آنچه نتانياهو نگفت

توماس فريدمن*

حالاکه «بنيامين نتانياهو» مسايل خود را درباره ايران مطرح کرده و تمام فضاي موجود درگير اين مساله شده اجازه دهيد پرسشي جدي را مطرح کنيم: منافع آمريکا در دستيابي به توافق با ايران در چيست؟ به دليل آنکه منافع ما و رژيم اسراييل به طور کامل در همپوشاني با يکديگر قرار ندارد، جدال کاري که ما بايد براي تامين منافعمان انجام دهيم چيست؟ و در نهايت آنکه ما چگونه بايد ميان نقد سياست هايمان در مقابل نتانياهو بدبين توازن برقرار کنيم؟

آنچه آمريکا و رژيم اسراييل هردو بر سر آن اتفاق نظر دارند و من نيز قطعا با آن موافقم آن است که بايد از دستيابي به سلاح هسته اي جلوگيري شود. در اينجا، پرزيدنت اوباما و نتانياهو داراي دغدغه هاي مشابهي هستند. منصفانه بگويم من نسبت به اين موضوع ترديد دارم که تحريم ها و مذاکرات کنوني بتوانند نتانياهو را از تهديدکردن بازدارند. نتانياهو استدلال مي کند که در هر نوع توافقي بايد تمام سانتريفيوژهاي ايران و تجهيزات آن کشور که مي توانند به غني سازي اورانيوم کمک کنند برچيده شوند. اکثر دوستان اسراييلي من نيز چنين نظري دارند. با اين حال، همانگونه که «رابرت اينهورن» عضو پيشين تيم مذاکره کننده آمريکايي با ايران در مقاله اخير خود بدان اشاره کرده، رسيدن به چنين وضعيتي براي حفاظت از امنيت ما و متحدانمان در خاورميانه نه دست يافتني و نه ضروري است.

نتانياهو هرگز استدلال قانع کننده اي ارايه نکرده که چرا راه جداگانه اي از راه اوباما براي تدوين پيش نويس با ايران به منظور دستيابي به توافق بهتر با آن کشور را مي پيمايد. با توجه به اين موضوع، سخنراني نتانياهو در کنگره تنها زماني مفيد است که بگويد من برنامه بهتري دارم که در آن لازم نيست هزينه اي پرداخت شود يا آنکه مردم آمريکا نيازمند فداکاري باشند.

من فکر مي کنم چنين توافقي در راستاي منافع آمريکا خواهد بود منتها به شرطي که ايران با بازرسي مداوم، سرزده و اعلام نشده بازرسان از تاسيساتش موافقت کند و اين موضوع حتي پس از زمان ١٠ساله مشخص شده نيز ادامه داشته باشد و بازرسي ها از سطح بازديدهاي معمول فراتر روند. چنين شرايطي مي تواند دغدغه هاي استراتژيک آمريکا را برطرف کند. اين وضعيت شرايط لازم براي ادغام ايران در نظام جهاني را فراهم مي کند...

مشکل اصلي من با نتانياهو آن است که او هشدار داده توافق موقت اوباما با ايران که در جريان مذاکرات فراهم شده و طبق آن برنامه هسته اي ايران با تعليق مواجه شده مي تواند به فروپاشي کامل رژيم تحريمي وضع شده عليه ايران منجر و سبب ايجاد وضعيتي شود که ايران تعهداتش را نقض کند. واقعيت آن است که تا به امروز هيچ يک از اين موارد روي نداده اند.

علاوه بر آن پيام نتانياهو آن بود که هيچ چيزي مهم تر از بازدارندگي ايران وجود ندارد. من هم با اين موضوع موافقم، اما در صورتي که واقعا چنين موضوعي در راس اولويت هاي من قرار دارد، چگونه مي توانم ديدار تنها با نمايندگان جمهوريخواه کنگره و سخنراني براي آنان را برنامه ريزي کنم بدون آنکه رييس جمهوري آمريکا را در جريان قرار دهم؟ اکنون چه کسي در حال مذاکره با ايران است؟ نکته ديگر آنکه چگونه مي توانم دو هفته پيش از برگزاري انتخابات اسراييل در کنگره آمريکا سخنراني کنم؟ اين يعني آنکه من از کنگره به عنوان ابزاري براي تبليغات انتخاباتي خود استفاده کرده ام. اين موضوع سبب مي شود تا اين پرسش مطرح شود که مخالفت من با ايران نيز بخشي از يک ژست سياسي است. علاوه بر اين اگر من مي خواهم اروپا درباره موضوع تشديد تحريم ها عليه ايران با من همراه شود، آيا نمي توانم اعلام کنم رژيم اسراييل ديگر قصد ساخت شهرک هاي بيشتر در کرانه باختري را نخواهد داشت؟ چنين اقدامي (لغو شهرک سازي ها در کرانه باختري) قطعا از نظر پايگاه حمايتي داخلي نتانياهو براي او هزينه بر خواهد بود اما سبب افزايش حمايت اروپايي ها از او خواهد شد. افسوس، زماني که نتانياهو به موضوع به انزوا راندن ايران مي رسد تبديل به «چرچيل» مي شود اما زماني که به خطرات تصميم گيري هايش براي آينده سياسي اش مي رسد همانند او موضع گيري نمي کند. من هنوز يک مشکل دارم و آن با نمايندگان کنگره آمريکاست. آنان در حالي از يک رهبر خارجي و خواسته او براي عقب نشيني آمريکا از مذاکرات حمايت مي کنند که تيم آمريکايي هنوز کارش را به طور کامل انجام نداده است.

* روزنامه شرق