تشکلهای فرهنگیان فرصت یا تهدید؟

به حاشیه راندن تشکل های صنفی و بی توجهی به گفتمان و برنامه های آنان همواره سبب شده است در سطوح کلان مدیریت آموزش و پرورش فضای نقد یا به چشم نخورد و یا فضایی ملتهب حاکم باشد. تشکلها و انجمن ها ی صنفی معلمان می توانند به عنوان صدای گویا و رابط قشر فرهنگی با حوزه های مدیریت کلان ایفای نقش نمایند.

حسن امیری: احزاب و تشکلها از نهادهای موثر در حیات سیاسی ،اجتماعی جوامع هستند كه خود بر بستر پیش زمینه‌های مختلف سیاسی‌، فرهنگی‌، اجتماعی و اقتصادی گوناگون روئیده و بازتاب شرایط عینی و ذهنی حاكم بر جامعه از یك سو و ساختار نظام سیاسی از سوی دیگر و برآیند چگونگی مواجهه و تعامل نیروهای مختلف اجتماعی با عرصه سیاست وفرهنگ به حساب می آیند.

شروع روند شکل گیری تشکل ها در ایران سالهای قبل از انقلاب مشروطیت بود كه درحقیقت زمان پیدایی آن، به اواخر سلطنت ناصرالدین شاه و اوایل زمامداری مظفرالدین شاه باز می گردد. دراین زمان انجمنهایی شکل گرفته که خواستار اصلاحات بودند و سعیشان بر آن بود كه دسته های مختلف، خاصه علما و تجار را با یكدیگر همگام كنند و همین خواسته آنها سبب توفیق انقلاب مشروطیت شد. از جمله تشکلهای مذکور فراموش خانه، انجمن مخفی، انجمن ملی و ... بودند.

با پیروزی انقلاب مشروطیت زمینه شکل گیری نخستین احزاب در ایران فراهم شد. پس از آن تشکلها و گروههای مخفی درجریان رقابت های سیاسی در صدد رسیدن به اهداف خود در قالب مرامنامه شدند.با گذر از مشروطیت و سقوط قاجاریه حکومت در ایجاد تشکلهای منطبق با خواسته های خود برآمد و تلاش بر آن نمود به شیوه های گوناگون از نفوذ و قدرت تشکلها اصیل در جامعه بکاهد.با پیروزی انقلاب اسلامی جریانات سیاسی نیز در چهارچوب قانون شروع به شکل گیری نمودند و احزاب و تشکل هایی مبتنی بر قانون و مرامنامه شکل گرفتند. از جمله تشکل هایی که در کنار احزاب سیاسی قد علم نمودند شکل گیری سندیکاها ، کانون ها و تشکلهای صنفی بود.اگرچه هدف از تشکلهای سیاسی پیگیری اهداف و نیات سیاسی بود اما هدف اینگونه تشکل ها پیگیری مطالبات و خواسته های هریک از اقشار و طیف های وابسته بدان بوده و هست.تشکلهای چون نظام مهندسی،پزشکی،کارگری ،معلمان ،دانشجویی و......تلاش بر آن داشتند تا بتوانند خواسته های خود را از راه های قانونی پیگیری نمایند.

تشکل های معلمان نیز از مهمترین و اصیل ترین گروههای بودند که درصدد برآورده شدن خواسته های فرهنگیان شکل گرفتند.از آنجا که امید است دکتر فانی سکان دار وزارت آموزش و پرورش باشد اجمالی گذرا بر ضرورت احیا و تقویت تشکلهای فرهنگیان به عنوان فرصت ها یا تهدید می پردازم.

نقش فرهنگیان در تحولات جامعه امری غیر قابل انکار به حساب می آید زیرا در روند تحولات اجتماعی ،سیاسی و فرهنگی نشان داده اند که به وضوح تاثیر گذار بوده و هستند.لذا رهبر فرزانه انقلاب اسلامي نیز «مجموعه آموزش و پرورش» را حساس‌ترين دستگاه کشور برشمردند و افزودند: تجليل و تکريم از معلم در نظام اسلامي، تعارف و حرف نيست؛ بلکه حقيقتي است که از شأن و شرافت معلمي سرچشمه گرفته است".به همین دلیل حرکت در مسیراصول،قانون و منطق امری ضروری به شمار می آید تا از طریق آن بتوانند مشکلات ،خواسته ها و برنامه های خود را برای پیشرفت فرهنگ و قشر فرهنگیان فراهم نمایند.

اما در برآیند تشکلهای فرهنگی در چند ین سال گذشته آنچه به چشم می خورد این است که همواره در روابط و تعاملات بین وزارت و تشکلهای صنفی یک نوع ناملایماتی یا تشکل ستیزی حاکم شده است. ایجاد کنش فرسایشی و ناهمدلانه در میان نهاد آموزش و پرورش و تشکلهای صنفی وابسته به آن اثراتی جبران ناپذیر بر بدنه آموزش و پرورش وارد خواهد نمود و مسیر تشکلهای فرهنگیان را که به دنبال ارائه راهکار و حل مشکلات صنفی فرهنگیان بوده را به سمت و سوی فعالیت های سیاسی و گاهی اوقات احساسی از هر دو سو سوق خواهد داد که نه به نفع فرهنگیان و نه آموزش و پرورش بوده است.تعدد در تشکل های صنفی فرهنگیان و پرهیز از پاسخگویی صریح وزارت از جمله عوامل اساسی به حاشیه رانده شدن خواسته ها و مطالبات بوده است.

به فرموده رهبرفرزانه انقلاب " بايد با استفاده از افراد فرزانه و انديشمند موجود در آموزش و پرورش، حرکتي تحول‌گونه در اين بخش و در «ساماندهي و شکل و محتواي» محيطهاي آموزشي و مطالب درسي صورت گيرد تا آينده روشن اين مجموعه در پرتو تدين، علاقه مندي و دلسوزي موجود در معلمان محقق شود" که این امر مستلزم تعاملات بیشتر و همسوگرایانه بین وزارت و تشکلهای صنفی می باشد.

اکنون نیز باید پذیرفت شاید بخشی از مسائل و مشکلات امروزین آموزش و پرورش ما که به گفته دکتر نجفی نیازمند قیام نظام برای حل آن است ناشی از عدم استفاده از نخبگان فرهنگی و تشکل های صنفی آنان است. به حاشیه راندن تشکل های صنفی و بی توجهی به گفتمان و برنامه های آنان همواره سبب شده است در سطوح کلان مدیریت آموزش و پرورش فضای نقد یا به چشم نخورد و یا فضایی ملتهب حاکم باشد. تشکلها و انجمن ها ی صنفی معلمان می توانند به عنوان صدای گویا و رابط قشر فرهنگی با حوزه های مدیریت کلان ایفای نقش نمایند.

گفتمان دکتر فانی در جلسات خود با تشکلهای صنفی نوید آنرا دارد تا با احیاء و حمایت از تشکل های صنفی و انجمن های علمی و آموزشی از آنان به عنوان بازوی توانمند در مدیریت آموزش و پرورش بهره برده تا زمینه ی همدلی و همکاری بین مسئولین و فرهنگیان مبتنی بر خرد جمعی تقویت و فراهم آید.

گزارش خطا