در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ چه گذشت؟ از اتفاقات ورود امام تا استعفای رئیس شورای سلطنت

با بروز نشانه‌های قطعی پیروزی انقلاب اسلامی، کشور دستخوش مجموعه حوادث و وقایع بسیاری شد که از امروز - ۱۲ بهمن ماه تا ۲۲ بهمن ماه - در سلسله گزارش‌هایی به بازخوانی این وقایع می‌پردازیم.

به گزارش ایسنا، جزییات حوادث و وقایع ثبت شده در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ به شرح زیر است:

**حضرت امام در آخرین شب حضورشان در فرانسه، شب هنگام به خیابان نوفل لوشاتو رفتند و از اهالی این دهکده خداحافظی کردند.

**ایشان همچنین با نوشتن پیامی خطاب به مردم فرانسه ضمن تشکر از مهمان‌نوازی آنان از زحماتی که طی مدت حضورشان از ۱۷ مهر تا ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ به همسایگان و اهالی این دهکده داده بودند، عذرخواهی کردند.

**طبق خبری که خبرگزاری آسوشیتدپرس اعلام کرد گروهی به نام «سازمان کماندویی مبارزه در راه قانون اساسی» با دفتر این خبرگزاری تماس گرفته و هشدار دادند «اگر آیت‌الله خمینی قصد داشته باشد از پاریس به سمت تهران پرواز کند، هواپیمای ایشان را منفجر می‌کنند.»

**در پی این تهدید، شرکت هواپیمایی ایرفرانس حاضر به انتقال حضرت امام و همراهان ایشان به ایران نشد و هیچ شرکت بین‌المللی بیمه‌ای نیز حاضر به بیمه هواپیمای حامل رهبر انقلاب اسلامی نشد، اما با پادرمیانی چند خَیِر ایرانی، پرواز ایرفرانس اجاره و بیمه شد.

**هواپیمای جمبوجت ۷۴۷ ایرفرانس در ساعت ۵:۳۰ بامداد در حالی که حدود ۵۰۰۰ پلیس، ژاندارم و نیروهای ویژه فرودگاه شارل دوگل و راه‌های منتهی به فرودگاه را تحت نظر داشتند این فرودگاه را به سمت مهرآباد ترک کرد.

**پرواز ایرفرانسِ حاملِ بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران با استقبال هزاران نفر از مردم چشم‌انتظار تهران و البته با نیم ساعت تاخیر در ساعت ساعت ۹:۲۷ بر روی باند فرودگاه مهرآباد فرود آمد.

**امام خمینی بعد از ۱۴ سال تبعید و دوری از وطن به کشور برگشت و ایران اسلامی بزرگترین و تاریخی‌ترین استقبال را از ایشان به عمل آورد.

**حضور میلیونی مردم که صف مستقبلین را از فرودگاه تهران تا بهشت زهرا امتداد داده بود، حاکی از عشق و علاقه بی‌نظیر مردم به امام و رهبر خویش بود. مردم با شوق ورود امام، خیابان ها را آب و جارو کرده بودند و مسیر حرکت ایشان را تا کیلومترها با گل‌های رنگارنگ، تزیین کرده بودند.

**با ورود حضرت امام به سالن فرودگاه مهرآباد و فریاد «الله اکبر» فضای سالن فرودگاه رنگ و بوی دیگری پیدا کرد. گروه سرود دانش‌آموزی با خواندن سرود «خمینی ای امام» شوق ورود امام را با اشک‌های مشتاقان درآمیختند.

**امام خمینی در فرودگاه مهرآباد در جمع مستقبلین، از همه طبقات تشکر کردند و خروج شاه و ورود خود را گام نخست پیروزی دانستند.

**با وجود قولی که دولت شاپور بختیار داد، پخش مستقیم مراسم ورود امام پس از دقایقی قطع شد که این اقدام موجب خشم شدید مردم شد که بختیار در واکنش به این اتفاق گفت «من دستور قطع پخش برنامه تلویزیون را ندادم.»

