توافق آذربایجان و ارمنستان برای صلح در کاخ سفید با اعطای حق انحصاری توسعه کریدور زنگزور به آمریکا

رویترز نوشت: مقام‌های آمریکایی که خواستار عدم افشای نامشان بودند به خبرگزاری رویترز، گفتند هنگامی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، روز جمعه از رهبران ارمنستان و جمهوری آذربایجان در کاخ سفید استقبال کند، این دیدار با امضای چارچوبی برای صلح به اوج خواهد رسید—چارچوبی که شامل اعطای حقوق انحصاری توسعه به ایالات متحده برای یک کریدور ترانزیتی راهبردی در قفقاز جنوبی است.

به گزارش انتخاب، ارمنستان و جمهوری آذربایجان از اواخر دهه ۱۹۸۰، زمانی که منطقه قره‌باغ کوهستانی—که بخشی از خاک جمهوری آذربایجان محسوب می‌شد اما عمدتاً جمعیت ارمنی داشت—با حمایت ارمنستان از آذربایجان جدا شد، با یکدیگر دچار منازعه شده‌اند. هر دو کشور در سال ۱۹۹۱ با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی استقلال یافتند.

یک توافق صلح می‌تواند چهره قفقاز جنوبی را دگرگون کند؛ منطقه‌ای انرژی‌خیز که با روسیه، اروپا، ترکیه و ایران هم‌مرز است و اگرچه با خطوط لوله نفت و گاز درهم تنیده شده، اما همچنان گرفتار مرزهای بسته و منازعات قومی دیرینه است.

به گفته مقامات آمریکایی، رئیس‌جمهور آذربایجان، الهام علی‌اف، و نخست‌وزیر ارمنستان، نیکول پاشینیان، قرار است به همراه ترامپ در کاخ سفید در مذاکرات و مراسم امضای این توافق شرکت کنند.

این دو رهبر قرار است چارچوبی را امضا کنند که هدف آن رسیدن به یک «مسیر مشخص برای صلح» و پرداختن به یک مسئله دیرینه‌ی ترانزیتی است.

آذربایجان خواستار ایجاد یک کریدور حمل‌ونقل از طریق خاک ارمنستان شده که سرزمین اصلی این کشور را به منطقه نخجوان—که یک منطقه جداافتاده‌ی آذربایجانی و هم‌مرز با متحد باکوی یعنی ترکیه است—متصل کند.

بر اساس بندی از اسنادی که رهبران روز جمعه امضا خواهند کرد—و به‌طور دقیق مورد مذاکره قرار گرفته است—ارمنستان قصد دارد حقوق ویژه توسعه این کریدور ترانزیتی را برای یک دوره زمانی طولانی به‌طور انحصاری به ایالات متحده واگذار کند. این کریدور «مسیر ترامپ برای صلح و رونق بین‌المللی» نام خواهد گرفت و با نام اختصاری TRIPP شناخته خواهد شد، به گفته مقامات آمریکایی.

طبق گفته مقامات، این مسیر مطابق با قوانین ارمنستان اداره خواهد شد و ایالات متحده زمین را به کنسرسیومی برای زیرساخت و مدیریت واگذار خواهد کرد.

یکی از مقامات گفت: «از طریق ابزارهای تجاری، این اقدام باعث گشایش منطقه و جلوگیری از خصومت‌های بیشتر خواهد شد.»

رهبران ارمنستان و آذربایجان همچنین اسنادی را امضا خواهند کرد که درخواست انحلال گروه مینسک را مطرح می‌کند. این گروه از سال ۱۹۹۲ به‌منظور میانجی‌گری در این منازعه تشکیل شده و ریاست مشترک آن را فرانسه، روسیه و ایالات متحده بر عهده داشته‌اند.

پیشرفت در مسئله ارمنستان و آذربایجان از ماه مارس آغاز شد، زمانی که استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا، به منطقه سفر کرد. اعضای تیم او نیز در ادامه، چندین سفر دیگر به منطقه انجام دادند تا به پیشبرد توافق کمک کنند.

مقامات آمریکایی بر این باورند که یک توافق صلح میان ارمنستان و آذربایجان می‌تواند زمینه‌ساز مذاکراتی برای پیوستن آذربایجان به «پیمان ابراهیم» شود—سلسله توافق‌هایی برای عادی‌سازی روابط که ترامپ در دوره نخست ریاست‌جمهوری خود میان اسرائیل و چهار کشور مسلمان‌نشین ترتیب داد.

این نشست در کاخ سفید در حالی برگزار می‌شود که ترامپ در ماه‌های ابتدایی دوره دوم خود، تلاش دارد خود را به‌عنوان صلح‌طلبی جهانی معرفی کند. کاخ سفید پیش‌تر به او اعتبار داده بود که در برقراری آتش‌بس میان کامبوج و تایلند، و توافق‌های صلح میان رواندا و جمهوری دموکراتیک کنگو، و پاکستان و هند نقش ایفا کرده است.

اما ترامپ در پایان دادن به جنگ روسیه در اوکراین و همچنین منازعه میان اسرائیل و حماس در غزه، کمتر موفق بوده است.

این نشست دقیقاً در همان روزی برگزار خواهد شد که ترامپ آن را به‌عنوان ضرب‌الاجل تعیین کرده تا ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، با گام‌هایی برای توقف تهاجم خود به اوکراین موافقت کند—در غیر این صورت با تحریم‌های اقتصادی بیشتر مواجه خواهد شد.