اردوغان به دنبال سورپرایز

مازیار آقازاده

مردم ترکیه امروز (یکشنبه) به‌منظور شرکت در انتخابات سراسری پارلمانی پای صندوق‌های رای می‌روند. بیش از 56 میلیون واجد شرایط حضور در انتخابات از جمعیت 78 میلیونی بزرگ‌ترین اقتصاد خاورمیانه که 13 سال گذشته را تحت رهبری حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) سپری کرده‌اند، با رای امروز خود آینده نظام سیاسی ترکیه را مشخص خواهند کرد. انتخابات هفتم ژوئن 2015 نه‌تنها تکلیف 550 کرسی پارلمان را مشخص خواهد کرد بلکه رقابت چهار حزب اصلی سیاسی در ترکیه بر سر آینده این کشور و احتمال تغییر ساختار نظام سیاسی ترکیه از یک نظام پارلمانی به یک سیستم ریاستی تحت زعامت «رجب طیب اردوغان» با نتایج حاصل از انتخابات امروز مشخص خواهد شد. با وجودی که حزب کردی دموکراتیک خلق (HDP) در رتبه چهارم نظرسنجی‌های هفته‌های گذشته قرار داشته و احتمال کسب 9 تا – حداکثر- 12 درصد از آرا را دارد اما همین درصد کافی است تا برای نخستین‌بار اتفاقی بی‌سابقه در جمهوری ترکیه رقم بخورد و یک حزب کردی بتواند با کسب 45 تا 60 کرسی پارلمانی از تحقق رویای اردوغان برای تغییر نظام سیاسی ترکیه جلوگیری کند.

اردوغان جمعه شب و ساعاتی پس از حمله تروریستی روز جمعه به گردهمایی انتخاباتی حزب دموکراتیک خلق در شهر دیاربکر که به مرگ دست‌کم دو نفر و زخمی شدن بیش از 100 نفر انجامید، در مصاحبه زنده تلویزیونی با شبکه «ATV» ترکیه، از رویای خود برای آینده ترکیه سخن گفت و «سورپرایز» این انتخابات را که می‌تواند چهارمین پیروزی پیاپی حزب حاکم عدالت و توسعه در چهار انتخابات پارلمانی گذشته باشد در سه عبارت خلاصه کرد «ترکیه جدید، قانون اساسی جدید و سیستم ریاست‌جمهوری». او بدون نام بردن از حزب حاکم ترکیه از مردم خواست تا به‌منظور تحقق این سورپرایز با رای بالای خود 400 کرسی پارلمان را در اختیار یک حزب بگذارند تا این خواسته را محقق کند. او افزود: «در صورتی که 400 کرسی هم نشد دست‌کم 330 کرسی برای یک حزب باشد تا آن حزب بتواند مساله تغییر قانون اساسی را به رفراندوم مردمی بگذارد.» اردوغان گفت مطمئن است مردم ترکیه در صورت برگزاری رفراندوم به تغییر قانون اساسی و سیستم ریاست‌جمهوری رای مثبت خواهند داد. این ادعای اردوغان در حالی است که نظرسنجی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد بین 30 تا 40 درصد از مردم ترکیه با تغییر نظام پارلمانی موافقند، در حالی که در صورت برگزاری رفراندوم باید دست‌کم یک نفر بیش از 50 درصد از شرکت‌کنندگان در همه‌پرسی به این تغییر رای مثبت دهند.

انتخابات امروز ترکیه می‌تواند نتایج مختلفی داشته باشد: در بدبینانه‌ترین سناریوها برای حزب حاکم ترکیه، در صورت کسب رای بالا از سوی حزب کردی «دموکراتیک خلق» حزب حاکم ترکیه مجبور خواهد شد نه‌تنها از خواسته خود برای تغییر نظام سیاسی دست بکشد بلکه در صورت کسب کمتر از 276 کرسی پارلمان، ناگزیر است برای نخستین بار طی 13 سال گذشته به‌منظور تداوم حکومت بر ترکیه با حزبی دیگر ائتلاف کند. اما در خوش‌بینانه‌ترین سناریو برای حزب حاکم، این حزب در صورت عدم کسب حد نصاب 10 درصد از سوی حزب کردی دموکراتیک خلق‌ها، خواهد توانست بیشترین بهره را ببرد و حد نصاب لازم 367 کرسی پارلمان را برای تغییر قانون اساسی از طریق آرای پارلمانی یا 330 کرسی را برای تصویب برگزاری همه‌پرسی تغییر قانون اساسی کسب کند.

*فرهیختگان

گزارش خطا