پایه سنوات به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟ راهنمای کامل طبق قانون کار ۱۴۰۴

روش صحیح این است که مبلغ پایه سنوات به صورت یک مورد جداگانه در اسناد درج شود که در بحث اثباتی مشکلی بوجود نیاید...
پایه سنوات یکی از عبارت‌هایی از قانون کار است که در مورد آن سوالات زیادی مطرح می‌شود.

به گزارش کارتابان، اینکه پایه سنوات به چه کسانی تعلق می‌گیرد ابتدا باید بدانیم پایه سنوات چیست و سپس شرایط تعلق پایه سنوات را بررسی کرده و در نهایت تاثیر پایه سنوات در حقوق پایه، عیدی و پاداش، اضافه کاری، سنوات و سایر موارد تبعی مزد را بررسی کنیم.

پایه سنوات چیست؟

پایه سنوات یکی از اقلام مزدی است که در بخشنامه مزد سالانه تعریف و تعیین شده است. عبارت پایه سنوات هم معنی و معادل عبارت‌های مزد پایه، پایه سنواتی، مزد پایه (سنوات) بوده و با این عبارت‌ها نیز شناخته می‌شود.

دقت شود که «پایه سنوات» با عبارت‌های «سنوات» و «حق سنوات» متفاوت هستند و نباید با یکدیگر اشتباه گرفته شوند یا به جای هم به کار روند.

در بخشنامه‌های مزد سالانه، پایه سنوات به صورت روزانه تعریف شده و مبلغ آن همراه با حقوق کارگران (روزانه، هفتگی یا ماهانه) پرداخت می‌شود.

آیا پایه سنوات به پایه حقوق اضافه می‌شود؟

اینکه حقوق چه تعریفی دارد و چه آیتم هایی جزو حقوق و مزد تلقی می‌شوند در مقاله قبلی به طور کامل توضیح داده شده است. همانطور که در قسمت قبل هم توضیح داده شد پایه سنوات ماهیت مزدی و حقوقی داشته و به حقوق پایه کارگران اضافه می‌شود. اینکه پایه سنوات و حقوق به صورت یکجا در قرارداد کار، حکم کارگزینی و فیش حقوقی درج شود یا به صورت جداگانه، در بخش‌های بعد توضیح داده می‌شود.

چه شرایطی برای تعلق پایه سنوات لازم است؟

بخشی از مصوبه بخشنامه‌های مزد در ارتباط با پایه سنوات به صورت زیر است:

۲- به کارگرانی که در سال ۱۴۰۴ دارای یک سال سابقه کار شده یا یک سال از دریافت آخرین پایه سنواتی آنان گذشته باشد، روزانه مبلغ ۹۴۰۰۰ ریال نیز به عنوان پایه (سنوات) پرداخت خواهد شد.

تبصره ۱: پرداخت مبلغ مربوط به پایه سنواتی کارگران مشمول طرح‌های طبقه‌بندی مشاغل مصوب وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با در نظر گرفتن رقم فوق الذکر برای گروه یک با توجه به دستورالعمل و جدول اعلامی توسط اداره کل روابط کار، جبران خدمت و بیمه بیکاری صورت می‌گیرد.

تبصره ۲: به کارگران فصلی به نسبت مدت کارکردشان در سال ۱۴۰۳، میزان مقرر در این بند یا تبصره یک آن حسب مورد تعلق خواهد گرفت.

تبصره۳: بر اساس مصوبه مورخ ۱۴۰۳/۱۲/۲۵ شورای عالی کار و در راستای تقویت مهارت محوری و بهره‌مندی تمامی کارگران و در نتیجه رضایت مندی کارگران با سابقه، از ابتدای سال ۱۴۰۴ همه کارگران دارای قرارداد کار دائم و موقت مشمول قانون کار که دارای یک سال سابقه کار شده و یا یک سال از دریافت آخرین پایه (سنوات) آنان در همان کارگاه گذشته باشد، اعم از اینکه حق سنوات یا مزایای پایان کار خود را تسویه حساب کرده باشند یا خیر، مشمول دریافت پایه (سنوات) خواهند بود.

طبق بند ۲ بخشنامه مزدی که به صورت نمونه در بالا ذکر شد، شرایطی برای تعلق پایه سنوات در نظر گرفته شده است که به صورت زیر هستند:

الف) کارگر باید حداقل یک سال سابقه کار در کارگاه را داشته باشد.

ب) یک سال از دریافت آخرین پایه سنواتی کارگر گذشته باشد.

ج) کارگران فصلی هم مشمول دریافت پایه سنوات هستند.

د) کارگران با قرارداد کار مدت موقت که در پایان قرارداد کار خود، سنوات (مزایای پایان کار) خود را دریافت کرده باشند نیز مشمول دریافت پایه سنوات هستند.

