اسرائیل بزرگ نتانیاهو چیست؟ / چشم طمع به اراضی اردن، مصر، عربستان، لبنان، سوریه و عراق !

دکتر عبدالله معروف در مرکز فلسطین نوشت: اعلام طرح «اسرائیل بزرگ» و «سرزمین موعود» از سوی رهبران جریان صهیونیسم دینی و راست افراطی رژیم صهیونیستی به‌ویژه از آغاز جنگ نسل‌کشی در غزه، امر تازه‌ای نیست. پیش‌تر این سخنان محدود به وزرا و نمایندگان کنست وابسته به این جریان بود و حامیان “اسرائیل” آن را مواضع شخصی و نه سیاست رسمی دولت تلقی می‌کردند.

اما اظهارات اخیر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اشغالگر، در گفت‌وگو با شبکه i24، نقطه عطفی در تغییر روایت رسمی “اسرائیل” بود؛ چرا که او رسماً برای نخستین بار اهداف جریان صهیونیسم دینی را پذیرفت؛ جریانی که افق رژیم اشغالگر را نه در همزیستی با همسایگان عرب، بلکه در تشکیل یک دولت تئوکراتیک توراتی بر پایه اسطوره‌های «سرزمین موعود»، «مسیح موعود»، «پایان جهان» و «هزاره خوشبخت» می‌بیند.

نتانیاهو در این گفت‌وگو اظهار داشت که خود را در «مأموریتی تاریخی و معنوی» می‌بیند که با نسل‌های یهودی در طول تاریخ پیوند دارد و این مأموریت را با تفویض از سوی آنان انجام می‌دهد. وقتی خبرنگار پرسید آیا این شامل تحقق «اسرائیل بزرگ» می‌شود، او با اعتماد کامل پاسخ مثبت داد. روزنامه “زمان یسرائيل” تیتر زد: «نتانیاهو: در مأموریتی تاریخی و معنوی هستم و به اسرائیل بزرگ باور دارم». به گفته او، این «اسرائیل بزرگ» شامل اراضی پیش‌بینی‌شده برای کشور آینده فلسطین در توافق اسلو و بخش‌هایی از اردن و مصر است.

مجری این گفت‌وگو، شارون گال، عضو پیشین کنست از حزب راست‌گرای «اسرائیل خانه ما»، در حین مصاحبه هدیه‌ای به نتانیاهو داد: آویزی با نقشه «سرزمین موعود» که محدوده آن از نیل تا فرات را دربرمی‌گیرد. گال از نتانیاهو پرسید آیا به این نقشه ایمان دارد؟ و او دو بار با تأکید گفت: «بسیار».

دو احتمال در مورد این صحنه مطرح است: نخست، هماهنگی قبلی میان نتانیاهو و گال برای اعلام عمومی این گرایش، با هدف جلب حمایت جریان صهیونیسم دینی و توجیه سیاست‌های تهاجمی در غزه. دوم، غافلگیری نتانیاهو از سؤال گال و گرفتار شدن در انتخابی میان تصویر سکولار ملی‌گرایانه حزب لیکود و تصویر توراتی-مذهبی راست دینی. در هر دو حالت، نتیجه آشکار است: نتانیاهو نقاب سکولار را کنار گذاشته و عملاً به جرگه مدافعان ایدئولوژی دینی پیوسته است.

این موضع‌گیری با گذشته او متفاوت است؛ پیش‌تر، همواره از اظهارات تند چهره‌هایی چون اسموتریچ و بن‌گویر فاصله می‌گرفت و “اسرائیل” را رژیمی سکولار با روابط بین‌المللی گسترده معرفی می‌کرد. اما در برابر «هدیه» گال، به جای طفره رفتن، این فرصت را به سکوی اعلام همسویی کامل با صهیونیسم دینی بدل کرد؛ گامی که می‌تواند آغاز تغییر رسمی سیاست “اسرائیل” به‌سوی الگوی تئوکراتیک باشد.

جریان صهیونیسم دینی، که خاستگاهش حزب لیکود بود، سال‌ها با این حزب تعامل دوطرفه داشت تا اینکه رهبرانش احزاب جداگانه «صهیونیسم دینی» به رهبری اسموتریچ و «قدرت یهودی» به رهبری بن‌گویر را تأسیس کردند. با این حال، نفوذ آنان در لیکود ادامه دارد و چهره‌هایی چون دودی أمسالم، اميت هاليوی، مای گولان و دیگران این اندیشه را در حزب گسترش می‌دهند. اکنون، با سخنان نتانیاهو، می‌توان گفت او خود را رسماً به این اردوگاه پیوند زده و لیکود را هم‌مسیر با صهیونیسم دینی معرفی کرده است.

نتانیاهو به‌خوبی می‌داند «اسرائیل بزرگ» شامل اراضی کشورهای دارای روابط رسمی با رژیم صهیونیستی مانند اردن و مصر، و نیز بخش‌هایی از عربستان، لبنان، سوریه و عراق است. پذیرش چنین دیدگاهی عملاً نفی تعهدات دیپلماتیک پیشین و اعلام گسست از توافقات موجود است. دو بار تکرار «بسیار» از سوی او و یادکرد عاطفی از پدر و نسل بنیان‌گذار “اسرائیل”، نشان از باور عمیق و نه صرفاً واکنش دیپلماتیک داشت.

واکنش فوری اردن به این سخنان و اعتراض رسمی آن، بیانگر درک تهدید مستقیم بود. این یعنی پیام نتانیاهو دقیقاً همان‌طور که او می‌خواست، منتقل شد.

اکنون، بر عهده کشورهای منطقه است که این مواضع را به‌عنوان خط‌مشی رسمی جدید رژیم صهیونیستی تلقی کنند، نه صرفاً اظهارات فردی یک وزیر یا نماینده افراطی. این رویکرد خصمانه نیازمند واکنشی عملی و فراتر از بیانیه و محکومیت است؛ اقدامی که ضعف واقعی “اسرائیل” را در برابر جبهه متحد عربی و اسلامی آشکار کند. کلیدی‌ترین گام در این مسیر، شکستن محاصره غزه بدون توجه به رضایت یا مخالفت نتانیاهو و دولت شهرک‌نشین اوست.

اگر جهان عرب در وضعیت کنونیِ ضعف و انفعال باقی بماند، نتانیاهو در پیگیری سیاست «اسرائیل بزرگ» جسورتر خواهد شد. امروز که او رسماً خطوط قرمز را با پذیرش علنی ایدئولوژی توراتی پشت سر گذاشته، ادامه سکوت و بی‌عملی تنها او را به عبور از خطوط خطرناک‌تر و تثبیت این هوس دینی به‌عنوان سیاست رسمی رژیم اشغالگر ترغیب می‌کند.