کد خبر: ۲۵۴۱۸
تاریخ انتشار: ۱۶ فروردين ۱۳۹۴ - ۱۷:۰۱
فرانسيس فوكوياما*
مترجم: محمدحسين باقي

کشورهاي دموکراتيک وقتي با پوشش شبانه روزي يک گروه رسانه اي زرنگ مانند داعش با آن گردن زدن هاي وحشتناکش مواجه مي شوند هميشه بيش از حد واکنش نشان مي دهند. حملات 11 سپتامبر آمريکا را واداشت تا در سال 2003 به عراق حمله کند. اين حمله تلفاتي سنگين به بار آورد و صدها ميليارد دلار را در تعقيب سياست هايي که بي ترديد وضعيت در اين کشور را بدتر کرد هدر داد. در حالي که ما بايد داعش را مهار کنيم بايد اين مساله را هم درک کنيم که اين گروه تهديد موجوديتي براي منافع ايالات متحده يا ديگر کشورهاي دموکراتيک نيست. مطبوعات بين المللي اين واقعيت را مطرح مي کنند که داعش چيزي جز يک ببر کاغذي نيست. روي جلد هفته نامه اکونوميست در شماره 21 مارس هم اين عنوان بود: «گسترش ترس، از دست دادن سرزمين»؛ همچنين عمليات ارتش عراق در فلوجه و تکريت که داعش را عقب راند بسيار پوشش داده مي شود. 

    داعش با گسترده شدن دامنه نفوذش به خارج از سوريه و اشغال بيشتر بخش هاي شمال عراق، در وهله اول همچون يک نيروي عظيم منهدم کننده و غيرقابل توقف به نظر مي رسيد. اما اين گروه در واقع يک سازمان با آسيب پذيري هاي فوق العاده است. کلمه «دولت» در عنوان اين گروه بيشتر نشان از اشتياق اين گروه در استخدام شبه نظاميان جديد دارد تا توصيف واقعيتي موجود. دولت بودن به معناي توانايي در ارائه خدمات اساسي عمومي مانند آب، برق، بهداشت و آموزش است؛ چيزهايي که داعش قادر به ارائه آن نبوده و نيست. اين گروه محصور در خشکي است و قلمرو آن بيشتر شامل بيابان هاي بي حاصلي مي شود که در برابر حملات هوايي آسيب پذير است. آن منابع محدودي هم که دارد – مانند نفت- بايد از طريق ترکيه و عراق قاچاق شود و به راحتي نمي تواند در بازار به فروش برساند. داعش تقريبا هيچ حامي خارجي ندارد: چين، روسيه، اروپا، ايالات متحده، ايران و در واقع تمام جهان عرب تصديق مي کنند که داعش يک سازمان شرور است. نيروي انساني اين گروه هم از اتحاد غيرطبيعي ميان دسته اي از جوانان غيرمتجانس و ناراضي خارجي و بعثي هاي کاملاآموزش ديده تشکيل مي شود که حاميان صدام حسين بودند. پس چرا داعش قدرتمند و شوم به نظر مي رسد؟ به اين دليل که همه کشورهايي که پيرامون داعش هستند بسيار ضعيفند. سوريه به عنوان يک دولت سقوط کرده است. عراق در دوران جديد خود به دست يک رهبر ضعيف (نوري المالکي) اداره مي شد که اوضاع را از آنچه بود بدتر کرد. داعش الگوي گسترده تري را دنبال مي کند که در آن تروريست ها به سرزمين هايي با دولت ضعيف هجوم مي برند مانند بوکو حرام در شمال نيجريه. هيچ راه حل دراز مدتي نيست مگر اينکه قدرت هاي منطقه اي نهادهاي دولتي خود را توسعه داده و توانايي بازپس گيري قلمروهاي افتاده به دست داعش را به دست آورند.

    هدف اصلي داعش دموکراسي هاي خارجي نيست بلکه شيعيان در عراق، سوريه و ديگر بخش هاي خاورميانه است. داعش يک تهديد جدي نظامي براي کشورهاي شيعه همسايه خود است. اين گروه به عنوان آهن ربا براي مردان جوان و بيکار در کشورهاي همسايه عمل مي کند؛ مرداني که توان ازدواج نداشته يا از فرصت هاي شغلي بي بهره اند. مورد دومي اعمال خشونت آميزي مانند حملات شارلي ابدو در پاريس را سبب مي شود. بنابراين آنها بايد بيشتر به عنوان جنايتکاراني خطرناک تلقي شوند تا تهديدي بر امنيت ملي کشورهاي خارج از منطقه.

