حجت الاسلام موسویان: ربط دادن خشکسالی با حجاب موجب تمسخر دین می‌شود

 جماران: عضو هیأت علمی دانشگاه مفید قم با تأکید بر اینکه ربط دادن خشکسالی با حجاب موجب تمسخر دین می‌شود، گفت: هنوز نمی‌دانیم که این مرحله خشکسالی تا کی ادامه پیدا می‌کند؛ یک سال دیگر، دو سال دیگر؟ امیدواریم که هرچه زودتر برطرف شود، اما بالأخره باید برنامه‌ریزی مسئولین نسبت به این قضیه جدی‌تر باشد. همین‌طور الگوهای مصرف صحیح و درست آب را برای جامعه باید قرار بدهند و کاری کنند که مردم بتوانند از این نعمت بزرگ الهی («... وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ...») بتوانند بهره ببرند و به نحو احسن استفاده کنند.

مشروح گفت‌وگوی خبرنگار جماران حجت‌الاسلام و المسلمین سید ابوالفضل موسویان را در ادامه می‌خوانید:

موضوع عدم بارش باران و ارتباط آن با بدحجابی که این روزها برخی بر آن مانور می‌دهند، آیا صحیح است؟ و اساساً آیا این می‌تواند یک موضوع انحرافی باشد که اذهان مردم را به سمت دیگری بکشاند؟

در مورد باران که رحمت الهی است و نزولات آسمانی به طور کلی، این مسأله وجود دارد که اگر رابطه انسان‌ها با خدا صحیح باشد، یقیناً تأثیر مثبت دارد. در آیه شریفه داریم که: «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَرَکَاتٍ...». این مسأله ذکر شده است که اگر ارتباطات صحیح باشد، یقیناً در این نعمات الهی هم تأثیر دارد و آثار آن ظاهر می‌شود. اما در اینکه چه مسائلی موجب از بین رفتن این نعمت‌های الهی می‌شود، باید اندکی تأمل کنیم. متأسفانه گاهی مطالبی گفته می‌شود که هم با واقعیت‌ها مطابقت ندارد و موجب تمسخر دین و مذهب می‌شود و هم از نظر متون دینی ما مورد تأیید و قبول نیست.

مثلاً اینکه این موضوع را به حجاب ربط دهیم، بسیاری می‌گویند و نمونه‌های آن را هم مشاهده می‌کنیم که اگر چنانچه این مسأله موجب ممنوعیت و از دست رفتن رحمت الهی می‌شود، پس چرا کشورهایی که وضعیت بدتری دارند، می‌بینیم که این همه از نزولات آسمانی متنعم هستند؟ اگر چنانچه اینها موجب زوال نعمت است، چطور در آنجا اینگونه نمی‌شود؟ این مسأله، همان‌طور که عرض کردم، موجب حتی تمسخر دین هم می‌شود که این تفکر و اندیشه را این‌گونه جلوه می‌دهد.

از یک طرف هم بخواهیم بگوییم که تمام این مسائل مربوط می‌شود به گناهانی که رخ می‌دهد؛ همان‌طوری که برخی از بزرگان فرمودند، برخی از مسائلی که در روایات ما هست و اینها هم بر اساس همان روایات می‌گویند، اگر چنانچه حاکمان حقوق مردم را ضایع کنند و مشکلاتی برای مردم به وجود بیاورند، عدالت در جامعه برقرار نباشد و مسائلی ازاین‌دست، موجب می‌شود که خداوند هم نعمتش را از آن جامعه‌ای که تن به چنین حکومت‌های جائری داده‌اند، دریغ کند و شامل حال آنان نیز می‌شود. مگر آنکه مقصر، مردم و جامعه باشند. البته در جایی دیدیم که در روایتی ذکر شده که گاهی گفته می‌شد چرا در برخی از مواقع با اینکه حکومت‌های جور بوده، اما خداوند نعمت‌هایش را بر آن مردم هم بیشتر کرده است؟ امام در جواب می‌فرمایند که خدا عادل‌تر از آن است که دو ظلم و دو فشار بر مردم وارد شود: یکی حکومت‌هایی که جور و ستم دارند و یکی هم از ناحیه خداوند باشد. این البته در جاهایی است که مردم نقشی ندارند و نمی‌توانند کاری انجام دهند.

اما در کل به نظر می‌رسد این قضیه یک مسأله طبیعی است که در جهان اتفاق می‌افتد. گاهی خداوند برخی از نعمت‌هایی را که داده است، می‌گیرد تا اینکه مردم نسبت به آنها توجه بیشتری داشته باشند. ما مصرف بی‌رویه‌ای که از بسیاری از نعمات الهی، از جمله آب داریم، ممکن است که باعث چنین مسائلی شده باشد. ما در قصه حضرت یوسف (ع) می‌بینیم که همان زمان هم این مسأله پیش آمد، اما با مدیریت جناب یوسف، جامعه توانست از آن دوره خشکسالی گذر کند و با مدیریت، آن مرحله پشت سر گذاشته شد. اگر مدیریت جامعه به این مسائل توجه داشته باشد و مدیریت کند، چه‌بسا بسیاری از این مسائلی که جنبه طبیعی هم دارند، می‌تواند همین‌ها را هم با مدیریت حل کند و از کنار اینها طوری که خیلی مشکلی پیش نیاید، بگذرد.

