کد خبر: ۲۸۵۴۲
تاریخ انتشار: ۲۵ خرداد ۱۳۹۴ - ۱۳:۰۰

مقدورات و محذورات دولت در همسايگي

ميرمحمود موسوي*
در سياست خارجي هر کشور، روابط با همسايگان اولويت و اهميت دارد. اين اهميت در تمام حوزه هاي مختلف سياسي، امنيتي، اقتصادي و فرهنگي وجود دارد. حتي گسترش فناوري هاي نو نيز نتوانسته از درجه اين اهميت بکاهد. به هر دليلي اگر دولتي نخواهد يا نتواند به اين مهم توجه کند، به امنيت و منافع کشورش زيان رسانده است. روابط ايران با همسايگان را از جهتي مي توان به عرب و غيرعرب تقسيم کرد. اين دو بخش در بحث و تحليل حتما مشترکات و تفاوت هايي دارند. در اين نوشته بحث ما محدود به همسايگان غيرعرب کشورمان است و مي خواهيم از دو سال گذشته - دولت يازدهم و وضعيتي که بر اين روابط حاکم بوده - ارزيابي اجمالي داشته باشيم. چند موضوع در تمام منطقه، با درجاتي متغير، روابط را تحت تاثير قرار داده اند. موضوع انرژي هسته اي و تبعات آن، به ويژه تحريم موثرترين سهم را در روابط داشته است. تحولات متعاقب بهار عربي در منطقه خاورميانه و اختلاف ديدگاه هاي موجود، موضوع مهم ديگري است که در روابط مورد بحث، نقش تعيين کننده داشته است. سومين عامل، نگرش هاي مذهبي متفاوت با چاشني تند افراط است که بسياري از اختلافات و مشکلات در منطقه را دامن زده است. در ادامه، نگاهي اجمالي به وضعيت روابط کشورمان با همسايگان مهم غيرعرب در سال هاي اخير خواهيم داشت. روابط کشورمان با ترکيه در چند سال اخير به ميزان زيادي تحت تاثير تحولات سوريه و سياست هاي مختلف دو کشور در اين رابطه بوده است. هر چند اختلافات مذهبي يا به عبارت ديگر دوقطبي مذهبي که در منطقه شکل گرفته، اهميت بسيار اساسي در اين روابط داشته است، اما صحنه عملي اختلاف، منازعات جاري سوريه است. به اين نکته مهم در بستر روابط تاريخي دو کشور بايد توجه کرد که با عنايت به آرمان هاي جمهوري اسلامي، حکومت ١٢ساله حزب عدالت و توسعه بيشترين نزديکي را با ايران در طول صد سال گذشته داشته است. رقابت هاي سالم و تعريف شده و محدود ميان کشورهاي مختلف، طبيعي است و حتي به نظر من، موجب تحرک بيشتر رقبا و سرعت توسعه در حوزه هاي مختلف مي شود، اما در کنار اين قضيه، به تجربه جهان نو بايد توجه کرد. يک نگاه ساده به دنياي پيشِ رو و پيشرفته نشان مي دهد، همکاري هاي منطقه اي نقش اساسي در توسعه اقتصادي و فرهنگي بازي مي کند. به عبارت ديگر درباره ترکيه، بر اين باور هستم بهترين فرصت براي همکاري هاي درازمدت، در ابعاد کلان آن، در دهه اخير در دسترس بوده است، اما متاسفانه دولت هاي نهم و دهم فاقد درک لازم سياسي در اين موضوع بوده و دولت يازدهم نيز فاقد شرايط لازم براي اصلاح سياست هاي نادرست گذشته در اين موضوع بوده است. 

