فرجی دانا: بزرگ‌ترین ناترازی کشور، ناترازی عقلانیت است

وزیر پیشین علوم، تحقیقات و فناوری گفت: ما در شرایطی به سر می‌بریم که عمده‌ترین ناترازی ما، ناترازی آب، انرژی یا برق نیست؛ ما ناترازی عقلانیت در اداره کشور داریم. اگر عقلانیت به مدار امور برگردد آن وقت باید بگوییم توسعه مفهومی است با شاخص‌هایی که در آخر روز و با هر مکتبی که به آن نگاه کنید، باید بگویید نرخ رشد چیست. ما به‌عنوان نظامی که می‌خواهد بگوید اسلام برای اداره یک جامعه مدرن صلاحیت و امکان دارد، نمی‌توانیم از موضوع شاخص‌های توسعه عبور کنیم؛ و این نیازمند آن است که دانشگاه‌ها بتوانند در نقش واقعی خود ظاهر شوند.

به گزارش ایلنا، رضا فرجی‌دانا در نشست رونمایی از کتاب «در اندیشه ایران؛ روایت ۸ سال معاون اولی» نوشته اسحاق جهانگیری گفت: آنچه در لابه‌لای سطور این کتاب دیده می‌شود، موضوع اندیشه ایران و موضوع توسعه است. فهم توسعه و مقتضیات توسعه در جای‌جای این کتاب، خطِ پیوندزننده مطالب مختلفی است که در آن آمده است.

وزیر پیشین علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: شعار توسعه علمی، شرط بقا یا رمز بقا؛ همچنان شعاری است که باید در سرلوحه همه حرکت‌های ما باشد. برای توسعه علمی نیز نقش نهاد علم، نقشی مهم است.

وی خاطرنشان کرد: اما نقش جدی ایشان در موضوع استقلال دانشگاه و برگرداندن اختیارات وزارت علوم — اختیاراتی که از دست رفته بود — در کتاب واقعاً مکتوم مانده است. مطلبی بود که فکر کردم در بیانات خودم، در ظرف پنج‌دقیقه‌ای که خدمت دوستان عرض می‌کنم، باید به آن اشاره کنم.

این استاد دانشگاه افزود: در دوره هشت‌ساله که من مدت کوتاهی، حدود ۱۰ ماه، در دولت بودم، اما از دور در طول هشت سال نظاره‌گر تلاش آقای دکتر جهانگیری بودم که پا‌به‌پای مسئولان وزارت علوم برای برگشت این اختیارات ازدست‌رفته وزارت علوم تلاش می‌کردند. موضوع استقلال دانشگاه‌ها در دنیای معاصر، موضوعی است که دانشگاه باید در امور حاکمیتی خود، تشکیلات، امور مالی و اداری دارای استقلال درونی باشد. این موضوع در دولت دوم آقای خاتمی با قانون تدوین شد، اما نتوانست پیشرفت کند. تدوین شد، ولی با تلاش‌های آقای دکتر توفیقی به قانون تبدیل شد و اجرا درآمد و تلاش بر این بود که ما با دانشگاه‌های مستقل بتوانیم پاسخگوی نیازهای جامعه باشیم.

فرجی‌دانا با اشاره به محتوای کتاب افزود: در صفحه ۲۱۰ این کتاب به موضوعاتی اشاره شده که در دبیرخانه دانشگاه تهران برای طرح مسائل کلان کشور، اقتصاد کلان، مسائل پولی و بانکی و سرمایه اجتماعی آغاز شد. پنج خوشه فکری با حضور استادانی از ۱۳ دانشگاه برتر کشور مشغول به کار شدند و آقای جهانگیری از خروجی‌های این کارها تلاش می‌کردند در مدیریت کشور، در جاهای مختلف استفاده کنند.

وی افزود: ما در شرایطی به سر می‌بریم که عمده‌ترین ناترازی ما، ناترازی آب، انرژی یا برق نیست؛ ما ناترازی عقلانیت در اداره کشور داریم. اگر عقلانیت به مدار امور برگردد — آن هم با توجه به توسعه و پرهیز از اینکه لفظ توسعه را صرفاً به کار ببریم — باید بگویم توسعه مفهومی است با شاخص‌هایی که در آخر روز و با هر مکتبی که به آن نگاه کنید، باید بگویید نرخ رشد چیست. شاخص‌های کمی و کیفی وجود دارد برای ارزیابی شاخص‌ها و هر مکتب فکری شما مورد قضاوت قرار می‌گیرد. ما به‌عنوان نظامی که می‌خواهد بگوید اسلام برای اداره یک جامعه مدرن صلاحیت و امکان دارد، نمی‌توانیم از موضوع شاخص‌های توسعه عبور کنیم؛ و این نیازمند آن است که دانشگاه‌ها بتوانند در نقش واقعی خود ظاهر شوند.

وی افزود: آنچه در این کتاب آمده، به نظر من نکات بسیار آموزنده‌ای است که برای تاریخ‌سازان آینده می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. به قول رودکی: «آنکه نامِ مختص گذشته روزگار / نیز نام آموزَد زِ هیچ آموزگار». باید از گذشته روزگار و تجربیات مکتوب‌شده بیاموزیم.

فرجی‌دانا با اشاره به بخش‌هایی از کتاب ادامه داد: در صفحات ۱۱۳ تا ۱۱۸ کتاب، موضوع مطالبی که در آموزش عالی محور اختلافاتی بود و نهایتاً به بحث استیضاح رسید، مطالب بسیار ارزشمندی نوشته شده است. حقیقتش وقت اجازه نمی‌دهد که وارد آن شوم. فکر می‌کنم همه عزیزان آن صفحات را ببینند و نوع چالش‌هایی را که آموزش عالی با آن مواجه بوده، درک کنند.