    نقطه شروع يک سياست معقول بر تحقق اين مساله استوار است که ايالات متحده و ديگر کشورهاي دموکرات هيچ دليل يا نفعي ندارند که از يک فرقه مذهبي در برابر فرقه اي ديگر دفاع کنند. جهان خارج در حل و فصل درگيري ها در عراق و سوريه نفع دارد. اما اگر بتوان از تجربيات آمريکا در افغانستان و عراق درسي آموخت، آن درس اين است که هيچ کس در واشنگتن يا در ساير پايتخت هاي غربي از عقل و حکمت براي ساخت يک نظم پايدار و سياسي در خاورميانه در آينده اي نزديک برخوردار نيست.

    آنچه جهان خارج دارد همانا علاقه به ممانعت از سرريز درگيري به کشورهاي ديگر و حمايت از مردم بي گناه در برابر قصابان است تا جايي که در توان دارد. اين بدين معناست که سياست مطلوب ما بايد «مهار» باشد. يعني ايالات متحده و دوستانش بايد از نيروي هوايي و کمک هاي نظامي براي اطمينان از اين مساله استفاده کنند که هيچ گروهي آنقدر قوي نشود که بتواند اراده خود را بر منطقه تحميل کند. يک مدل تاريخي براي چنين سياستي وجود دارد که «توازن آن سوي درياها» ناميده مي شود. اين سياستي است که بريتانيا به طور سنتي در برابر اروپا دنبال مي کرد. بريتانيا هيچ دوست يا دشمن دائمي ندارد و وزن خود را به سوي آن قدرتي متمايل مي کند که بر اين قاره مسلط خواهد شد. در طول قرن ها، اين کشور با اسپانيا، فرانسه، هلند، آلمان و اتحاد جماهير شوروي مخالفت مي ورزيد. تا زمان جنگ هاي جهاني در قرن 20، بريتانيا تمايل چنداني براي استفاده از نيروي زميني نداشت و عمدتا از طريق سياست هاي اقتصادي و قدرت دريايي بر تحولات اعمال نفوذ مي کرد. اين همان سياستي است که دموکراسي هاي خارجي بايد در برابر داعش دنبال کنند. آنها بايد از تعيين اهداف سخت و به احتمال زياد دست نيافتني مانند «اسد بايد برود» يا «بي حيثيت کردن و نابودي داعش» به نفع سياست متوازن کردن اين قدرت ها در برابر ديگري اجتناب کنند. آنها نبايد دوستان يا دشمنان دائم را به شکل ائتلاف ناتو يا پيمان امنيت ايالات متحده – ژاپن توسعه دهند بلکه بايد انعطاف پذيري لازم براي همکاري يا مخالفت با احزاب مختلف در زمان هاي مختلف را حفظ کنند. در اين روند، ما نبايد نيروي زميني داشته باشيم بلکه بايد از نيروي هوايي و کمک هاي نظامي براي مقاومت در برابر هر بازيگري استفاده کنيم که مي خواهد مسلط شود. اگر ما بخواهيم کشورهاي منطقه نهادهاي قدرتمندي بسازند و مسووليت امنيت خود را برعهده بگيرند بايد از مداخله نظامي عميق اجتناب ورزيم. حضور سنگين آمريکا در افغانستان و عراق «موج سواري آزاد» را دامن مي زند: به طور اخص، مردم عراق هرگز احساس نمي کردند که بايد دولتي قوي يا يک نيروي امنيتي ملي و قوي بسازند چرا که آمريکايي ها براي انجام کارهاي سخت هميشه آنجا هستند. فرماندهان آمريکايي بايد خود را محدود کرده و درک کنند که سهم شان در اين نبرد بسيار کوچک تر از آن سهم دولت در بغداد است. 

    توجيه سياست «مهار» و «توازن آن سوي دريا» براي مردم در کشورهاي دموکراتيک سخت است. اين سياست وعده حل و فصل نهايي مشکل تروريسم را نمي دهد اما اين آلترناتيوها- خواه براي عدم انجام کاري يا در غلتيدن به جنگي تمام عيار همچون جنگ آمريکا در افغانستان و عراق- جذابيت کمتري دارد. اين بايد درسي باشد که ما آشکارا از تجربيات دهه گذشته مان به دست آورديم. 
    
    * استاد دانشگاه جان هاپکينز
     □ روزنامه دنياي اقتصاد
نظر شما
* کد کپچا:
captcha

آندرتیکر در راه ایران / گران‌ترین تبلیغات تاریخ با چهره جنجالی کشتی کچ!

