پایان برجام؛ توافقی خوب با سرانجامی بد!

پس از ادعاهای دولت‌های اروپایی مبنی بر عدم اجرای قابل توجه توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ توسط ایران آن هم بدون توجه به خروج آمریکا از برجام و انفعال خود این کشورها در اجرای توافق، شورای امنیت سازمان ملل روز جمعه برای رأی‌گیری درباره پیش‌نویس قطعنامه‌ای در خصوص بازگشت تحریم‌ها علیه ایران تشکیل جلسه داد.

نواندیش_محمد صادقی: پس از ادعاهای دولت‌های اروپایی مبنی بر عدم اجرای قابل توجه توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ توسط ایران آن هم بدون توجه به خروج آمریکا از برجام و انفعال خود این کشورها در اجرای توافق، شورای امنیت سازمان ملل روز جمعه برای رأی‌گیری درباره پیش‌نویس قطعنامه‌ای در خصوص بازگشت تحریم‌ها علیه ایران تشکیل جلسه داد.

این پیش‌نویس که توسط کره جنوبی به عنوان رئیس شورای امنیت ارائه شده بود، تلاش داشت تأکید کند که تحریم‌های گذشته همچنان لغو شده باقی می‌مانند و اقدامات تسکینی تحت قطعنامه ۲۲۳۱ حفظ می‌شوند.

در نهایت رأی‌گیری با ۴ رأی موافق، ۹ رأی مخالف و ۲ رأی ممتنع شکست خورد.

مقامات اروپایی استدلال کرده بودند که این اقدام پس از انباشت بیش از ۸۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده توسط ایران، از جمله چند صد کیلوگرم با خلوص ۶۰٪ ، که بسیار فراتر از محدودیت‌های توافق شده است، لازم بود.

با این اوصاف باید رسما پایان برجام را اعلام و بازگشت تحریم ها را تقریبا قطعی دانست، برجامی که در سال ۲۰۱۵ امید و خون تازه ای به رگ های اقتصاد و جامعه ایران تزریق کرده بود و بسیاری امیدوار بودند مقدمه ای بر سال ها تقابل و خصومت باشد.

در مورد برجام اگرچه امروز حرف و حدیث بسیار است اما برای بررسی آن باید با نگاهی واقع بینانه شرایط آن روزهای نظام بین الملل را نگاه کرد، روزهای که برخلاف امروز شکافی با این عمق میان غرب با روسیه و چین نبود و جامعه بین الملل با نگاهی نگران و تهدید آمیز به برنامه هسته ای ایران نگاه می کرد، بنابراین در آن روزها ایران عملا با ۶ کشور مذاکره می کرد و حتی با فشار مسکو و پکن برای دستیابی به توافق رو به رو بود، در نهایت همین توافق فاجعه بار از نظر ترامپ و نتانیاهو و برخی جریان های سیاسی داخلی توانست حقانیت ایران را تا حد زیادی هم به روسیه و چین و هم به جامعه بین الملل نشان دهد، امروز به واسطه همین موضوع و تغییرات نظام بین الملل بدون شک تحریم ها از حمایت همه جانبه بین المللی برخوردار نخواهد بود و این خوشمان بیاید یا نه تا حدی مدیون همین برجام با همه نواقص اش است.

همانطور که ظریف هم پیش تر در مصاحبه ای گفت برجام مطلوب او و کری نبود همه راهی میانه برای حصول توافق بود، امروز با اصرار آمریکایی ها به غنی سازی صفر و برچیده شدن کامل برنامه هسته ای ایران مشخص می شود که برجام از این نظر موفق بود چرا که عملا برخلاف ادعاهای برخی دستاوردهای هسته ای را حفظ کرد و غنی سازی که امروز انجام می شود نیز ناشی از همین موضوع است.

در مورد مکانیسم ماشه نیز می توان نقدهایی را به تیم مذاکره کننده وقت وارد دانست همانطور که طرف مقابل در مورد بند غروب چنین نقدهایی را به تیم مذاکره کننده خود وارد می دانست و ترامپ نیز مدام تاکید می کرد ایرانی ها ما را فریب دادند اما توافق و دیپلماسی از اساس یعنی دادن و ستاندن امتیاز، اگرچه بسیاری در داخل دوست دارند که در توافق و مذاکره صرفا امتیاز بگیرند اما چنین چیزی اصلا شدنی نیست و به دور از واقعیت های روابط بین الملل محسوب می شود، اینکه مدام سال ها بروی فقط مذاکره کنی و در نهایت در پایان هر جلسه در مورد مکان بعدی محل گفتگوها به توافق برسی و دسته آخر هم قطعنامه پشتدقطعنامه بگیری اسم اش هر چه باشد دیپلماسی نیست‌.

در مجموع باید گفت برجام با همه نواقص اش مثل هر توافق دیگری در زمان خود توافق بدی نبود و اگر امروز به شکست انجامید لزوما این شکست را نباید به حساب خود این توافق و تیم مذاکره کننده نوشت، برجام توافق خوبی بود که البته به سرانجامی بد ختم شد!

خبرهای مرتبط