آيا فيس بوك شما را بهتر از مادرتان مي شناسد؟

مترجم: سهراب سعدالدين

از شگفتي هاي دنياي كامپيوتر و فضاي وب بسيار گفته اند و بسيار شنيده ايم. در گزارشي در مجله نيوزويك به فيلمي با مضموني بسيارجالب اشاره شده كه اخيرا در سينماهاي امريكا به روي پرده آمده است. فيلم به بيان عشق ميان يك نويسنده و سيستم عامل كامپيوترش مي پردازد: كامپيوتري كه نويسنده معتقد است او را حتي از بهترين دوستش نيز بهتر مي شناسد. سازندگان اين فيلم به دنبال سلسله تحقيقاتي كه به مقايسه توانايي شناختي انسان و كامپيوتر پرداخته اند به فكر ساخت چنين فيلمي افتاده اند: فيلمي كه با بهره بردن از فضايي رمانتيك به تحليل توانايي هاي شناختي يك كامپيوتر در ارتباط با كاربرش مي پردازد.

در تحقيقاتي كه به تازگي انجام شده است، محققان اين پرسش را مطرح كرده اند كه آيا اساسا يك كامپيوتر مي تواند به عنوان ابزار شناخت مورد توجه قرار گيرد؟پاسخ بسياري از آنها به اين سوال آري بوده است. براي نمونه، يافته هاي اخير ديويد استيل محقق دانشگاه كمبريج نشان مي دهد كه متوسط دقت شناختي كامپيوتر در حوزه شناخت ويژگي ها و شخصيت انسان از همه افراد بشر بيشتر است. استيل و محققاني چون او همچنين معتقدند كه متوسط لايك هاي افراد در رابطه با موضوعات مختلف در فيس بوك مي تواند به عنوان يك معيار مناسب جهت درك روحيات آنها و شناخت عقايد سياسي و مذهبي آنها مطرح باشد. البته برخي ديگر از محققان با اين ايده كه لايك هاي افراد در فيس بوك مي تواند به عنوان معيار شناخت مطرح باشد از اساس مخالفند چرا كه معتقدند در محيط هاي مجازي و فيس بوك افراد براي خود يك شخصيت مجازي مي سازند: شخصيتي كه تا حد بسيار زيادي با خود واقعي آنها در تناقض و تضاد است.

در يك مطالعه موردي كه در ميان يك جامعه آماري ٨٠٠٠ نفري انجام شده است، محققان در مورد يك اپليكيشن شناخت شخصيت ١٠٠ سوال را از آنها پرسيدند و سپس اين پاسخ ها را با لايك هاي آنها در فيس بوك مقايسه كردند. در ادامه، محققان پرسش هايي را در مورد شخصيت اين افراد با نزديكان شان مطرح كردند و در پايان، پژوهشگران شخصيت واقعي افراد را از زبان خودشان با شناخت كامپيوتر و شناخت افراد خانواده مقايسه كردند. مقايسه به طرز شگفت آوري نشان داد كه توانايي شخصيت شناسي كامپيوتر بسيار بالاتر از توانايي انساني در شناخت است. در مجموع، پژوهش ها در اين ارتباط نشان داده اند كه توانايي كامپيوتر ها و سيستم عامل ها در حوزه شناخت توانايي بالايي است، البته بسياري به اين توانايي به ديده شك و ترديد مي نگرند و معتقدند كه جنس شناخت كامپيوترها يك شناخت فيزيكي است، در صورتي كه شناخت انساني، شناختي به مراتب پيچيده تر و منعطف تر است.

در پايان مطلب نويسنده اين گونه نتيجه گيري مي كند كه اگر چه كامپيوترها و سيستم عامل ها از توانايي هاي بالايي برخوردارند و اگر چه كشفيات جديد هر روز بعدي بر ابعاد اين توانايي ها مي افزايند اما مبالغه در مورد اين توانايي ها و تعميم دادن توانايي ها در يك حوزه به حوزه هاي ديگر امري خطاست: كاري كه باعت وابستگي هر چه بيشتر به دنياي كامپيوتر و كامپيوتر ها و كم اهميت جلوه دادن يا به تعبيري، نديدن توانايي هاي انساني مي شود. بنابراين، آنچه مشخص است اين است كه هر چند كامپيوتر ها راه هاي جديدي را براي بشر باز كرده اند، اما نبايد از اين امر نيز غفلت كرد كه اين راه ها مملو از سراب هايي هستند كه بايد مراقب آنها بود: سراب هايي كه اغراق در توانايي هاي سيستم عامل ها يكي از آنهاست، اغراقي كه همان گونه كه گفته شد ممكن است باعث نديدن توانايي هاي بشر شود.

□ روزنامه اعتماد

گزارش خطا