آیا ایرانیان سالی 420 میلیون لیتر الکل مصرف می‌کنند؟

روزبه کردونی – مدیر کل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

آیا میزان مصرف سالانه الکل در کشور همان‌گونه که اخیرا معاون وزیر بهداشت اعلام کرده است 420 میلیون لیتر در سال است؟ به دلایلی که در این نوشته بدان پرداخته خواهد شد، به نظر نمی‌رسد این عدد، رقم معتبر و صحیحی باشد؛ از این رو می‌توان اظهار داشت که برآورد دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت رفاه درباره میزان مصرف سالانه الکل در کشور به مراتب کمتر از عدد 420 میلیون در سال است .

1- شاخص مصرف الکل در جهان معمولا به صورت مصرف سرانه افراد بالای 15 سال بیان می‌شود. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی مصرف سرانه جهانی الکل برای افراد بالای 15 سال بین 6 تا 7 لیتر است . در این میان برخی کشورها نظیر لهستان، پرتغال، روسیه، مجارستان، آلمان، استونی و جمهوری چک با مصرف سرانه بیش از 12 لیتر بالاترین میزان مصرف الکل در جهان را دارند. اما در کشورهای مسلمان عموما میزان مصرف سرانه الکل بین نیم تا دو و نیم لیتر ( برای افراد بالای 15 سال ) است . با این وصف طبیعی است این انتظار وجود داشته باشد در جمهوری اسلامی ایران هم به عنوان کشوری که 98 درصد مردم آن مسلمان هستند میزان سرانه مصرف الکل حداقل مانند سایر کشورهای مسلمان باشد . در این میان اگر عدد اعلام شده توسط معاون وزیر بهداشت برای میزان مصرف الکل را مبنا قرار دهیم ( 420 میلیون لیتر در سال ) و با توجه به اینکه جمعیت بین 15 تا 64 سال کشور حدود 52 میلیون نفر هستند ، میزان سرانه مصرف الکل در کشور برای افراد بین 15 تا 64 سال ، بیش از 8 لیتر خواهد شد که این رقم دولیتر بالاتر از متوسط جهانی است که به هیچ عنوان با واقعیت های اجتماعی کشور تطابق ندارد و با هیچ عقل و منطقی نمی‌توان پذیرفت میزان مصرف الکل در کشور ما با تقیدات مذهبی و فرهنگی مردم آن و همچنین با توجه به این موضوع که خرید و فروش مشروبات الکلی در ایران ممنوع است و بر اساس قانون مجازات اسلامی در ایران، نوشیدن مشروب الکلی برای مسلمانان جرم محسوب می‌شود 4 تا 8 برابر سایر کشورهای مسلمان و معادل کشورهایی نظیر ارمنستان ، بلغارستان ، کانادا ، قبرس ، اکوادور ، یونان و مکزیک باشد .

2- سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که میزان مصرف سرانه الکل در ایران کمی بیش از یک لیتر برای جمعیت 15 سال به بالاست. این نسبت تقریبا مشابه سایر کشورهای اسلامی است و برای کشور ما چیزی معادل 52 تا 55 میلیون لیتر در سال می‌شود. با این وصف نمی‌توان پذیرفت برآورد معاون وزیر بهداشت از میزان مصرف الکل با یک تفاوت فاحش 8 برابر تخمین سازمان بهداشت جهانی باشد.

3- نیروی انتظامی کشور میزان کشفیات الکل در کشور را حدود 20 میلیون لیتر در سال اعلام کرده است. معمولا بیان می‌شود که میزان مصرف حدود سه برابر کشفیات است که با این وصف باید مصرف الکل را حدود 60 میلیون لیتر در سال برآورد کرد که تقریبا معادل عدد اعلام شده توسط سازمان بهداشت جهانی است .

4- فرمانده سابق نیروی انتظامی عدد معتادان به الکل در کشور را 130 تا 200 هزار نفر اعلام کرده است که این عدد به هیچ عنوان با مصرف سالانه 420 میلیون لیتر در سال تناسب ندارد.

باید متذکر شد که این نوشته بنا ندارد نگران‌کننده بودن میزان مصرف الکل در کشور را کتمان کند، اما باید توجه داشت در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی همانقدر که کتمان واقعیت، حوزه سیاست‌گذاری و عرصه عمومی را دچار غفلت می‌کند، بزرگنمایی غیرواقعی نیز سبب به اشتباه انداختن حوزه‌های سیاستی و تاثیر نامطلوب در جامعه است.

گزارش خطا