چرا سکه‌ها با وجود وزن و عیار یکسان، قیمت متفاوت دارند؟

با وجود یکسان بودن وزن و عیار سکه‌های طلا، تفاوت در سال ضرب، کیفیت و استانداردهای ظاهری، میزان پذیرش بازار و نحوه سیاست‌گذاری بانک مرکزی باعث شده برخی سکه‌ها با اختلافی تا حدود یک میلیون تومان ارزان‌تر یا گران‌تر معامله شوند؛ موضوعی که به گفته فعالان صنف طلا، بیش از آنکه فنی باشد، ریشه در اعتماد بازار و ثبات تصمیم‌گیری دارد.

به گزارش ایسنا: بر اساس برخی مشاهدات میدانی و گزارش‌های مردمی به ایسنا، در حال حاضر به ویژه در سطح شهرستان‌ها معاملات سکه ضرب ۱۳۸۶ متقاضیان به نسبت بالاتری در قیاس با سکه های ضرب ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ دارند و به خصوص سکه‌های طلا با ضرب سال ۱۴۰۳ در بازار هم کمتر معامله می‌شود و هم قیمت خرید آن پایین‌تر از سکه‌های دیگر است.

قضیه از آنجا شروع شد که از سال گذشته، ضرب سکه طلا از سوی بانک مرکزی دستخوش تغییر و به روز رسانی شد و از آنجایی حباب سکه حتی تا مرز ۱۲ میلیون تومان پیش رفت بانک مرکزی تصمیم گرفت سکه طلا با ضرب سال جدید منتشر و به بازار عرضه کند؛ به طوریکه گفته شد ضرب سکه‌های تولید شده در هر سال پس از این با ضرب همان سال خواهد بود. با این حال، بانک مرکزی در کنار عرضه سکه‌های طلا با ضرب سال جدید همچنان به عرضه سکه طلا با ضرب سال ۱۳۸۶ ادامه داد.

پس از گذشت کمتر از یک سال از این موضوع، سکه‌های ضرب سال ۱۳۸۶، ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ دربازار موجود شده اما تقاضا برای سکه‌های ضرب ۱۳۸۶ هم در بخش خرید و هم در بخش فروش به مراتب بیشتر از سکه های طلا با ضرب سال جدید است که همین موضوع یک تفاوت قیمت جزئی در معاملات میان این سکه ها ایجاد کرده است به طوریکه سکه های ضرب سال ۱۴۰۳ هم با تقاضای کمتر و هم با قیمتی کمتر از سکه های ۱۳۸۶ در بازار معامله و خرید و فروش میشود و این موضوع در برخی از شهرسان های کشور بیشتر رواج دارد و سکه های ضرب سال ۱۴۰۳ با قیمت کمتری معامله می‌شوند.

به گفته برخی از فعالان این صنعت، به نظر می‌رسد که کیفیت ضرب در سکه های سال ۱۳۸۶ بالاتر از دیگر سکه‌ها است و همین موضوع باعث شده که سکه‌های جعلی و غیر بانکی کمتری برای سکه‌های ضرب ۱۳۸۶ به بازار وارد شود و شبیه زیر زمینی جعل سکه های غیر بانکی سکه های ضرب سال ۱۴۰۳ را بهتر به بازار عرضه کرده اند و متاسفانه برخی از مردم در این زمینه متضرر شده اند.

این در شرایطی است که به علت افزایش شدید قیمت طلا هم در بازار جهانی و هم در بازار داخلی طی ماه های اخیر، هر گونه عدم احتیاط در این زمینه توسط مردم می‌تواند به از دست رفتن سرمایه مردم منجر شود و از آنجایی که طلا روز به روز در حال گران شدن است، بی شک سوداگری ها و بازار عرضه سکه‌های جعلی و بدلی در این مقاطع بیشتر فعال می‌شود و لازم است مردم و کسانی که قصد سرمایه گذاری در بازار سکه دارند، تمام جوانب احتیاط را مد نظر خود قرار دهند.

