه اصلاح کند، افزود: دولت ها در کشور ما اقدام به حذف معلول و نه اصلاح علت ها می کنند .

عضو انجمن علمی مددکاری ایران تاکید کرد: بر اساس فرمایشات رهبر معظم انقلاب باید دو ویژگی شایسته سالاری و پاسخگویی در کشور مورد توجه قرار گیرد تا با انتخاب شایسته ها شاهد اخذ تصمیمات صحیح باشیم و در عین حال همین افراد در قبال تصمیمات خود به جامعه پاسخگو باشند.

وی گفت: اجرایی شدن همین رهنمود ایشان می تواند بسیاری از مشکلات و مسائل را در جامعه ما کاهش دهد و مدیریت نماید.

به هرروی با توجه به این اصل که بروز پدیده های اجتماعی ناشی از عوامل چند وجهی می باشد، لازم است در کلیه بخش ها سیاست های لازم برای مدیریت و کنترل آسیب هایی از این دست اتخاذ گردد.

گزارش: آرزو عرفانی جاودانی

گزارش خطا