ظریف:در کشور ما همه فکر می کنند که متخصص روابط بین الملل هستند

محمد جواد ظریف  در بخشی از مصاحبه طولانی که با مهدی راجی داشته و در کتابی با عنوان "آقای سفیر" به چاپ رسیده است درباره اصطلاحات تخصصی در نوشتن یک متن دیپلماتیک میگوید :

در کشور ما همه فکر می کنند که متخصص روابط بین الملل هستند. البته به نوعی این مشکل فرهنگی در همه حوزه ها دیده می شود، اما در برخی موارد خیلی زود متوجه آن می شویم. مانند ساختمان سازی که عدم تخصص موجب ریزش ساختمان می شود. اما در برخی دیگر از حوزه ها مانند روابط بین الملل خیلی دیر متوجه آن می شویم. در مسائل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی این مسئله خیلی دیر نمود پیدا می کند. ما نمی خواهیم قبول کنیم که در این حوزه ها به تخصص نیاز داریم و بعضی افراد تلاش کرده اند، در این زمینه درس خوانده اند تا این تخصص را کسب کنند. ما باید به این باور برسیم که هر کاری در یک حوزه تخصصی قرار دارد و هرکس نباید به خودش اجازه مداخله بدهد. من نمی گویم متخصص باید تصمیم گیری کند، اما باید تصمیم گیر به گزارش و تحلیل او بها بدهد. مشکل هسته ای ما یک مشکل روانی و شناختی است. از یک طرف آنها بهانه جویی می کنند و از طرف دیگر ما وضعیت را درک نمی کنیم و دچار ساده انگاری هستیم.

کسانی که در پرونده هسته ای و جزییات آن درگیر بودند، می توانند کاملاً بفهمند که در مقاطع مختلف، دوستانی که تخصص نداشتند چگونه با ساده انگاری عجیبی که داشتند، تصور می کردند که به خاطر ملیت یا مذهب آقای البرادعی، موضوع به زودی حل خواهد شد. فکر می کردند استفاده از برخی عبارات که در نص صریح اساسنامه آژانس نیامده، به سود آنهاست. مثل این که آژانس به جای «نقض» بگوید: عدم رعایت. مدیر کل به جای «non compliance»، گفته است: «breach of the oblgation to comply»؛ یعنی به جای «نقض» گفته است: «نقض تعهد به رعایت». بسیاری متوجه نمی شدند که نتیجه چیست. دوستان غیرمتخصص خیلی خوب پیشرفت کرده بودند که لااقل تفاوت ظاهری این دو جمله را بفهمند، اما مشکل این بود که فکر می کردند که نهایت حقوق بین الملل همین است. علم محدود، بدتر از نداشتن علم است. دوستان در جلسات از بنده و امثال بنده شنیده بودند که «non compliance» در اساسنامه آژانس خطرناک است و استفاده از آن توسط دبیرخانه و شورای حکام به معنی ارجاع موضوع به شورای امنیت است. لذا وقتی آقای البرادعی در گزارش خود گفت «breach of the oblgation to comply»، خوشحال شدند که از آن عبارت خطرناک استفاده نشده است. در صورتی که همین «breach of the oblgation to comply» بود که ما را به شورای امنیت برد. آقای البرادعی به ناحق برای این که مشکلش را با آمریکا حل کند و یک دوره دیگر نیز باقی بماند، این عبارت را وارد این گزارش کرد. هیچ مبنای حقوقی برای این که آقای البرادعی بتواند این عبارت را به کار ببرد، وجود نداشت. اما توانست کاری کند که در کشور ما کسانی که صلاحیت کارشناسی نداشتند، اظهارنظر کارشناسی کنند. کسی که تفاوت «non compliance» با «breach of the oblgation to comply» را متوجه نمی شود و نمی داند در حقوق بین الملل چه عواقبی را به دنبال دارد، نمی تواند گزارش کارشناسی بنویسد و از این حیث صلاحیت ندارد. اما متأسفانه برخی از دوستان که در این حد متوجه نبودند، به خود اجازه کارشناسی دادند. مسخره تر این بود همین افراد پس از توافق پاریس ناگهان انقلابی شدند و مصاحبه ها کردند و متخصصین حقوق بین الملل را به ندانستن حقوق بین الملل متهم کردند.

آمریکا هیچ وقت نمی خواهد که ایران پیشرفت تکنولوژیکی کند، اما ما می توانستیم بهانه به دست این کشور ندهیم. همچنین می توانستیم به اسرائیل نیز که خودش بزرگترین ناقض معاهده ان.پی.تی است، بهانه ندهیم. ان. پی. تی فقط یک قرارداد نیست، بلکه «عدم اشاعه سلاح هسته ای» یک رژیم بین المللی است و اسرائیل در این رژیم بین المللی یک یاغی محسوب می شود. این یاغی در این رژیم بین المللی توانست نقش مدافع آن را بازی کند. برنامه هسته ای ایران آن قدر مبتنی بر حقوق ایران است که در واقع مخالفت با آن نقض ان. پی. تی تلقی می شود. اما چون در این رابطه خوب عمل نکردیم، به آنها بهانه دادیم. در نتیجه اگر می خواهید این مشکل را ریشه یابی کنید، ریشه آن در سوء تفاهم بود.

منبه : ایسکا نیوز