در این رابطه، نادر بذرافشان - رئیس اتحادیه فروشندگان و سازندگان طلا و جواهر تهران - در گفت‌وگو با ایسنا، در توضیح چرایی تفاوت قیمت میان سکه‌های طلا با ضرب سال (۱۳۸۶، ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴) گفت: در مقاطعی و طی چند ماه پیش و به‌ویژه در رابطه با سکه‌های ضرب سال ۱۴۰۳، سکه‌های غیربانکی در بازار به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافت و از سوی دیگر، برخی از سکه‌های بانکی با ضرب جدید نیز از نظر کیفیت ضرب، رنگ و استانداردهای ظاهری با سکه‌های سال ۱۳۸۶ تفاوت داشتند و همین موضوع باعث بروز تردید و اختلاف‌نظر در میان اصناف طلا در بازار شد که متاسفانه در آن مقطع، به‌دلیل نبود اطلاع‌رسانی شفاف و جا نیفتادن شرایط جدید، همکاران صنفی و همچنین مردم در خرید و فروش سکه با ضرب سال ۱۴۰۳ با احتیاط و تردید عمل کردند.

وی افزود: با این حال، در حال حاضر وضعیت بازار تا حدی تغییر کرده است. به طوریکه از اواخر سال گذشته سکه‌های ضرب سال ۱۴۰۳ و از اوایل امسال سکه‌های ضرب سال ۱۴۰۴ وارد چرخه معاملات شده‌اند. اما سکه ضرب  ۱۴۰۳ از نظر برخی فعالان شرایط معاملاتی مطلوبی ندارد و با وجود اینکه در مقاطعی سکه ضرب ۱۴۰۴ نیز از نظر قیمتی به سکه ضرب ۱۳۸۶ نزدیک شد اما طی چند ماه پیش، به‌دلیل اختلاف ابهام در ویژگی‌های ظاهری و فنی سکه‌های ضرب ۱۴۰۳، این محصول با قیمتی کمی پایین‌تر (بین ۵۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان) از سکه‌های ضرب ۱۳۸۶ و ۱۴۰۴ معامله و خریداری می‌شد.

رئیس اتحادیه فروشندگان و سازندگان طلا و جواهر تهران گفت: به گفته فعالان صنعت طلا، عواملی مانند رنگ، کمی تفاوت در نوع و کیفیت ضرب و اصلاحات ظاهری، باعث شد همکاران صنفی و مردم در تشخیص و پذیرش این سکه‌ها با مشکل مواجه شوند و این سکه‌ها هنوز به‌طور کامل در بازار مورد پذیرش قرار نگرفته است و معمولا بیشتر از سکه‌های ضرب ۱۳۸۶ و ۱۴۰۴ در معاملات استفاده می‌شود.

بذرافشان تشریح کرد: این در حالی است که بانک مرکزی در سال گذشته با هدف کنترل حباب قیمتی و کاهش اختلاف قیمت میان سکه‌ها، اعلام کرد که از آن پس ضرب سکه‌ها صرفا با تاریخ همان سال انجام خواهد شد. بر همین اساس، سکه‌های سال ۱۴۰۳ ضرب و عرضه شدند. با این حال، در ادامه شاهد آن بودیم که سکه‌های ۱۴۰۴ نیز وارد فرآیند پیش‌فروش و حراج شدند و حتی در برخی مقاطع، سکه‌های سال ۱۳۸۶ نیز مجددا در حراج‌ها و ثبت‌نام‌ها عرضه شدند که متاسفانه نوعی موازی‌کاری و تصمیم‌گیری سلیقه‌ای از سوی بانک مرکزی تلقی می‌شود که موجب تشدید التهاب و بی‌ثباتی در نحوه معاملات سکه‌های طلا در بازار شد.

