سید محمد خاتمی: کاری نکنیم که اسلام و ایران زیان ببینند / بسیاری از رقیبان از ما جلو افتاده اند

جماران: رسانه رسمی رییس جمهور پیشین کشورمان خبر داد که سید محمد خاتمی به مناسبت هفته بزرگداشت مقام معلم، با هیأت رئیسه انجمن اسلامی معلمان دیدار و گفتگو کرد.

رئیس جمهوری اسبق ایران ضمن گرامیداشت هفتهٔ معلم و هفته آموزش و پرورش گفت: در مورد اسلام سیاسی سوء تفاهمی وجود دارد که باید رفع شود. سابقه این امر برمی‌گردد به مسأله نسبت دین و سیاست. در این جا دو امر را باید از هم تفکیک کرد. یکی اینکه آیا میان نهاد دین – یعنی سامان و سازمانی که متصدی امور دینی است مثل کلیسا یا نهاد روحانیت از یک سو و نهاد سیاست (دولت به معنی عام) از سوی دیگر چه نسبتی وجود دارد که بخصوص از صدر دوران مسیحیت مطرح بوده است و در دوران مدرن نیز یکی از مسائل مهم، بخصوص در اروپا بوده است. و دیگر اینکه آیا دین به طور کلی در باب سیاست (عمدتاً تدبیر امور دنیای مردم) نظر دارد یا نه؟ که قطعاً اسلام خیلی بیشتر و مسیحیت کمتر نسبت به زندگی انسان و حتی اداره امور او نظر دارد. بله اسلام (بخصوص) از این نظر سیاسی است ولی نباید هر سیاست و روشی را (که احیاناً) به نام اسلام اعمال می شود به حساب اسلام گذاشت. چه بسا دشمنان هم بکوشند اسلام را عین همان سیاستها معرفی کنند و با بزرگنمایی آنرا بکوبند. خیر، اسلام واقعی سیاستش هم سیاست انسان مدار و عدالت محور است. اسلام به سیاست، به زندگی سیاسی و اخلاقی انسان نظر دارد. سیاستهای بی منطق و ضد حقوق انسان و طرفدار خشونت و ترور و ... اصلاً سیاست اسلامی نیست و در واقع اسلام هم با این سیاستها مخالف است.

رئیس دولت اصلاحات درخصوص آموزش و پرورش و مشکلات آن تصریح کرد: با همفکری و همکاری گروهی از پژوهشگران و اندیشمندان و صاحبان تجربه، و فارغ از حساسیت های سیاسی و بر اساس اولویت ها و فوریت ها، بحث ها و گفتگوهای علمی داشتیم که یکی از مهترین آنها موضوع آموزش و پرورش بود. تاکنون در سه مورد این گفتگو و بحث صورت گرفته و حاصل آن هم نشر یافته است. یکی امر حجاب (بخصوص نسبت میان حکمرانی و حجاب)، دوم آموزش و پرورش و سوم آموزش عالی و ان‌شاءالله چهارمین موضوع در خصوص محیط‌زیست است که در جهان مطرح است و در ایران به نظرم بحرانی است. البته نتایج به دست آمده از این نشست و گفتگوها نباید حرف نهایی تلقی شود ولی مناسب‌ترین نظرات کارشناسی است که می تواند مبنای عمل جریان های سیاسی و بخصوص حکومت قرار گیرد.

دکتر پزشکیان نسبت به ایران دغدغه‌مند هستند

سیدمحمد خاتمی در خصوص دیدگاه رئیس جمهوری درمورد آموزش و پرورش و پژوهش افزود: جناب آقای دکتر پزشکیان انصافاً نسبت به آموزش و پرورش، نسبت به انسان و ایران دغدغه‌مند هستند و ساعتهای متمادی وقت برای آموزش و پرورش گذاشته و می گذارند و از این بابت سپاسگزار ایشان هستیم، منتهی رسیدن به راه حلهای بنیادین کار سختی است و بر این باورم کار کارشناسی که انجام شده است می تواند مبنا قرار گیرد و براساس آن رویکرد عدالت محور و انسان محور اتخاذ شود و طبعاً راه کارهای مناسب نیز یافته و اجرا شود.

دردها و مشکلات آموزش و پرورش فراوان است

رئیس دولت اصلاحات تصریح کرد: دردها و مشکلات آموزش و پرورش فراوان است. یکی از مهمترین مسائل اینکه مشکلات مادی و عینی فرصت را از مسؤولان آموزش و پرورش و معلمان و مربیان می گیرد و نمی توانند آنگونه که لازم است هم مسؤولیت خود را بشناسند و هم به آن عمل کنند و به مسائل اساسی بپردازند. و می بینیم که در این سالها بیشترین بحث در مورد مشکلات بحق معلمان، حقوق مادی و استخدامی آنان، ناامن بودن بسیاری از مراکز آموزشی و محرومیت عده زیادی از فرزندانمان از تحصیل یا ادامه تحصیل بوده است و واقعاً این مسائل وجود داشته است و دارد ولی باید مشکلات به صورت بنیادی حل شود.

 رئیس دولت اصلاحات تأکید کرد: این مسأله اختصاص به آموزش و پرورش ندارد گرچه در آنجا حادتر است. کل کشور و مدیریت کشور نیازمند دیدگاه و تلاش برای دستیابی به راه‌کارهای علمی و مناسب است. خوب است در اینجا به موضوعی بسیار مهم اشاره کنم. چنان که می دانید سند چشم انداز در دولت من تنظیم و تصویب شد و آغاز عملیاتی شدن آن سال ۱۳۸۴ بود و امسال سال پایان آن است. یعنی می بایست در ۱۴۰۴ ایران به لحاظ علمی، اقتصادی، سیاسی-امنیتی و ... قدرت اول و برتر منطقه باشد و باعث تأسف است در همه موارد (فکر می کنم جز در یکی دو مورد که آنهم در رتبه سوم، چهارم هستیم) نه تنها به اهداف سند نرسیده ایم بلکه بسیاری از رقیبان ما به مراتب از ما جلو افتاده اند.