کاظم صدیقی فردا در این مراسم سخنرانی می کند + تصویر

شمارش معکوس برای یازدهم فروردین؛ دردسر بزرگ استقلال به خاطر سند یک ورزشگاه!

آخرین وضعیت ثبت نام و انصراف از قرارداد بیمه تکمیلی درمان فرهنگیان بازنشسته و بازنشستگان کشوری

پژمان جمشیدی از نگار فرهمند، همسر بلاگرش با عکسی مشترک رونمایی کرد

رهبر انقلاب: غزه، تا این لحظه پیروز اصلی میدان است

۴ عکس از تیپ جالب و متفاوت هان هیو جو ، بازیگر نقش «دونگ یی»

آیا افغانستانی های مقیم ایران، تابعیت می خرند؟

آیا تخم مرغ شکستن برای دفع چشم زخم موثر است ؟

مراسم ترحیم زهرا شجاعی با حضور سیدمحمد خاتمی (عکس)

ضریب حقوق کارمندان دولت و بازنشستگان در سال ۱۴۰۳ + جدول

برنامه آموزش و پرورش برای استخدام ۷۲ هزار معلم جدید/امسال کتاب‌های پایه اول تغییر می‌کند

بهترین زمان برای مشاوره ازدواج

کد پی اس ووچر رایگان بدون احراز هویت

خاطره آقای همساده از «بده بزنیم» در گفتگو با پشه و ایرج طهماسب! (ویدئو)

خاطره آقای همساده از «بده بزنیم» در گفتگو با پشه و ایرج طهماسب! (ویدئو)

ژست های عجیب الناز شاکردوست در سفر به بیستون (تصاویر)

عاشقانه بانو سوسانو با دخترش (تصاویر)

پوشش و استایل خوش آب و رنگ و نوروزی پریناز ایزدیار / تصاویر

جشن زیبای نوروز در آتشکده بهرام (تصاویر)

مراسم تشییع مرحومه زهرا شجاعی با حضور خاتمی (تصاویر)

پست آبی رنگ در پیج پرسپولیس! (عکس)

تیپ و استایل متفاوت الناز حبیبی و بهرام افشاری (عکس)

تبریز سفیدپوش شد (عکس)

زیبایی های قشم، بزرگترین جزیره ایران (تصاویر)

عکس خانوادگی وایرال شده وریا غفوری که به تازگی منتشر شده / همه درباره زیبایی این خانواده حرف می زنند (+عکس)

تصویری بی نظیر از رنگین کمان در میدان نقش جهان اصفهان (ویدئو)

تصویری متفاوت از نازنین بیاتی (عکس)

هادی چوپان در کنار مجسمه خودش و گرگ (تصاویر)

تغییر چهره ایرنه پاپاس، بازیگر هند جگرخوار در ۹۳ سالگی (تصاویر)

2 عکس جدید از تیپ و ژست دیدنی «سوسانو» در یک روستای زیبا در فرانسه

عکس / اتاق فرمان اتمی شوروی را ببینید

ماجرای سفر شاه به قم و ملاقات ۴۵دقیقه‌ای با آیت‌الله بروجردی (عکس)

تصاویر / تغییر تیپ و چهره سارا و نیکای سریال پایتخت بعد 10 سال

فیگور عضلات شکم هادی چوپان و رقیب آمریکایی او؛ کدایک بهتر است!؟ (عکس)

تصویری دیدنی از آنتونیو کوئین در اصفهان (عکس)

تغییر چهره جالب طناز طباطبایی در طی ۱۵ سال! (تصاویر)

استقبال پر شور از هادی چوپان در شیراز (تصاویر)

تصاویر دیدنی و وایرال شده از دونگ یی (هان هیو جو)

استوری سحر دولتشاهی از سریال افعی

هانیه توسلی با چهره بدون آرایش آفتابی شد (عکس)

کف و سوت برای معین و هایده در برنامه زنده شبکه سه با حاضران دستچین شده در استودیو! (ویدئو)

کنایه ستاره پرسپولیس به عدم دعوتش به تیم ملی + تصویر

سلفی هادی چوپان با کلاه قشقایی پس از قهرمانی در آرنولدکلاسیک (ویدئو)

این کلیپ «آقای همساده» با ماجرای کاظم صدیقی «وایرال» شد (ویدئو)

ژست علی دایی در کنار همسرش و خانم بازیگر (عکس)

نظر جالب عادل فردوسی پور درباره عملکرد نکونام در استقلال (ویدئو)

درج نام «خلیج فارس» در تصویر اکانت رسمی ناسا از زمین (عکس)