**فرمانداری نظامی تهران بر اثر ازدحام و فشار مردم، راهپیمایی مردمی را برای ۳ روز آزاد اعلام کرد.

**دکتر عبدالحسین علی‌آبادی بعد از سید جلال‌الدین تهرانی رئیس شورای سلطنت، دومین عضو شورای سلطنت و دادستان وقت کل کشور در دوره پهلوی در این روز استعفا داد.

**روحانیون برجسته از جمله مرتضی مطهری، محمد بهشتی، سیدعلی خامنه‌ای، اکبر هاشمی رفسنجانی، سیدحسن طاهری خرم‌آبادی و بسیاری دیگر از روحانیون کشور که اوایل بهمن ۱۳۵۷ برای استقبال از امام خمینی(ره) راهی تهران شده بودند و بختیار با بستن فرودگاه مهرآباد در ابتدا مانع ورود امام خمینی به کشور شد، در تاریخ ۷ بهمن ۱۳۵۷ در مدرسه رفاه گرد هم آمدند. آنان در اعتراض به این اقدام بختیار تصمیم به تحصن در مسجد دانشگاه تهران گرفتند. این تحصن از ساعت ۹ صبح ۸ بهمن ۱۳۵۷ با حضور ۴۰ نفر از روحانیون سرشناس کشور آغاز شد. روحانیون متحصن پس از ورود حضرت امام به فروگاه مهرآباد با انتشار آخرین اعلامیه به تحصن‌شان پایان دادند.

**آیت الله سید محمود طالقانی و آیت‌الله محمد بهشتی با دیدن استقبال عظیم مردم، از امام خواستند تا برنامه حضور در بهشت زهرا و سخنرانی را لغو کنند، اما امام با آرامی از آنان پرسیدند «ماشین کجاست؟ من قول داده‌ام که به بهشت زهرا بروم و می‌روم.»

**ماشین بلیزری که قرار بود امام را از فرودگاه به بهشت‌زهرا ببرد از چند روز قبل توسط محسن رفیق‌دوست و جمع دیگری از تیم استقبال از امام امت آماده شده بود. با وجودی که ارادتمندان امام برای حفظ جان امام در این خودرو بین صندلی راننده و صندلی عقب، یک شیشه ضد گلوله نصب کرده بودند، اما پس از اطلاع امام از این اقدام، از نشست در ردیف عقب خودرو امتناع کردند و روی صندلی جلو ماشین نشستند.

**کمیته استقبال از امام به جز ماشین بلیزر، تعدادی موتورسوار مسلح به فرماندهی محمد بروجردی برای حفاظت از جان امام در نظر گرفته بود، اما گروه موتورسوار به دلیل ازدحام بیش از حد جمعیت از مشایعت خودروی امام جا ماندند و نتوانستند به وظیفه خود عمل کنند. محمدرضا طالقانی تنها شخص این گروه بود که با نشستن بر روی سقف بلیزر توانست همراه امام به بهشت‌ زهرا برود.

محمد بروجردی بعدها به دلیل رشادت جبهه‌های حق علیه باطل «مسیح کردستان» لقب گرفت. او فرمانده سپاه کردستان بود.

**در مسیر خیابان رجایی (آرامگاه) خودروی بلیزر به دلایل نامعلوم به ناگاه خاموش شد و هر چه تلاش کردند، ‌روشن نشد. امام اصرار داشتند بقیه راه تا بهشت زهرا را پیاده بروند اما با مخالفت کمیته استقبال، هلی‌کوپتر ارتش ایشان را به محل سخنرانی در بهشت‌زهرا انتقال داد.

* حضرت امام ساعت ۱۴ به قطعه ۱۷ بهشت زهرا رسیدند. در این قطعه شهدای ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ دفن بودند.

در محل جلوس امام ابتدا آیاتی از کلام‌الله مجید توسط محمد اصفهانی خواننده معروف کشورمان که در آن زمان دانش‌آموز دوره اول مدرسه بود، تلاوت شد و پس از آن سرود «برخیزید ای شهیدان راه خدا» اجرا شد و سپس سخنرانی روح‌نواز امام امت انجام شد.