سیدمحمد خاتمی در ادامه افزود: امیدوارم در آینده نزدیک بتوانیم از سیر تدوین چشم انداز و تصویب آن که مورد حمایت جدی رهبری بود و نیز برنامه سوم که تقریباً به همه اهداف خود رسید و برنامه چهارم که نه تنها متأسفانه متوقف ماند، بلکه خلاف آن عمل شد و نیز محتوای سند چشم‌انداز و اهداف آن که به آن نرسیدیم گزارشی تهیه کنیم و ارائه بدهیم. هدف از این گزارش پیدا کردن مقصر نیست، اما این سیر باید آسیب شناسی شود که چرا نتوانستیم آن راه روشن را طی کنیم و از این به بعد برای حل مشکلات و تأمین نیازهای ملت و اعتبار و سربلندی کشور چه می شود و چه باید کرد. من معتقدم اگر عالمانه و واقع بینانه و خیرخواهانه جلو برویم بسیاری از مشکلات چه در عرصه آموزش و پرورش و پژوهش چه در زمینه تولید، درآمد سرانه، صنایع و ... بطور کلی جلب رضایت مردم و تأمین حقوق اساسی آنان قابل حل است. 

رئیس بنیاد گفت و گوی تمدنها اضافه کرد: همین جا بگویم آنچه این روزها در زمینه روابط خارجی بخصوص امر گفتگو برای حل بعضی از مشکلات اساسی در جریان است واقعاً درخور تقدیر و حمایت است و امیدوارم که در دیگر عرصه ها هم شاهد همین رویکرد مدبرانه و گره‌گشا باشیم. امیدوارم امر مهم گفتگو با دنیا و نیز با مردم خودمان به عنوان یک راهبرد و رویکرد مهم دنبال شود و نتایج مطلوب به بار آورد.

ایران کشوری بسیار بزرگ و ملت ایران ملتی شایسته است و یکی از چند ملت و کشور معدودی است که صاحب فرهنگ و تمدن (به یک معنی جهانی) بوده است، چه قبل از اسلام و چه بعد از اسلام با نقش ممتازی که در تأسیس و بسط تمدن اسلامی داشته است. این ملت علی‌رغم اینکه همواره مورد تهاجم بیگانگان بوده است و به واسطه آن آسیب های فراوان دیده است، اما در نهایت آنچه مانده این ملت است که حتی مهاجمان را نیز در درون فرهنگ و تمدن خود جذب و هضم کرده است. 

کاری نکنیم که اسلام و ایران زیان ببینند

انقلاب اسلامی نیز در ایران عزیز رخ داده است و اینک بر ما است که کاری نکنیم که اسلام و ایران زیان ببینند. ایران باید به تناسب ظرفیتهای والای تاریخی، تمدنی، اقتصادی و سوق الجیشی و جغرافیایی و راهبردی و سیاسی خود رشد کند و ایرانی از هر کیش و آئین و سلیقه به عنوان شهروند صاحب حق و حرمت در این کشور احساس عزّت، آزادی و برخورداری داشته باشد.

آموزش و پرورش در این زمینه (و همه‌ی زمینه ها) نقش مهمی دارد و باید داشته باشد. دست بدست هم بدهیم و به نفع دین و دنیای مردم راهی را بیاییم و برویم که رضایت مردم و خشنودی خدا را در پی خواهد داشت.

در ابتدای این دیدار اعضای هیأت رئیسه انجمن اسلامی معلمان با اشاره به برگزاری هفتمین کنگره انجمن اسلامی معلمان در اسفند ماه از انجام این دیدار ابراز خوشحالی کرده، همزمانی دوم و سوم خرداد را معنادار دانسته و تصریح کردند که برگزاری انتخابات شوراها یکی از اقدامات مهم و ماندگار دوره اصلاحات بوده است. همچنین مطرح شدن موضوع گفتگوی تمدنها در آن دوران را مایه مباهات ایرانیان دانسته و افزودند که این مسائل است که باعث می شود با افتخار از دوم خرداد یاد کنیم و اگر می خواهیم به آن روزها برسیم باید همان رویه را در پیش بگیریم و آن راه را ادامه دهیم و ابراز امیدواری کردند که انجمن اسلامی معلمان در دوره جدید به حوزه سیاسی و نیز آموزش و پرورش به صورت جدی بپردازد.

همچنین در ادامه به مشکلاتی که در آموزش و پرورش وجود دارد اشاره کرده و تصریح کردند که در دولت آقای پزشکیان، دو مبحث کیفیت آموزشی و عدالت آموزشی مورد توجه قرار گرفته است. در خصوص کیفیت آموزشی از مدیران آموزش و پرورش کمک گرفته شده است، اما متأسفانه در خصوص عدالت آموزشی تنها به مدرسه سازی توجه شده است. حاضران در این جلسه تأکید کردند که آموزش و پرورش نیاز به نقشه راه دارد و متأسفانه اتفاق تلخی که شاهد آن هستیم این است که آموزش و پرورش از ویژگی های تخصصی خود دور شده و حیف است در این دوره فرصت بزرگ اصلاح آموزش و پرورش از دست برود. همچنین گفته شد که نظری وجود دارد که ما به دوره پسا اسلام سیاسی وارد شده ایم و با توجه به مختصات این دوره باید موضع مناسب را در سیاست، آموزش و تدبیر امور شناخت و اتخاذ کرد.