شايد در زماني مناسب، بتوان اين هزينه ها را به شکل تحليلي بيان کرد. همچنين امرِ مهم سودهاي عظيم به دست نيامده يا ازدست رفته نيز کاري است که عقلاو دولتمردان خادم به آن توجه مي کنند و جاهلان يا مغرضان آن را ناديده مي گيرند. وضعيت روابط با ديگر همسايه مهم، يعني پاکستان، تفاوت هايي دارد. پاکستان سال هاست گرفتار چندين مشکل گسترده و عميق است. حضور و فعاليت گسترده افراطي هاي داخلي و خارجي در اين کشور، به همراه فساد و فقر، اصلي ترين عامل وضع نابسامان پاکستان است. اين مشکلات موجب تشديد شرايط نامطلوب امنيتي، اقتصادي و فرهنگي در مناطق و استان هاي مجاور مرز کشورمان، به ويژه استان سيستان وبلوچستان مي شود. ناتواني دولت هاي متغير پاکستان در اداره مشکلات ذکر شده در طول ١٥ سال گذشته، روابط في مابين را تحت تاثير قرار داده است. البته ذکر اين مطلب نبايد اين تصور را ايجاد کند که همه مشکلات اين منطقه از خارج از کشور به داخل سرريز مي کند، وضعيت خود منطقه نامناسب است که نياز به بحث مستقل دارد. در طول دو سال گذشته، دولت يازدهم تلاش هايي براي کاهش مشکلات داشته است، اما تا رسيدن به نتيجه مطلوب، فاصله زيادي داريم. دولت نيز به اختيارات بيشتري براي اداره مشکلات سياسي، اقتصادي و اجتماعي منطقه نياز دارد و اما افغانستان، حکايت ديگري است. کشوري که از ٣٥ سال پيش بر اثر اتفاقات سنگيني همچون اشغال خارجي و جنگ به هم ريخته است. تلاش هاي مختلفي براي اداره اوضاع اين مملکت صورت گرفته و قدم هاي بلندي به جلو برداشته شده است. حضور ابرقدرت ها و قدرت ها در اين چند دهه بر سياست هاي ايران در قبال مشکلات اين همسايه تاثير منفي زيادي گذاشته است. از اين جمله است حضور ١٤ساله سياسي- نظامي آمريکا و هم پيمان هايش در اين کشور که هميشه تاثير آن در روابط في مابين ديده شده است، بنابراين سايه چتر امنيتي- نظامي و ورود دستگاه هاي مختلف اطلاعاتي- امنيتي در حوزه سياسي روابط کاملامشهود است. در دو سال گذشته تغيير چنداني در اين روند مشاهده نشده است. به گمان من، روابط ميان دو کشور ايران و افغانستان نياز جدي به بازبيني و بازخواني دارد. بايد از نو منافع خود را تعريف کنيم. بايد سياست هاي گذشته خود را در اين قضيه منصفانه و بدون ترس و تعصب بررسي کنيم.

     گمان مي کنم اشکالاتي پيدا خواهيم کرد. تاريخچه ٣٥ سال گذشته افغانستان پر از مداخله و رقابت هاي دشمنانه قدرت هاي منطقه اي و غيرمنطقه اي است. حل مشکلات اين منطقه نياز به همکاري گسترده تمام دولت هاي منطقه دارد. بايد به ريشه مشکلات توجه کرد. اختلافات تاريخي و مرزي و ارضي بسيار مهم است. نبايد ترديد کرد که براي توسعه کشورمان نيازمند آرامش، امنيت، صلح و ثبات در کل منطقه هستيم. در افغانستان، در پاکستان، در کشمير، در هند و صدالبته در کشور خودمان ايران توجه جدي به خواسته هاي مردم و احترام به حقوق آنها از طريق ساز و کارهاي تعريف شده، برنامه اي متفاوت با رقابت هاي دشمنانه را به ارمغان خواهد آورد. احترام به عقلانيت جمعي در سطح ملي به همراه توجه به همکاري جمعي در سطح منطقه اي، امر بايسته اي است که حاصل آن تمام منطقه را آباد خواهد کرد.
    * کارشناس روابط بين الملل 
    □ روزنامه شرق
برچسب ها: میرمحمود موسوی
نظر شما
قابل توجه کاربران و همراهان عزیز: لطفا برای سرعت در انتشار نظرات، از به کار بردن کلمات و تعابیر توهین آمیز پرهیز کنید.
* کد کپچا:
captcha

استایل و چهره بهنوش طباطبایی در یک رویداد هنری (عکس)

با چند منطقه فرازمینی در کشور آشنا شوید (+تصاویر)

آهنگ جدید محسن چاوشی به نام ساعت دیواری (ویدئو)

ساخت ساختمان ۱۰ طبقه در ۲۸ ساعت در چین (ویدئو)