بنابراین، خشکسالی مسأله تازه‌ای نیست که اکنون در این بخش از جهان اتفاق افتاده باشد. الآن در این منطقه فقط کشور ما نیست، کشورهای همسایه هم دچار چنین مسأله‌ای هستند؛ پس اینها باید برنامه‌هایی می‌ریختند و ترتیب می‌دادند که ما بتوانیم این مرحله را بدون سختی و مشکلات پشت سر بگذاریم. ما الآن هنوز نمی‌دانیم که این مرحله خشکسالی تا کی ادامه پیدا می‌کند؛ یک سال دیگر، دو سال دیگر؟ امیدواریم که هرچه زودتر برطرف شود، اما بالأخره باید برنامه‌ریزی مسئولین نسبت به این قضیه جدی‌تر باشد. همین‌طور الگوهای مصرف صحیح و درست آب را برای جامعه باید قرار بدهند و کاری کنند که مردم بتوانند از این نعمت بزرگ الهی («... وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ...») بتوانند بهره ببرند و به نحو احسن استفاده کنند.

ممکن است در یک مقاطعی لازم باشد حتی از برخی از محصولات چشم بپوشیم و آب برای بعضی از محصولات مصرف نکنیم و اینها را از جاهای دیگر وارد کنیم. این دیگر مدیریت کلان جامعه را می‌خواهد که اینها را بررسی کند و ببیند چه چیزهایی مصرف آب بالاتری دارد و چه چیزی کمتر است و در شرایط اقلیمی کشور ما از چه چیزهایی می‌شود استفاده کرد که هم درآمد مردم آسیب نبیند و هم مشکلاتی از آن ناحیه پیدا نکنیم. اینها دیگر برنامه‌هایی است که باید کسانی که در این زمینه‌ها آشنا هستند و کار کرده‌اند، بنشینند و برنامه‌ریزی کنند. بله، به نظر من یک بخش آن برمی‌گردد به مدیریت جامعه که باید این فکر و تدبیر را داشته باشد که بتواند از این نعمت الهی به نحو احسن استفاده کند و در جای خود صرف نماید.

مواضع برخی از بزرگان، به‌ویژه آیت‌الله جوادی آملی را نسبت به این قضیه در روزهای اخیر چگونه ارزیابی می‌کنید؟

چیزی از ایشان دیدم که بسیار هم جالب بود و در بسیاری از کانال‌ها منتشر شده بود. ایشان می‌گفتند که باید این مشکلات دینی که متأسفانه با همه توصیه‌هایی که دین کرده؛ ولی بی‌توجه هستند، باید اینها برداشته شود؛ از جمله اختلاس‌ها، دروغ‌ها و خلاف‌هایی که متأسفانه در سطح جامعه رواج پیدا کرده است. اینها نکات اصلی فرمایشات ایشان بود که ما اگر اینها را از جامعه برداریم، همان‌طوری که وعده الهی هست و در قرآن هم فرموده، خداوند برکاتش را بر همه نازل می‌کند.

ایشان گفتند اگر ما این خلاف‌ها را نداشته باشیم، خدا قول پر کردن تمام سدّها را هم به ما داده است که ما تمام آن منابع آبی شما را حتماً تأمین می‌کنیم. اینها نکاتی بود که در فرمایش ایشان بود که مقداری هم تعریض داشت به برخی که سطحی‌نگری می‌کنند و به مسائل همین ظاهری می‌پردازند از جمله همین مسأله حجابی که عرض کردم. ایشان بیشتر روی اختلاس‌ها و ضایع کردن حقوق مردم و بیت‌المال و امثال این‌ها تأکید داشتند که باید جلوی اینها گرفته شود. اگر جلوی اینها گرفته شود، خداوند وعده داده است که برکاتش را نازل می‌کند.

ظاهراً جمله‌ای هم به مرحوم علامه طباطبایی‌نسبت داده می‌شود. آیا ایشان به این موضوع هم اشاره کردند؟

منظور شما این است که آقای جوادی به این‌ها اشاره کردند؛ به شکل کلی است. اینکه این بحث بی‌بارانی به مشروب و به بدحجابی و اینها اختصاص ندارد، چنانکه در کشورهای خارجی که مردم حقوق همدیگر را رعایت می‌کنند... این از فرمایشات جناب آقای جوادی آملی بود.