تاریخچه میدان شهرداری رشت

میدان شهرداری رشت، یکی از نمادهای برجسته و قلب تپنده شهر رشت، نه تنها به‌عنوان یک مکان تاریخی و فرهنگی شناخته می‌شود، بلکه بخشی از هویت این شهر بارانی را تشکیل می‌دهد. این میدان که در مرکز شهر قرار گرفته، با معماری منحصربه‌فرد و بناهای تاریخی‌اش، هرساله میزبان هزاران گردشگر داخلی و خارجی است. در این مقاله، سفری به گذشته میدان شهرداری رشت خواهیم داشت و با تاریخچه، معماری و اهمیت آن در زندگی مردم این شهر آشنا می‌شویم.

ریشه‌های تاریخی میدان شهرداری

ساخت میدان شهرداری رشت به اوایل دوره پهلوی اول، یعنی سال‌های ۱۳۰۴ تا ۱۳۲۰ هجری شمسی، بازمی‌گردد. اما پیش از آن، این مکان چهره‌ای کاملاً متفاوت داشت. در دوره قاجار، این منطقه به نام «میدان درب دیوانی» شناخته می‌شد، زیرا عمارت‌های دیوانی و حکومتی در اطراف آن قرار داشتند. اسناد تاریخی نشان می‌دهند که پیش از احداث میدان به شکل امروزی، این محل تپه‌ای بود که مقبره آقا سید جعفر بر فراز آن قرار داشت. با این حال، با ورود به دوره پهلوی و آغاز پروژه‌های نوسازی شهری، این تپه تخریب شد تا راه برای ساخت میدان و بناهای جدید هموار شود.

در اوایل دوره پهلوی، با هدف تمرکز بخش‌های اداری و تجاری، میدان شهرداری رشت با الهام از معماری غربی و تلفیق آن با معماری ایرانی طراحی و ساخته شد. این میدان به‌عنوان هسته مرکزی شهر، کاربری‌های متعددی از جمله تجاری، اداری، تفریحی، فرهنگی و اجتماعی داشته است.

ساختمان اصلی میدان، یعنی عمارت شهرداری، در سال ۱۳۰۵ هجری شمسی افتتاح شد. این تاریخ با تاج‌گذاری رضاشاه پهلوی هم‌زمان بود و نشان‌دهنده اهمیت این پروژه در برنامه‌های مدرنیزاسیون دولت وقت است. طبق اسناد روزنامه پرورش (شماره ۱۳۵، اول تیر ۱۳۰۵)، اداره بلدیه رشت در این تاریخ به ساختمان جدید منتقل شد و این رویداد به‌عنوان نقطه عطفی در تاریخ شهر ثبت گردید.

معماری میدان: الهام از سنت پترزبورگ

ساختمان ساعت شهرداری رشت، نگینی درخشان در قلب میدان شهرداری است که از سال ۱۳۰۵ خورشیدی، با الهام از معماری کلاسیک اروپایی، قامت برافراشته است. این بنا با نمای سفید، سقف شیروانی قرمز و برج ساعت باشکوهش، نه‌تنها جلوه‌ای خاص به بافت تاریخی شهر می‌بخشد، بلکه یکی از نمادهای هویتی رشت نیز به شمار می‌آید. صدای زنگ ساعت که هر ساعت در فضا می‌پیچد، گویی ضرباهنگ زندگی شهری را می‌نوازد. عمارت شهرداری رشت از نخستین نمونه‌های معماری نوین در ایران است و همچنان به‌عنوان ساختمانی اداری، در خدمت مردم شهر باقی‌مانده است. اگر قصد سفر به رشت دارید و اقدام به خرید بلیط قطار کرده‌اید، نمی‌توانید از بازدید این بنای تاریخی چشم‌پوشی کنید.

بناهای تاریخی دیگر

File:Rasht, Shahrdari Square.jpg - Wikimedia Commons

کتابخانه ملی رشت

ایده تأسیس کتابخانه ملی رشت در سال ۱۳۰۶ توسط محمدعلی تربیت، رئیس اداره فرهنگ گیلان، مطرح شد این کتابخانه در ۱۵ مهر ۱۳۱۳، هم‌زمان با جشن هزاره فردوسی، افتتاح گردید و به‌عنوان اولین کتابخانه ملی ایران شناخته می‌شود. نکته قابل‌توجه این است که این کتابخانه تنها کتابخانه مردمی در ایران است که به دولت وابسته نیست و هزینه‌های آن از اجاره مغازه‌های متعلق به مجموعه تأمین می‌شود.

هتل ایران

هتل ایران، یکی دیگر از بناهای تاریخی میدان شهرداری، در سال ۱۳۰۸ ساخته شد و در سال ۱۳۱۴ به بهره‌برداری رسید. این هتل با زیربنای ۱۸۰۰ مترمربع، در دوران اوج خود میزبان افراد سرشناس و مهمی بوده است. در سال ۱۳۸۶، سازمان میراث‌فرهنگی اقدام به بازسازی آن کرد، اما هنوز موزه‌ای در آن تأسیس نشده است. هتل ایران به‌عنوان آثار ملی به ثبت رسیده است.