آرایش و پوشش متفاوت بهنوش طباطبایی! (عکس)

پوشش محسن افشانی بازیگر جنجالی و همسرش در افطاری ابراهیم رئیسی! (تصاویر)

اجرای زیبای داوود کیم (جای) خواننده کی پاپ کره ای در شبکه سه (ویدئو)

سعدالله امیر شقاقی مافیای شرط بندی، در ترکیه بازداشت شد + ویدئو

دیدار «عباس قادری» با ابراهیم رئیسی ! (عکس)

کیم جای (داوود کیم) خواننده موسیقی کی پاپ کره‌ جنوبی در برنامه محفل درخواست تسبیح کرد (+عکس و ویدئو)

استایل زیبا، ساده و خیره کننده «بهنوش طباطبایی» / عکس

بهاره افشاری و تغییر چهره‌اش ۱۸ سال پس از «او یک فرشته بود» (عکس)

آتش گرفتن یک پراید با نارنجک در چهارشنبه سوری پرند (ویدئو)

همسر و پسر نجم الدین شریعتی (عکس)

چهارشنبه سوری دیشب تهران از داخل هواپیما (ویدئو)

باشگاه پرسپولیس در آستانه دربی اینگونه پیام انگیزشی داد (تصویر)

تصاویر چهارشنبه سوری از برج میلاد: تهران شهر جنگ زده شد! (ویدئو)

انفجار مهیب در شب چهارشنبه سوری در استان خوزستان ! (ویدئو)

مجادله «خورشید خانم» مو طلایی با رضا رشیدپور بر سر جریمه ۳ میلیونی حجاب (+تصویر)

«یاسمین مقبلی» به زمین برگشت (ویدئو)

تجمع بازنشستگان در اعتراض به حقوق های زیر خط فقر + عکس

محمدرضا گلزار در جمع ملی‌پوشان ایران + عکس

رهبر انقلاب به فرماندهان کل ارتش و سپاه مدال داد (+عکس)

سرمربی پرتغالی سپاهان و همسر جوان و بازیگرش، شیدا مقصودلو در کنسرت علیرضا قربانی (ویدئو)

فیلم وایرال شده از حسین یکتا در شبکه افق در شب قبل انتخابات: هر کی نمی خواد رای بده بره ! (ویدئو)

حوادث چهارشنبه آخر سال: لحظه افتادن بمب دست ساز از دستان یک نوجوان (ویدئو)

استایل شیک و ورزشی مریم معصومی در ۳۶سالگی (عکس)

حفظ کرامت شهروندان به سبک دولت انقلابی: آقای رئیسی این عکس را دیده اید!؟ (تصویر)

حضور سحرگاهی رهبری در شهر ری (+ عکس)

عاشقانه اوسمار، سرمربی پرسپولیس با همسرش (عکس)

عاشقانه شهاب حسینی و همسر جدیدش در یک اکران خصوصی (تصاویر)

مجری زن صداوسیما آرزو کرد همه چیز به دوران قبل از رییسی بازگردد! / جبران مافات ژیلا صادقی با حمله به حسن روحانی! (ویدئو)

واکنش طنزآمیز عبدالکریم حسن به مردود شدن گلش در دیدار پرسپولیس - فولاد + تصویر

پیام سیدحسین حسینی به هواداران استقلال (اینستاپست)

استایل شیک و خاص بهاره افشاری در مراسم بزرگداشت علی نصیریان (عکس)

رونمایی بهنوش طباطبایی از مجسمه‌ زیبای خودش ! (عکس)

سخنان قدیمی سخنگوی دولت درباره قیمت ها وایرال شد! (ویدئو)

دختر ترامپ، بیل گیتس، ریانا و زاکربرگ در عروسی پسر ثروتمندترین مرد آسیا (+عکس)

واکنش باشگاه پرسپولیس به هت تریک اوسمار ویرا + عکس

آخرین حضور حسن روحانی در اجلاس خبرگان رهبری (عکس)

اولین جلسه دادگاه تتلو برگزار شد (تصاویر)

واکنش انتقادی محسن چاوشی به سیل در جنوب بلوچستان (تصویر)

واکنش محسنی اژه‌ای به حکمی درباره «شروین حاجی پور» (ویدیو)

تصاویری تازه از پسر رهبر انقلاب و لاریجانی در یک مراسم

واکنش تحریک‌آمیز مهدی طارمی پس از پیروزی عجیب پورتو برابر بنفیکا + عکس

اقامه نماز بر پیکر آیت الله امامی کاشانی توسط رهبر انقلاب (عکس)