هـ) اگر کارگری مدتی در کارگاهی مشغول به کار بوده بعد از کارگاه خارج شده و دوباره بازگشته باشد، سوابق قبلی وی در محاسبه پایه سنوات موثر خواهد بود.

و) به کارگران شاغل در کارگاه‌های دارای طبقه‌بندی مشاغل و فاقد طبقه‌بندی مشاغل پایه سنوات تعلق می‌گیرد.

پایه سنوات در قرارداد کار دائم و موقت چه تفاوتی دارد؟

تفاوت پایه سنوات در قراردادهای کار دائم و موقت از سال ۱۳۹۲ ایجاد شد. در بخشنامه‌های مزد تا سال ۱۳۹۱ تبصره ۳ بند ۲ در بخشنامه‌های مزد وجود نداشت. این تبصره در بخشنامه مزد سال ۱۳۹۲ اضافه شد و از این تاریخ به بعد شرایط تعلق پایه سنوات در قراردادهای کار دائم و موقت یکسان شد.

حال این سوال پیش می‌آید که وضعیت کارگرانی که پیش از سال ۱۳۹۱ در کارگاهی با قراردادهای کار مدت موقت مشغول به کار بوده‌اند چه شرایطی برای قبل و بعد از سال ۱۳۹۱ خواهند داشت.

الف) کارگران با قرارداد کار مدت موقت که قبل از سال ۱۳۹۱ مشغول به کار بوده‌اند و سنوات (مزایای پایان کار) خود را در اتمام هر قرارداد کار تسویه کرده‌اند.

 برای محاسبه پایه سنوات این گروه از کارگران چنین فرض می‌شود که تاریخ استخدام ابتدای سال ۱۳۹۱ بوده است و سوابق قبل از ابتدای ۱۳۹۱ در محاسبه پایه سنوات موثر نخواهد بود.

ب) کارگران با قرارداد کار مدت موقت که قبل از سال ۱۳۹۱ مشغول به کار بوده‌اند و سنوات (مزایای پایان کار) خود را در اتمام هر قرارداد کار تسویه نکرده‌اند.

 برای محاسبه پایه سنوات این گروه از کارگران مانند کارگران با قرارداد کار دائم رفتار شده و تاریخ استخدام مبنای محاسبه پایه سنوات خواهد بود. به عبارتی سوابق کار قبل سال ۱۳۹۱ نیز در محاسبه پایه سنوات موثر خواهد بود.

پایه سنوات ۱۴۰۴ چقدر است؟

مبلغ پایه سنوات در سال ۱۴۰۴ روزانه ۹۴۰۰۰ ریال تعیین شده و مبلغ ماهانه آن بسته به تعداد روزهای ماه خواهد بود. به عنوان مثال پایه سنوات ماهانه ۱۴۰۴ در ماه‌های ۳۰ روزه مبلغ ۲.۸۲۰.۰۰۰ ریال خواهد بود.

توجه شود که این مبلغ برای کارگاه‌های فاقد طبقه‌بندی مشاغل و یا گروه ۱ کارگاه‌های دارای طبقه‌بندی مشاغل است. برای گروه‌های شغلی ۲ و بیشتر، مبلغ پایه سنوات مبلغ متفاوتی است که در قسمت‌های بعدی توضیح داده می‌شود.

این مبلغ صرفا برای کارگرانی است که در سال دوم کاری خود به سر می‌برند. برای کارگرانی که سابقه کار آن‌ها سه سال و بیشتر است پایه سنوات به صورت تجمیعی محاسبه می‌شود. به عبارتی پایه سنوات سال‌های گذشته نیز باید در محاسبه مبلغ پایه سنوات دخالت داده شود. 

آیا کارگر تازه کار مشمول پایه سنوات است؟

در مصوبه مربوط به پایه سنوات، حداقل سابقه کار لازم برای اینکه کارگری مشمول پایه سنوات شود یک سال کار در کارگاه اعلام شده است. منظور از سال، سال تقویمی نیست و سال کاری کارگر است. بنابراین کارگران تازه کار از ابتدای سال دوم کاری خود در کارگاه مشمول دریافت پایه سنوات خواهد بود.

آیا جدا کردن پایه سنوات از حقوق پایه صحیح است؟

طبق مقررات قانون کار و بخشنامه‌های مزد، کارفرما مکلف به پرداخت پایه سنوات است. اهمیت نحوه درج صحیح مبلغ پایه سنوات در اسناد و مدارکی مانند قرارداد کار، احکام کارگزینی و فیش حقوقی نیز از این بابت است که کارفرما بتواند اثبات کند این مبلغ را پرداخت کرده است.

روش صحیح این است که مبلغ پایه سنوات به صورت یک مورد جداگانه در اسناد درج شود که در بحث اثباتی مشکلی بوجود نیاید.

