پشت‌پرده حمایت چین از موضع امارات درباره جزایر ایرانی

فرارو:  اعلام حمایت چین از موضع امارات متحده عربی درباره جزایر سه‌گانه، بار دیگر این سوال را پررنگ کرد که چرا پکن و گاهی مسکو، به خود اجازه می‌دهند چنین نظراتی را درباره تمامیت سرزمینی ایران ابراز کنند.

در در بیانیه‌ای که پس از ملاقات وانگ یی، وزیر خارجه چین با همتای اماراتی‌اش در ابوظبی در تاریخ ۱۲ و ۱۳ دسامبر منتشر شد، چین بار دیگر تأکید کرد که از «تلاش‌های صلح‌آمیز امارات عربی متحده برای حل مسئله جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی از طریق گفت‌وگوهای دوجانبه مطابق با منشور سازمان ملل و قوانین بین‌المللی» حمایت می‌کند. موضعی که در تضاد ۱۸۰ درجه‌ای با موضع ایران است.

پای منافع اقتصادی در میان است

چین و امارات ارتباطات تجاری دوجانبه گسترده‌ای دارند. بر اساس اعلام رسمی وزارت خارجه چین، امارات اولین بازار صادرات چین و دومین شریک تجاری این کشور در خاورمیانه و اولین شریک در تجارت غیرنفتی است. حجم تجارت میان دو کشور بر اساس همین گزارش، در سال ۲۰۲۴، حدود ۱۰۲ میلیارد دلار بوده است. چین با ۶.۳ درصد، سرمایه‌گذاری در امارات، پس از بریتانیا، آمریکا و ایتالیا، چهارمین سرمایه‌گذار بزرگ مستقیم خارجی در این کشور محسوب می‌شود. رقم دقیق سرمایه‌گذاری خارجی امارات در چین مشخص نیست اما در گزارش دیدار دوجانبه وزیر اقتصاد و گردشگری امارات با وزیر تجارت چین مربوط به فوریه ۲۰۲۴، رقم تبادل سرمایه میان دو کشور در سال ۲۰۲۲ مبلغ ۱۵ میلیارد دلار اعلام شده است.

گزارش رسمی وزارت سرمایه‌گذاری امارات، ۲۰۲۵

امارات ششمین تامین‌کننده نفت چین است اما تجارت پکن و ابوظبی، صرفاً مبتنی بر نفت نیست. دو کشور علاوه بر تجارت نفتی و شاخه‌های آن، در حوزه تکنولوژی‌های پیشرفته صنعتی، هوش مصنوعی، ارتباطات، الکترونیک، حمل‌ونقل، انرژی پاک، املاک با یکدیگر همکاری گسترده دارند. این آمار صرفاً مربوط به امارات است. اگر میزان تجارت چین با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را در نظر بگیریم، این رقم حدود ۲۸۸ تا ۲۹۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ تخمین زده می‌شود. بیشترین این آمار هم برای امارات و عربستان است.

بر اساس اعلام خبرگزاری شینهوای چین، در سال ۲۰۲۴، ۸۲۴ هزار توریست چینی به امارات رفتند که افزایشی ۳۱ درصدی نسبت به آمار پیشین را نشان می‌دهد. امارات اولین کشور در خاورمیانه بود که با چین به توافقنامه جامع معافیت ویزای متقابل دست پیدا کرد و از سال ۲۰۱۸ این توافقنامه اجرا می‌شود.

شرایط ایران و چین چگونه است؟

چین خریدار انحصاری نفت ایران در شرایط تحریمی است که به صورت غیررسمی فروخته می‌شود. بر اساس آمار رسمی وزارت خارجه چین، در سال ۲۰۲۴، ۱۳.۳۷ میلیارد دلار تجارت میان ایران و چین انجام شد. با توجه به تحریم‌های ایران، مراودات مالی میان ایران و چین به صورت رسمی و در شبکه بانکی بین‌المللی وجود ندارد و این آمار شفاف نیست. پول نفت با عبور از شبکه‌های ایجاد شده و گردش در آن‌ها به ایران می‌آید یا به صورت کالا پرداخت می‌شود.

موضوع سرمایه‌گذاری چین در ایران هم باید مورد توجه قرار بگیرد. رسانه‌های تخصصی اقتصادی می‌گویند «مشکلات اعتبار اسنادی، نبود پوشش‌ بیمه‌ صادراتی‌، تحریم‌های ایالات متحده، قرار گرفتن در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف و ریسک‌ بانک‌های چینی» از جمله موانع این سرمایه‌گذاری است. بر اساس قرارداد ۲۵ ساله‌ای که سال ۱۴۰۰ میان ایران و چین منعقد شد، اخباری درباره سرمایه‌گذاری ۴۰۰ میلیارد دلاری در ایران هم به رسانه‌ها راه پیدا کرد. در حال حاضر آخرین آمار موجود (گزارش ایرنا در سال ۱۴۰۲) حاکی از آن است که چین ۲ میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری کرده است.

در چنین شرایطی، چینی‌ها به زعم خود از موضع «حل و فصل» مناقشه به صورت صلح‌آمیز حمایت می‌کنند در صورتی که در نگاه ایران، مسئله و مناقشه‌ای وجود ندارد که بخواهد پشت میز مذاکره حل شود. بلکه ادعایی بی‌اساس از سوی کشورهای جنوب خلیج فارس است.