تصمیم جدید پزشکیان برای «بنزین» فاش شد

 روزنامه جوان: یکی از موضوعات تکراری این روزهای فضای مجازی، مسئله افزایش قیمت بنزین و تکذیب فوری آن از سوی دولت است؛ موضوعی که همگان به معیوب‌بودن شرایط فعلی مصرف بنزین اذعان دارند، اما کاری در راستای اصلاح این رویه غلط انجام نمی‌دهند.

پرونده بنزین روی میز دولت دارای سه گزینه است؛ افزایش قیمت بنزین با ایجاد سه نرخ در مصرف بنزین که احتمالاً پله یارانه‌ای برابر با قیمت ۲ هزار و ۵۰۰ تومانی شود و قیمت بنزین نرخ دوم معادل ۵ هزار تومان و قیمت نرخ آزاد و با کارت سوخت جایگاه‌داران نیز معادل ۱۰ هزار تومان باشد؛ این اولین گزینه روی میز دولت است که به طرح بنزین سه نرخی نیز شناخته می‌شود. 

دومین گزینه افزایش ۵۰ درصدی قیمت بنزین در هر دو پله است که قیمت نرخ یارانه‌ای را به حدود ۲ هزار و ۳۰۰ تومان و نرخ آزاد را به حدود ۵ هزار تومان برساند و در مقابل کارت جایگاه حذف شود و هر ساله با نرخ تورم افزایش قیمت بنزین داشته باشیم. 

سومین گزینه روی میز دولت، تغییر شیوه توزیع یارانه بنزین است که به طرح بنزین به نفر نیز شناخته می‌شود. 

دو طرح اول، یعنی افزایش قیمت بنزین یا بنزین سه نرخی به دلیل عدم توجه به ماهیت مصرف و عدم بازدارندگی در کنترل مصرف بنزین با سیگنال‌دهی ناقص قیمتی و عدم ایجاد صرفه اقتصادی در بهینه‌کردن مصرف بنزین، به مانند طرح گران‌کردن بنزین در سال ۱۳۹۸ هیچ نتیجه اصلاحی در مصرف نخواهد داشت و صرفاً هزینه تورمی جدید به اقتصاد اضافه می‌کند. 

بالعکس دو طرح گران‌سازی بنزین یا سه نرخی کردن بنزین بدون تغییر در ماهیت توزیع یارانه بنزین که نوعی بی‌عدالتی و اعطای رانت به صاحبان خودروست؛ طرح بنزین به نفر موجب خواهد شد که هم توزیع یارانه بنزین عادلانه شود و هم بهینه‌سازی اختیاری مصرف به دلیل کسب منافع بیشتر رخ دهد.

همچنین مسئله مصرف صنعت حمل و نقل یک بار برای همیشه از مصرف شخصی افراد تفکیک می‌شود و به تمامی خودروهای فعال در صنعت حمل و نقل یارانه سوخت جایگزین بنزین، یعنی یارانه سوخت CNG، LPG و برق تعلق می‌گیرد و تمامی خودروهای فعال در صنعت حمل و نقل مجهز به سوخت دوم می‌شوند که برای مصارف مرتبط با صنعت حمل و نقل روی سوخت جایگزین بنزین مصرف خواهند داشت و برای مصارف شخصی خود مبتنی بر سهمیه بنزین به نفر خود مصرف خواهند داشت. 

به این ترتیب بدون ایجاد شوک قیمتی، هر نوع مصرف درون صنعت حمل و نقل با سوخت جایگزین بنزین تأمین خواهد شد و در این میان، مصارف شخصی افراد که عمده مصرف خودروهای درون شهری را شامل می‌شود؛ دیگر باید مصرف بنزین مازاد اعتبار انرژی مبتنی بر یارانه بنزین به هر کد ملی را از جیب خود پرداخت کنند و مصرف خودرو به شکل تک سرنشینی به شدت کاهش خواهد یافت. 

در طرح بنزین به نفر علاوه بر اینکه هر فرد می‌تواند به اندازه یک لیتر بنزین در روز اعتبار انرژی دریافت خواهد کرد؛ هیچ تغییری در قیمت استفاده از صنعت حمل‌ونقل عمومی و خصوصی به دلیل تغییر قیمت بنزین ایجاد نخواهد شد. هر ایرانی به اندازه مصرف متعارف بنزین، یعنی ماهانه ۳۰ لیتر برای یک نفر و ماهانه ۱۲۰ لیتر برای یک خانواده چهار نفره بنزین یارانه‌ای دریافت خواهد کرد که در صورت عدم مصرف به قیمت نزدیک به قیمت آزاد در بازار مبادله بورس انرژی به فروش خواهد رساند و در عوض بالعکس یارانه نقدی، اعتبار بنزینی روزانه یک لیتر به هر کد ملی ارزش خود را با افزایش تورم از دست نخواهد داد و به این ترتیب مردم به جای مصرف بیشتر به صورت دلخواه و با انگیزه کسب منافع اقتصادی بیشتر، به سمت بهینه کردن مصرف بنزین خود خواهند رفت. 

صنعت حمل و نقل نیز که هر ساله به اندازه تورم، کرایه‌های خود را افزایش خواهد داد؛ سوخت جایگزین بنزین مورد استفاده در صنعت حمل و نقل نیز به همین میزان تورم هر ساله افزایش خواهد داشت، به این ترتیب به مشکل بنزین دچار نخواهد شد. همچنین مانیتورینگ مصرف و حضور خودروهای با تعداد مشخص و محدود در صنعت حمل و نقل نیز اجازه سیاستگذاری بهتر نظیر حذف خودروهای فرسوده از فعالیت در صنعت حمل و نقل را فراهم خواهد کرد.