امام در بخشی از سخنانشان بیان کردند: «من به پشتیبانی این ملت دولت تعیین می‌کنم. من به واسطه اینکه ملت مرا قبول دارد دولت تعیین می‌کنم. من به دهان این دولت (بختیار) می‌زنم.»

**سخنرانی امام ساعت ۱۵:۳۰ ظهر پایان یافت و هلی‌کوپتر برای انتقال امام نزدیک جایگاه جلوس امام می‌شود، اما به دلیل ازدحام بیش از حد مردم نتوانست ایشان را سوار کند. شدت ازدجام جمعیت به حدی زیاد بود که عبا و نعلین امام از تن‌شان درآمد و بین جمعیت گم شد و ایشان را به جایگاه جلوس برمی گردانند. رفت و برگشت هلی‌کوپتر ۳ بار اتفاق افتاد اما نتوانست امام را سوار کند.

**حاج احمد آقا و حجت‌الاسلام احمد ناطق نوری در حالی که امام را بین خودشان گرفته بودند، ایشان را به طرف آمبولانس شرکت نفت بردند. آمبولانس به طرف جاده قم حرکت کرد. آن هلی کوپتر هم از بالا دنبالشان رفت تا بالاخره در نقطه‌ای جاده به زمین نشست و امام را سوار کرد.

** خلبان هلی کوپتر به کمیته استقبال گفت «هر جا بخواهید فرود می‌آیم. پیشنهاد بیمارستان ۱۰۰۰ تختخوابی (بیمارستان امام خمینی) داده شد. هلی‌کوپتر به این بیمارستان رفت و همانجا فرود آمد، اما به دلیل آماده نبودن آمبولانس، امام با ماشین یکی از پزشکان بیمارستان تا انتهای بلوار کشاورز برده شدند و از آنجا سوار به پیکان حجت‌الاسلام ناطق نوری که از صبح در آنجا پارک بود شدند و رفتند.

**تصور همراهان امام این بود که ایشان از بهشت زهرا به مدرسه رفاه در خیابان عین‌الدوله (ایران) می‌روند، اما این اتفاق نیفتاد و همه نگران سلامتی امام بودند اما امام تصمیم گرفتند به خانه برادرزاده خود، دختر آقای پسندیده در محدوده جاده شمیران (شریعتی) بروند.

**خودروی پیکان حجت‌الاسلام ناطق‌نوری حدود ساعت ۱۷ و پس از چند بار پرس‌وجوی آدرس، به منزل برادرزاده امام رسید و امام تا ساعت ۲۲ در آنجا ماندند. ایشان در این مدت به استراحت و مناجات با خدا و گفت‌وگو با نزدیکان‌شان پرداختند و در این فرصت خیابان‌ها نیز خلوت‌تر شد.

**کمیته استقبال و جمعی از ارادتمندان امام که از رفتن امام به منزل برادرزاده‌شان بی‌خبر بودند با حضور در مدرسه رفاه نگران حال امام بودند، اما اواخر شب ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ به مدرسه رفاه رفتند و پس از احوالپرسی از افراد حاضر در مدرسه بر روی پله‌ها نشستند و دقایقی با آنان صحبت کردند.

منابع:

روزشمار تاریخ ایران، باقر عاقلی، نشر گفتار، ج ۲، ۱۳۷۲

گام به گام با انقلاب، اکبر خلیلی، انتشارات حوزه هنری، ۱۳۷۵

آرشیو روزنامه کیهان از تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ تا بهمن ۱۳۵۷

دهه سرنوش ساز، داود قاسم پور، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۸

صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ج ۲۲ ، ۱۳۸۵

روزشمار زندگی امام خمینی (ره) علی رنجبرکرمانی، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ۱۳۸۹

از مهاجرت امام خمینی به پاریس تا پیروزی، علی اکبر علی اکبری بایگی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۴