اداره پست

ساختمان اداره پست شهرداری رشت در ضلع شمالی میدان شهرداری قرار دارد و یکی از بناهای تاریخی مربوط به دوره پهلوی اول است. ساخت آن در سال ۱۳۱۰ آغاز و در ۱۳۱۲ به پایان رسید. این بنا با سبک نئوکلاسیک اروپایی، نمای سفید، سقف شیروانی و برجک کلاه‌فرنگی، با معماری دیگر ساختمان‌های میدان هماهنگ است. مساحت آن حدود ۱۹۳۰ مترمربع و ارتفاعش ۲۰ متر است. این ساختمان چهارطبقه دارد و هنوز به‌عنوان اداره پست فعال است. در سال ۱۳۷۹ به شماره ۳۴۹۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و گاهی میزبان نمایشگاه‌های اسناد تاریخی است.

بازسازی میدان شهرداری

میدان شهرداری رشت، پس از سال‌ها فرازوفرود، با بازسازی‌هایی هوشمندانه، جان تازه‌ای گرفت. پس از آسیب‌های جدی در زلزله سال ۱۳۶۹، مرمت بناهای تاریخی چون عمارت شهرداری و برج ساعت با دقتی بالا و وفاداری به اصالت معماری آغاز شد. در دهه ۱۳۹۰ نیز با اجرای طرح پیاده‌راه‌سازی و سنگ‌فرش خیابان‌های اطراف، میدان به فضای شهری دل‌پذیر و زنده‌ای برای شهروندان و گردشگران تبدیل شد. حذف تردد خودروها و اولویت‌دادن به عابران پیاده، روح میدان را از نو زنده کرد. این پروژه در سال ۲۰۱۷ موفق به دریافت جایزه بین‌المللی A' Design Award شد؛ افتخاری که جلوه‌ای جهانی به قلب تاریخی رشت بخشید.

میدان امروز: قلب فرهنگی و گردشگری رشت

امروزه، میدان شهرداری رشت نه‌تنها یک مکان تاریخی، بلکه یک جاذبه گردشگری و فرهنگی است. بسیاری از گردشگران با خرید بلیط قطار تهران رشت به این شهر می‌آیند تا از این میدان و پیاده‌راه‌های سنگ‌فرش‌شده اطرافش لذت ببرند. تردد وسایل نقلیه در این محدوده ممنوع است و این امر، آرامش خاصی به میدان بخشیده است. مجسمه‌های متعددی مانند تندیس میرزا کوچک‌خان جنگلی سوار بر اسب، زن شالی‌کار، مرد دوچرخه‌سوار، مردان ماهیگیر و استاد دروی (قدیمی‌ترین عکاس رشت) در اطراف میدان نصب شده‌اند که هر یک روایتی از فرهنگ و تاریخ گیلان را بازگو می‌کنند.

اجرای موسیقی زنده توسط ارکستر شهرداری رشت در صبح‌ها و مناسبت‌ها، نورپردازی‌های زیبا در شب و وجود نیمکت‌هایی در کنار نخل‌های کهن‌سال، میدان را به پاتوقی محبوب برای مردم و گردشگران تبدیل کرده است. نزدیکی میدان به بازار بزرگ رشت، خیابان علم‌الهدی و سبزه‌میدان نیز بر جذابیت آن افزوده است. در سال ۱۳۵۶، این مجموعه با شماره ۱۵۱۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و از آن زمان تاکنون، تلاش‌هایی برای حفظ و بازسازی آن انجام شده است.

اهمیت میدان در هویت رشت

برای مردم رشت، میدان شهرداری بخشی از زندگی روزمره است؛ جایی که خاطرات جمعی در آن شکل می‌گیرد، از پیاده‌روی‌های شبانه گرفته تا عکاسی با مجسمه‌ها و لذت‌بردن از صدای زنگ برج ساعت. برای گردشگران نیز، این میدان دروازه‌ای به تاریخ و فرهنگ گیلان است که با هر قدم، داستانی تازه را روایت می‌کند.

کلام آخر

میدان شهرداری رشت، با قدمتی نزدیک به یک قرن، از تپه‌ای ساده به یکی از زیباترین میدان‌های ایران تبدیل شده است. این میدان که با معماری نئوکلاسیک و بناهای تاریخی‌اش چشم‌ها را خیره می‌کند، شاهد فراز و نشیب‌های بسیاری بوده و همچنان به‌عنوان قلب تپنده رشت می‌درخشد. اگر روزی تصمیم گرفتید به این شهر زیبا سفر کنید، قدم‌زدن در این میدان و گوش سپردن به صدای زنگ ساعتش را از دست ندهید؛ تجربه‌ای که شما را به دل تاریخ و فرهنگ این شهر بارانی خواهد برد.

برچسب ها: رشت ، بلیط قطار ، دیدنی های رشت ، رپرتاژآگهی ، خرید آنلاین بلیط

گزارش خطا