وی ادامه داد: چنانچه بانک مرکزی به تعهدات و سیاست‌های اعلام‌شده خود پایبند باشد و از تغییرات ناگهانی در عرضه و سیاست‌گذاری پرهیز کند، امکان مدیریت بهتر بازار داخلی، کاهش حباب قیمتی و جلوگیری از اختلاف‌نظرهای موجود فراهم است. در غیر این صورت، بخشی از مصرف‌کنندگان که سکه را با قیمت بالاتری خریداری کرده‌اند، ناچار به فروش با قیمت پایین‌تر می‌شوند. یکی از دلایل این مسئله، تفاوت‌های ظاهری و کیفی سکه‌های جدید از نظر رنگ، نوع ضرب، کنگره‌ها و استانداردهایی است که در سکه‌های سال ۱۳۸۶ وجود داشت اما گویا در برخی از سکه‌های جدید (به خصوص ضرب ۱۴۰۳) کمتر دیده می‌شود.

رئیس اتحادیه فروشندگان و سازندگان طلا و جواهر تهران تصریح کرد: در حال حاضر، سکه‌های سال ۱۴۰۳ با استقبال کامل بازار مواجه نشده‌اند و در بسیاری از موارد، با اختلاف قیمتی بین ۵۰۰ هزار تا یک میلیون تومان کمتر از سکه‌های قدیمی‌تر معامله می‌شوند. در کنار این موضوع، متاسفانه سکه‌های غیربانکی و جعلی نیز در بازار مشاهده می‌شود که توسط افراد سودجو ضرب و توزیع شده‌اند. اگرچه بخشی از این شبکه‌ها با همکاری اتحادیه و نهادهای نظارتی و انتظامی شناسایی و با آن‌ها برخورد شده است، اما همچنان لازم است مردم هوشیاری بیشتری داشته باشند.

بذرافشان اظهار کرد: توصیه اکید به شهروندان این است که با توجه به ارزش بالای فلز طلا و سکه، از خرید در فضاهای غیررسمی و به‌ویژه فضای مجازی تا حد امکان خودداری کنند. خرید طلا و سکه باید صرفا به‌صورت حضوری و فیزیکی و از واحدهای صنفی معتبر انجام شود. خریداران حتما پیش از انجام معامله، از هویت واحد صنفی، داشتن جواز کسب معتبر از اتحادیه و اصالت فروشنده اطمینان حاصل کنند.

توصیه اکید به شهروندان این است که با توجه به ارزش بالای فلز طلا و سکه، از خرید در فضاهای غیررسمی و به‌ویژه فضای مجازی تا حد امکان خودداری کنند. 

وی افزود: بر اساس قانون نظام صنفی، تمامی واحدهای صنفی موظف‌اند برای هر خرید، فاکتور رسمی با سربرگ همان واحد صنفی، مهر و امضا شده ارائه دهند. همچنین کارت، هولوگرام و مشخصات ارائه‌شده باید متعلق به همان واحد صنفی باشد و در صورتی که فروشنده از ارائه فاکتور رسمی خودداری کند، مردم می‌توانند از خرید منصرف شوند یا موضوع را از طریق اتحادیه پیگیری کنند.

رئیس اتحادیه فروشندگان و سازندگان طلا و جواهر تهران در پایان گفت: در دو هفته گذشته، افزایش قیمت‌ها در بازار جهانی و داخلی و نبود ثبات قیمتی، باعث تشدید بیش از حد رکود در بازار طلا و سکه شده و نوسانات شدید قیمت به‌گونه‌ای بوده که کالایی که شب فروخته شده، صبح روز بعد با افزایش چندصد هزار تا یک میلیون تومان مواجه شده است و این شرایط موجب شده برخی فروشندگان از فروش خودداری کنند و بازار با کاهش تقاضا و رکود نسبی روبه‌رو شود و در حال حاضر، این کاهش تقاضا و رکود به‌طور محسوسی در بازار مشاهده می‌شود و فشار مضاعفی بر فعالان این صنف وارد کرده است.