عبور آل سعود از آمريكا

ري تكيه *

مترجم: محمدحسين باقي

تهاجم نظامي عربستان به يمن پيامي بيش از نجات يک «غلام حلقه به گوش» يا کنترل نقش ايران است؛ اين پادشاهي وارد سياست خارجي جديدي شده که گسستي است از رفتار گذشته اين کشور. کاخ سعودي به مرحله اي پسا آمريکايي مي نگرد که در آن آمريکا در منطقه حضور ندارد و بنابراين، اين کشور از قدرت نظامي خود براي ثبات بخشيدن به خاورميانه استفاده مي کند. در نزد رياض، اتحاد با واشنگتن در منطقه اي که در آن درگيري هاي فرقه اي و دولت هاي در حال فروپاشي تنش ها را فزوني مي بخشند؛ چندان قابل اعتماد نيست.

پادشاهي سعودي در يک قرني که از موجوديتش مي گذرد براي تضمين امنيت خود به قدرت هاي غربي اتکا داشته است. ابتدا بريتانيا و سپس ايالات متحده ضمانت هاي لازم را در زمان هايي که همسايه اي به خاک اين کشور حمله مي کرد، تامين مي کردند. حتي صدام حسين که فردي بي پروا بود نيز به عربستان حمله نکرد چراکه مي دانست تسليحات و نيروهاي آمريکايي در کنار تاج و تخت سعودي ها ايستاده اند. اين اتحاد هرگز عاري از سوءظن و خصومت نبوده اما هميشه کساني در کاخ بودند که اصرار داشتند رابطه با آمريکا بايد تقويت شود و اينکه اين رابطه بايد محور سياست خارجي عربستان باشد. اين صداها رو به خاموشي رفته اند. چرخش آمريکا به سوي آسيا، بي تفاوتي ظاهري آمريکا در مورد تحولات سوريه و توسعه دامنه نفوذ ايران از خليج فارس تا سواحل مديترانه نه تنها باعث نگراني اين پادشاهي شده بلکه آن را به سوي مرزهاي جديد سوق داده است. رژيمي که به طور سنتي از تهاجم نظامي استفاده مي کند در امور دو دولت در 4 سال گذشته مداخله کرده است: يمن و بحرين. ضرورت دفاع از خود در رياض در بوق و کرنا مي شود. هزينه هاي نظامي در حال افزايش است و کاخ سعودي علاقه بيش از حدي به سلاح هسته اي نشان مي دهد. بمب ابزاري کافي براي بازداشتن قدرت ايران نيست بلکه جنبه اي از دکترين استراتژيک کشوري است که بايد امنيت خود را تامين کند.

تمام اين موارد بر وضعيت داخلي عربستان تاثير مي گذارد. براي دهه ها، اين پادشاهي رضايت شهروندان خود را با تزريق پول هاي فراوان و ايجاد يک دولت رفاه خريداري کرد و در مقابل چيز کمي از شهروندانش مي خواست. يک سياست خارجي تهاجمي به معناي هزينه هاي گسترده تر دفاعي است که به طور بالقوه تخطي از مزاياي اساسي است که اين پادشاهي روزگاري به مردم ارائه مي کرد. دولت هاي قوي به ارتش هاي قوي نياز دارند. اين يعني تشکيل واحدي از افسران توانمند و جذب جوانان بيشتر سعودي به خدمت نظامي. وقتي اين پادشاهي بار جديدي بر شهروندانش تحميل مي کند اين پرسش مطرح مي شود که آيا آنها- در عوض- نظر بيشتر مردم در مورد چگونگي اداره کشور را مي طلبند يا خير.

قيام هاي عربي که در سال 2011 خاورميانه را در خود فرو برد ريشه در مسائلي دارد که حل نشده است: تورم جمعيتي، فروپاشي سازماني، بيکاري جوانان و فساد رسمي. عربستانِ نفت خيز تا حد زيادي از اين ناآرامي ها با توسل به مشروعيت مذهبي و تزريق منابع مالي گريخت. وقتي اين پادشاهي سياست خارجي خود را دوباره تنظيم مي کند و خواسته هاي بيشتري از شهروندانش مي طلبد، عاقلانه است که اين پادشاهي فرصت هاي سياسي را گسترش داده و دست به اصلاحات اقتصادي هم بزند. تنها با انجام چنين اقداماتي است که آل سعود مي تواند از ناآرامي هاي آينده جلوگيري کند و از پيامدهاي احتمالي حمله به يمن بگريزد. بايد «داخل» را دريافت که جنگ آينده ممکن است از «درون» جامعه عربستان مشتعل شود.

* تحليلگر موسسه امريکن اينترپرايز

□ روزنامه دنياي اقتصاد

برچسب ها: ری تکیه

گزارش خطا