حضور چکامه چمن ماه در اکران «عزیز» پس از بازگشت از ترکیه و شبکه جم (ویدئو)

فراخوان گادپوری تهرانپارس را قفل کرد ! (ویدئو)

خلاصه بازی دورتموند 2 - 3 بارسلونا: با گزارش عادل فردوسی پور (ویدئو)

خلاصه بازی آتالانتا 2 - 3 رئال مادرید (ویدئو)

خلاصه بازی پرسپولیس 2 - ملوان 1 : جذاب و سرنوشت ساز! (ویدئو)

خلاصه بازی فولاد 0 - استقلال 2 ؛ سوپرگل جدید از آبی پوشان! (ویدئو)

خلاصه بازی پرسپولیس 0 - 1 نساجی؛ شکست در نزدیکی صدر! (ویدئو)

تغییر چهره شگفت انگیز آزاده مهدی زاده ، ژوزفین قهوه تلخ در کنار جواد عزتی (عکس)

خلاصه بازی آرسنال 2 - 0 منچستر یونایتد (ویدئو)

خلاصه بازی نیوکاسل 3 - 3 لیورپول؛ پرگل و دیدنی! (ویدئو)

نوحه دشنه بر لب تشنه - حسین فخری ؛ خنجر بر تار حنجر / مداحی ماندگار (ویدئو)

خلاصه بازی دورتموند 1-1 بایرن مونیخ با گزارش عادل فردوسی پور (فیلم)

خلاصه بازی لاس پالماس 2 - 1 بارسلونا (ویدئو)

خلاصه بازی منچستر یونایتد 3 - 2 بودا (فیلم)

نماهنگ نحن حزب الله (فیلم)

کنایه احسان علیخانی به نعیمه نظام دوست سوژه شد (ویدئو)

هنرنمایی گلوریا هاردی با ترومپت‌ در «جوکر ۲»! (فیلم)

خلاصه بازی الریان 1 - پرسپولیس 1 (فیلم)

خلاصه بازی النصر 3 - 1 الغرافه: رونالدو دبل کرد (فیلم)

خلاصه بازی ساوتهمپتون ۲ - ۳ لیورپول ؛ یکه و تنها در صدر جدول! (ویدئو)

خلاصه بازی زیبای سلتاویگو 2 - 2 بارسلونا (فیلم)

خلاصه بازی منچستر سیتی 0 - 4 تاتنهام؛ جذاب! (فیلم)

خلاصه بازی اینتر میلان 5 - هلاس ورونا 0 ؛ تورام دبل کرد (فیلم)

تغییر چهره بازیگر «عشق ممنوع» و «فاطماگل» 14 سال بعد 14 سال در 40 سالگی (عکس)

فیلمی عجیب از گربه ماهیِ رزه دار درحالِ صحرانوردی در جستجوی آب! (ویدئو)

خلاصه بازی پرسپولیس 3 - مس سونگون 0 (فیلم) - 1 آذر

آهنگ نگرانتم ، میثم ابراهیمی (موزیک ویدئو) + متن شعر ترانه

خلاصه بازی ایران 3 - قرقیزستان 2 ؛ گل های طارمی، حردانی و آزمون (فیلم)

گوسفند عاشق نوشیدن چای را ببینید! (ویدئو)

ماهی روز قیامت برای دومین بار دیده شد (عکس)

آهنگ ای دریغا - محسن چاوشی (موزیک ویدئو)

خاطره خنده دار مونا کرمی در شام ایرانی از تبلیغات ماهواره‌ای (ویدئو)

حمله یک قلاده خرس به خودروها در جاده چالوس (ویدئو)

مداحی دهه فاطمیه عبدالرضا هلالی؛ ناحلة الجسم یعنی؟! (ویدئو)

خلاصه بازی رئال سوسیداد ۱-۰ بارسلونا (ویدئو)

خلاصه بازی چلسی 1- 1 آرسنال (ویدئو)

خلاصه بازی و گلهای رئال مادرید 4 - 0 اوساسونا (ویدئو)

مسابقه امیر علی اکبری، فایتر ایرانی مقابل مارکوس آلمِیدا، اسطوره برزیلی در MMA (ویدئو)