در برخی موارد کارفرماها پایه سنوات و مزد شغل را به صورت جمع در یک مورد درج می‌کنند. در این صورت دو حالت قابل تصور است.

حالت اول اینکه عنوان این مورد به صورت «مزد شغل و پایه سنوات» نامگذاری شود و نشان دهد که پایه سنوات در داخل این مبلغ است. در این حالت مشکلی که پیش می‌آید این است که چه مقداری از مبلغ درج شده مربوط به مزد شغل است و چه مبلغی مربوط به پایه سنوات.

حالت دوم اینکه عنوان صرفا مزد یا حقوق درج شود و جمع مبلغ مزد شغل و پایه سنوات مقابل آن نوشته شود. در این حالت کل مبلغ به عنوان مزد شغل تلقی می‌شود و چنین در نظر گرفته می‌شود که پایه سنوات پرداخت نشده است.

اگر حالت دوم از قبل وجود داشته و کارفرما بعدا این مبلغ را به مزد شغل و پایه سنوات تفکیک کرده باشد صحیح نیست و باید مبلغ اولیه به عنوان مزد و حقوق باقی مانده و مبلغ پایه سنوات برقرار شود.

چگونه می‌توان پایه سنوات را در فیش حقوقی تشخیص داد؟

روش صحیح و اصولی این است که مبلغ پایه سنوات طبق توضیحات قسمت قبل با عنوان مختص خود و جدا از سایر موارد مزد و مزایا قید شود.

در صورتی که در فیش حقوق و سایر مدارکی که اقلام مزد و مزایا در آن ذکر شده، مبلغ مزد شغل و پایه سنوات در یک مورد ثبت شده باشند و عنوان آن صرفا مزد یا حقوق باشد پایه سنوات در نظر گرفته نشده است.

در صورتی که در فیش حقوقی و سایر مدارکی که اقلام مزد و مزایا در آن ذکر شده، مبلغ مزد شغل و پایه سنوات در یک مورد ثبت شده باشند و عنوان آن مزد و پایه سنوات باشد می‌توان برای تفکیک این دو مورد از حداقل مزد قانون کار استفاده کرد. از کل رقم مربوطه، حداقل مزد سال کسر شده و مبلغ باقی مانده را به عنوان پایه سنوات در نظر گرفت. پایه سنوات باقی مانده در این شرایط را می‌توان با مبلغ قانونی آن مقایسه کرد و صحت آن را بررسی کرد.

تفاوت پایه سنوات طبقه‌بندی مشاغل و فاقد طبقه‌بندی مشاغل چیست؟

پایه سنوات در کارگاه‌های فاقد طبقه‌بندی مشاغل یک رقم مشخص است که در بخشنامه مزد به صورت سالانه تعیین و تصویب می‌شود.

در کارگاه‌های دارای طبقه‌بندی مشاغل پایه سنوات مربوط به هر گروه، مبلغ متفاوتی است که با افزایش گروه شغلی، مبلغ پایه سنوات نیز بالاتر می‌رود. جدول پایه سنوات طبقه‌بندی مشاغل در پیوست بخشنامه مزد از طرف وزارت کار تدوین و منتشر می‌شود.

سوالات متداول در مورد اینکه پایه سنوات به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

آیا پایه سنوات به پایه حقوق اضافه می‌شود؟

پایه سنوات ماهیت مزدی داشته و جزو حقوق پایه کارگران محسوب می‌شود. طبق توضیحاتی که داده شد باید مبلغ پایه سنوات به صورت جدا از مزد و حقوق پایه به صورت مستقل درج و مشخص شود.

آیا پایه سنوات در محاسبه اضافه کاری و عیدی و پاداش تاثیر دارد؟

چون پایه سنوات جزو مزد است بنابراین در محاسبه تمام مزایای به تبع مزد تاثیر دارد. پایه سنوات در محاسبه اضافه کاری، شب کاری، نوبت کاری، جمعه کاری، حق ماموریت، عیدی و پاداش، سنوات و مانده مرخصی موثر است.

در صورت تغییر کارگاه پایه سنوات چگونه محاسبه می‌شود؟

معیار و ملاک برای محاسبه پایه سنوات سوابق کاری در همان کارگاه است. بنابراین سوابق کارگاه‌های قبلی برای محاسبه پایه سنوات در کارگاهی که اشتغال در آن وجود دارد موثر نخواهد بود.

پایه سنوات کارگرانی که مدتی خارج از کارگاه بوده‌اند بعد از بازگشت به کار چگونه محاسبه می‌شود؟

کل سوابق متوالی و متناوب کارگران در محاسبه پایه سنوات موثر است. بعد از بازگشت به کار، کل سوابق قبلی کارگر به صورت متوالی فرض شده و به تاریخ بازگشت به کار چسبیده می‌شود.