سرنوشت توافق ایران و آژانس در دستان اروپایی ها!

نواندیش: توافق اخیر ایران و آژانس احتمالاً راه را برای از سرگیری همکاری پس از درگیری اسرائیل و ایران که باعث ایجاد اختلاف بین تهران و سازمان ملل شد، هموار می‌کند. با این حال سازمان دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل متحد و ایران اظهارات متناقضی در مورد توافق برای از سرگیری همکاری در مورد برنامه هسته‌ای تهران ارائه داده‌اند.

به گزارش آریا سعادتمند از سرویس ترجمه نواندیش، الجزیره در مورد توافق اخیر ایران و آژانس برای از سرگیری بازرسی ها نوشت: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) روز چهارشنبه اعلام کرد که به توافقی دست یافته است که به آن امکان دسترسی به تمام تأسیسات هسته‌ای ایران را می‌دهد. با این حال، اندکی پس از آن، تهران اصرار داشت که این توافق تضمین‌کننده بازرسی‌ها نیست.

این توافق که روز سه‌شنبه اعلام شد، به عنوان پایانی بر ماه‌ها تنش تلقی می‌شد. ایران پس از حملات اسرائیل و ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای خود در ماه ژوئن، همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به حالت تعلیق درآورد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز چهارشنبه در سخنرانی خود در شورای حکام آژانس، جزئیات توافقی را که یک روز قبل اعلام شده بود، ارائه کرد و گفت که این توافق شامل «تمام تأسیسات در ایران» می‌شود و «گزارش‌های لازم در مورد تمام تأسیسات مورد حمله، از جمله مواد هسته‌ای موجود» را در نظر می‌گیرد.

او افزود: ایران و آژانس اکنون همکاری خود را به شیوه‌ای محترمانه و جامع از سر خواهند گرفت. این در حالی است که «ماهیت فنی محتوای این سند مورد بحث قرار گرفته است. با این حال، اندکی پس از آن، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، گفت که این توافق دسترسی بازرسان به سایت‌های هسته‌ای ایران را تضمین نمی‌کند و تهران خواهان مذاکرات بیشتر در مورد نحوه انجام بازرسی‌ها است.

عراقچی در مصاحبه‌ای با تلویزیون دولتی گفت: باید تأکید کنم که این توافق در حال حاضر به جز نیروگاه هسته‌ای بوشهر، دسترسی به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را فراهم نمی‌کند.وی افزود: بر اساس گزارش‌هایی که ایران در آینده منتشر خواهد کرد، ماهیت دسترسی باید در زمان مناسب مورد بحث قرار گیرد.

همزمان قدرت‌های اروپایی تهدید کرده‌اند که تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را که تحت توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ لغو شده بودند، دوباره اعمال خواهند کرد.با این وجود، توافق روز سه‌شنبه، پس از یک کشمکش طولانی، نشان‌دهنده گرم شدن روابط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران بود.

رئیس جمهور مسعود پزشکیان، که از عدم محکومیت حملات توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و متهم کردن آژانس به «استانداردهای دوگانه» خشمگین بود، در اوایل ماه ژوئیه قانونی را امضا کرد که تمام همکاری‌ها با این نهاد نظارتی را به حالت تعلیق درآورد و بازرسان را وادار به ترک کشور کرد.

از سوی دیگر، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ناتوانی خود در تأیید ذخایر هسته‌ای ایران از زمان آغاز جنگ را «مایه نگرانی جدی» توصیف کرده است.اگرچه عراقچی گفت که این توافق به نگرانی‌های ایران می‌پردازد، اما روز سه‌شنبه هشدار داده بود که تهران آماده است در صورت وقوع «هرگونه اقدام خصمانه» علیه ایران، توافق را فسخ کند.

عراقچی گفت: «پیام واضح است: ایران هرگز بر سر حاکمیت، حقوق یا امنیت خود مصالحه نخواهد کرد. در عین حال، ایران با دستیابی به توافق با آژانس برای ادامه همکاری، خویشتنداری و مسئولیت‌پذیری خود را نشان می‌دهد.»تهران تأکید کرده است که در صورت اعمال مجدد تحریم‌های بین‌المللی، این توافق لغو خواهد شد.

با این اوصاف اجرا یا عدم اجرای این توافق به نظر به تصمیم اروپایی ها بستگی دارد و آن ها هم تا این لحظه نشانه ای مبنی بر قصد خود برای عدم فعالسازی مکانیسم ماشه نشان نداده اند، در صورتی که اروپایی ها عزمی برای همکاری نداشته باشند این توافق هم احتمالا بلااثر خواهد شد.