خلاصه بازی منچستر یونایتد 2 - 0 پائوک (ویدئو)

خلاصه بازی و گل های بارسلونا ۵ - ستاره سرخ بلگراد ۲ (ویدئو)

تصویری از شیخ نعیم قاسم، دبیرکل جدید حزب الله لبنان در حرم امام رضا (عکس)

خلاصه بازی رئال مادرید ۰ - بارسلونا ۴ (ویدئو) / طوفان در لالیگا

تیپ پائیزی و چهره شاد شبنم قربانی در 35 سالگی (عکس)

تصاویر پربازدید از بازیگر زن ترک و حجابش در ایران (عکس)

استقبال دختران روس از پزشکیان (عکس)

تصویر شگفت انگیز از فرود هواپیما در بیروت در میانه آتش حملات اسرائیل (عکس)

تغییر چهره آناهیتا درگاهی پس از جدایی (عکس)

حزب الله با پهپاد خانه نتانیاهو را هدف قرار داد (+عکس و ویدئو)

دوقلوهای جدید جایگزین سارا و نیکا در پایتخت شدند (عکس)

بنر اعتراضی جالب هواداران استقلال جلوی درب دفتر هلدینگ (عکس)

قاب بامزه و خوش آب و رنگ از بهنوش طباطبایی (عکس)

تغییر چهره قابل توجه پریناز ایزدیار در 38 سالگی (عکس)

تصویر پربیننده از زنان آتش نشان در تهران (عکس)

تیپ جالب المیرا دهقانی در پشت صحنه یک نمایش (عکس)

استایل و آرایش متفاوت هدی زین العابدین وایرال شد (عکس)

چهره جذاب بهنوش طباطبایی در ۴۳ سالگی (عکس)

واکنش پسر ناصرملک مطیعی به حمله کیهان؛ «دل تاریکتان پر از کینه است» (عکس)

فیگورهای زیبای انفرادی هادی چوپان در فینال مسترالمپیا ۲۰۲۴ (گزارش تصویری)

عینک عجیب و ۲۱۰ میلیون تومانی علی صادقی در جوکر سوژه شد (عکس)

لوگوی عجیب روی لباس پیشکسوت جنجالی؛ هم استقلال هم پرسپولیس ! (عکس)

تصاویر مسابقه مقدماتی هادی چوپان در مستر المپیا ۲۰۲۴ و نتیجه آن (عکس)

تصویر جذاب سحر دولتشاهی در روز تولدش (عکس)

رونمایی شهرزاد کمال‌زاده از استایل جذاب و جدیدش (عکس)

شوک به استقلال: ستاره با هواداران خداحافظی کرد (تصویر)

حذف تصویر رئیسی از اتاق وزیر خبرساز شد (عکس)

عاشقانه حدیثه تهرانی برای همسرش (عکس)

استایل متفاوت لیلا بلوکات در پشت صحنه تئاتر (عکس)

تیپ و چهره تازه ندا قاسمی، «شیرین سریال نون خ» (عکس)

سلفی بدون آرایش نجمه جودکی، مجری سابق صداوسیما (عکس)

تیپ و چهره متفاوت المیرا دهقانی روی صحنه تئاتر (تصاویر)

تیپ و چهره پاییزی نازنین بیاتی در ۳۴ سالگی (عکس)

پرطرفدارترین

تندروهای داخلی، خودشیفته هایی هستند که با وجود شعار علیه غرب، روشهای آنها را کاملا اجرا می کنند

ظریف نه! کار لاوروف بود

پزشکیان: تمام توانم را برای حل مشکلات تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی به‌کار گرفته‌ام

واکنش محمد مهاجری به تشکر نتانیاهو از ترامپ بابت خروج از برجام

پزشکیان موافق جدا شدن ظریف از دولت بود؟/ماجرای استعفای رئیس جمهور تعیین تکلیف شد

روحانی: دوگانه «جنگ یا تسلیم» غلط است / آدم‌های دغل و دروغگو، اتهام می‌زنند که دولت ما مایل نبود با چین و روسیه کار کند / صداوسیما دنبال ایجاد اختلاف، دروغ و تهمت به این و آن است

پیش‌بینی جدید برای قیمت طلا