علت اخراج سفیر ایران از استرالیا چه بود؟ / احمد صادقی کیست؟

رویداد ۲۴: الجزیره روز گذشته در گزارشی خبر داد که آنتونی آلبانیز، نخست‌وزیر استرالیا، احمد صادقی سفیر جمهوری اسلامی ایران در کانبرا را پس از اتهام به دخالت در دو حمله یهودستیزانه در این کشور، اخراج کرده است. این تصمیم که با واکنش‌های گسترده‌ای در سطح دیپلماسی بین‌المللی همراه شد، روابط ایران و استرالیا را وارد مرحله‌ای بی‌سابقه کرد و نخستین اخراج رسمی یک سفیر خارجی از استرالیا پس از جنگ جهانی دوم را رقم زد.

نخست‌وزیر استرالیا در اظهاراتی کم‌سابقه، حملات مذکور را «اقدامات خصمانه غیرعادی و خطرناک تحت سازماندهی یک کشور خارجی با هدف تضعیف انسجام جامعه استرالیا» توصیف کرد. این سخنان در حالی مطرح شد که تنها چند ماه پیش، دولت آلبانیز درخواست رهبر مخالفان استرالیا برای اخراج سفیر ایران را رد کرده بود. حالا، اما نخست‌وزیر استرالیا تصمیم گرفته روابط دو کشور را به سطحی کم‌سابقه از تنش برساند.

ماجرای دو حمله جنجالی در سیدنی و ملبورن
اتهامات استرالیا علیه سفیر ایران به دو حمله در دهم اکتبر ۲۰۲۳ در رستوران «Lewis Continental Kitchen» در سیدنی و ششم دسامبر همان سال در کنیسه «Adass Israel Synagogue» ملبورن بازمی‌گردد. در هر دو حادثه، مهاجمان با آتش‌سوزی و تخریب اموال خسارت گسترده‌ای به جا گذاشتند، اما خوشبختانه هیچ تلفاتی گزارش نشد. دولت استرالیا مدعی است که این حملات تحت هدایت خارجی و با هدف برهم‌زدن همبستگی اجتماعی در این کشور صورت گرفته‌اند.

تا پیش از این، مقامات امنیتی استرالیا تنها به تحقیقات امنیتی داخلی بسنده کرده بودند، اما حالا نخست‌وزیر این کشور با اظهارات صریح خود مستقیماً تهران را مسئول این حملات معرفی کرده است؛ ادعایی که می‌تواند تبعات سیاسی و حقوقی گسترده‌ای برای کشورمان به دنبال داشته باشد.

چرخش ناگهانی مواضع آلبانیز
نکته قابل توجه اینجاست که تنها چند ماه قبل، در ۱۳ مهر ۱۴۰۳، رهبر حزب اپوزوسیون دولت استرالیا با انتقاد از پست توئیتری صادقی درباره شیخ احمد یاسین، بنیان‌گذار حماس، خواستار اخراج او شده بود. در آن زمان، آنتونی آلبانیز با رد این درخواست تأکید کرده بود که حفظ روابط دیپلماتیک با ایران برای استرالیا اهمیت بالایی دارد.

صادقی پیش‌تر در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) با انتشار ویدئویی از شیخ احمد یاسین و اشاره به «رفع اسرائیل از سرزمین‌های مقدس فلسطین تا سال ۲۰۲۷» موضع‌گیری کرده بود. حتی نخست‌وزیر استرالیا این اظهارات را «یهودی‌ستیز و مشمئزکننده» خوانده بود، اما تصمیمی برای اخراج او نگرفته بود.

حالا، اما ماجرای حملات سیدنی و ملبورن همه‌چیز را تغییر داده و آلبانیز را به اتخاذ موضعی کم‌سابقه علیه تهران سوق داده است.

احمد صادقی کیست؟
احمد صادقی در تیرماه ۱۴۰۲ از سوی حسین امیرعبداللهیان، وزیر وقت امور خارجه ایران، به عنوان سفیر ایران در استرالیا منصوب شد. او پیش از این مسئولیت‌های دیپلماتیک متعددی داشته که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به اشتغال در سفارت ایران در اتاوا، حضور در نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل در نیویورک، سرپرستی سرکنسولگری ایران در بمبئی و نیز ریاست اداره سوم آسیای جنوبی وزارت خارجه اشاره کرد.

در دوره سرپرستی صادقی در بمبئی بود که ناوگروه ارتش جمهوری اسلامی ایران متشکل از سه ناوشکن «نقدی»، «بایندر» و «تنب» در بندر مومبای پهلو گرفت و دیدار‌های مهمی با فرماندهان ارشد نیروی دریایی هند برگزار شد؛ اتفاقی که در رسانه‌های هندی بازتاب گسترده‌ای داشت و از آن به‌عنوان تقویت روابط تهران-دهلی‌نو یاد شد.

واکنش استرالیا؛ از اخراج سفیر تا قرار دادن سپاه در فهرست تروریستی
هم‌زمان با اعلام اخراج احمد صادقی، نخست‌وزیر استرالیا تأکید کرد که دولتش تصمیم دارد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دهد.

پنی وانگ، وزیر امور خارجه استرالیا، نیز اعلام کرد که علاوه بر صادقی، سه دیپلمات دیگر سفارت ایران «عنصر نامطلوب» شناخته شده و تنها هفت روز فرصت دارند خاک استرالیا را ترک کنند. به گفته او، این تصمیم پس از بررسی‌های امنیتی و با هماهنگی کامل با سرویس‌های اطلاعاتی این کشور اتخاذ شده است.

پیامد‌های دیپلماتیک یک تصمیم بی‌سابقه
اخراج سفیر ایران از استرالیا و همچنین خارج کردن سفرای استرالیا از تهران تنها یک اقدام دیپلماتیک ساده نیست؛ بلکه نخستین‌بار پس از جنگ جهانی دوم است که چنین اتفاقی در روابط خارجی استرالیا رخ می‌دهد. در عرف دیپلماتیک، اعلام «عنصر نامطلوب» یا همان persona non grata یکی از شدیدترین اقدامات اعتراضی یک کشور در برابر نماینده رسمی کشور دیگر به شمار می‌رود و معمولاً تنها در موارد جاسوسی، اقدام خصمانه یا نقض جدی قوانین کشور میزبان انجام می‌شود.

تصمیم دولت آلبانیز عملاً روابط تهران-کانبرا را وارد مرحله‌ای بی‌سابقه از تنش کرده و پیش‌بینی می‌شود که در هفته‌های آینده واکنش رسمی ایران به این اقدام اعلام شود.

موضع آلبانیز در قبال فلسطین و اسرائیل
جالب اینجاست که آلبانیز تا پیش از این ماجرا، مواضع نسبتاً معتدلی در قبال مناقشه فلسطین و اسرائیل اتخاذ کرده بود. او در جریان هشتادمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سپتامبر ۲۰۲۵ اعلام کرد که استرالیا آماده است تشکیل یک دولت مستقل فلسطینی را به رسمیت بشناسد؛ موضعی که در مقایسه با بسیاری از کشور‌های غربی، لحنی نرم‌تر محسوب می‌شد.

با این حال، حملات سیدنی و ملبورن و اتهام دخالت تهران در این حوادث، رویکرد نخست‌وزیر استرالیا را تغییر داده و حالا به یکی از جدی‌ترین بحران‌های دیپلماتیک سال‌های اخیر بین دو کشور تبدیل شده است.

خبرهای مرتبط