جايگاه تركيه در سياست خارجي ايران

علی بیگدلی

روابط ايران و ترکيه از زواياي مختلف تامين کننده منافع دو کشور و دو ملت است. پيوندهاي مستحکمي بين دو کشور شکل گرفته است. اختلاف نظرها موضوع مذاکره هستند. نتيجه مذاکرات راهکارهايي خواهد بود که به تقويت بيشتر دوستي منجر مي شود.

سفر جناب آقاي دکتر ظريف، وزير امور خارجه به ترکيه گام ديگري در مسير تقويت روابط جمهوري اسلامي ايران و جمهوري ترکيه است. جايگاه رابطه با همسايگان در سياست خارجي ايران در سال هاي اخير نهادينه شده است. مناسبات ايران و ترکيه بويژه در دوره تحريم ها موجب شکل گيري پيوندهاي جديدي بين دوکشور همسايه مسلمان شده است. با وجود بحران هاي منطقه و محدوديت هاي حوزه همکاري هاي اقتصادي و همچنين برگزاري سه انتخابات در ترکيه، روابط دو کشور در دو سال گذشته روند قابل قبولي داشته است.

مهم ترين ساز و کار رسمي روابط کشورها، ديدار روساي دولت هاست که طبق توافق بين جناب آقاي دکتر روحاني و جناب آقاي اردوغان سه بار در بهمن 92 تهران، خرداد 93 آنکارا و ارديبهشت 94 تهران برگزار شده است. به علاوه رايزني هاي تلفني سران دو کشور به طور منظم جريان داشته است. شوراي عالي روابط تشکيل و دو جلسه آن با موفقيت در آنکار و تهران برگزار شده است. ساختارهاي نظارتي مانند نمايندگان روساي جمهوري و کميسيون هاي مشترک همکاري هاي اقتصادي منظم فعاليت کرده اند. وزيران دو کشور ديدارهاي متعددي داشته و توافقات مهمي از جمله در حوزه تجارت و حمل و نقل حاصل و اجرا شده است. پيوندهاي مجالس دو کشور و مناسبات مردمي و بخش هاي خصوصي نيز در اين دو سال تقويت شده است. سفر رسمي جناب آقاي دکتر ظريف به ترکيه گام ديگري در اين مسير است که به دعوت وزير امور خارجه ترکيه و در دوره اي بسيار حساس انجام مي گيرد. اين سفر با استقبال مقامات، احزاب و مردم ترکيه مواجه است.

جناب آقاي دکتر ظريف در اين سفر مجدداً بر اراده ايران براي حفظ روابط خوب و مستحکم با ترکيه بويژه بعد از توافق هسته اي ايران و پنج عضو دائمي شوراي امنيت و آلمان در وين تاکيد خواهد کرد. در اين سفر درباره ابعاد گوناگون روابط دوجانبه ، همکاري هاي منطقه اي و بين المللي مذاکره خواهد شد.

در بخش اقتصادي علاقه ايران به جلب سرمايه خارجي فرصت جديدي براي ترکيه فراهم مي کند. بديهي است در مرحله کنوني منطق رقابت بر همکاري هاي اقتصادي با ايران حاکم خواهد بود ولي انتظار مي رود بهره گيري از زيرساخت هاي مستحکمي که در سال هاي گذشته بين دولت ها و بخش هاي خصوصي ايران و ترکيه ايجاد شده، مزيت هاي خوبي را در اختيار بازرگانان دو کشور قرار مي دهد. دولت مصمم است به ميزاني که طرف هاي ترک در همکاري با ايران جدي باشند از آن استقبال و حمايت نمايد.

اين همکاري ها براي دستيابي دو طرف به اهداف چشم انداز و تحقق برنامه هاي پنج ساله توسعه ضروري است و منافع وافري براي دو طرف در بردارد. همکاري پايدار در بخش هاي علوم و فناوري، انرژي، حمل و نقل، صنعت، صنايع دفاعي، کشاورزي، محيط زيست و گردشگري حوزه هايي هستند که مي توانند دو کشور را در مسير توسعه و دستيابي به حجم 30 ميليارد دلار برنامه ريزي شده ياري کنند. از ايران و ترکيه به عنوان محور همگرايي و همکاري منطقه اي ياد مي شود. آرزوي شکل گيري همکاري منطقه اي موثر در غرب آسيا بستگي زيادي به تعامل دو کشور ايران و ترکيه دارد. به همين منظور در سال هاي اخير دو کشور گام هاي مهمي در قالب اکو، دي هشت و سازمان همکاري اسلامي برداشته اند. اگر چه ترکيه عضو ناتو و علاقه مند عضويت در اتحاديه اروپاست اما سرانجام نحوه تعامل منطقه اي ترکيه است که جايگاه اين کشور را رقم خواهد زد. مردم مسلمان ترکيه از منطقه گرايي و گسترش مناسبات کشورشان با ايران حمايت مي کنند. دو کشور براي دستيابي به اهداف دوجانبه و منطقه اي نيازمند محيطي امن و با ثبات مي باشند. رفع تهديدهاي امنيتي در دستور کار مذاکرات تهران و آنکارا مي باشد. با توجه به اقدامات اخير ترکيه در مبارزه با داعش به نظر مي رسد اکنون زمينه مساعدتري براي همکاري ايران و ترکيه عليه تروريسم فراهم شده است.

با وجود برخي اختلاف نظرها در زمينه راه حل هاي مساله سوريه، همکاري دو کشور در زمينه مبارزه با تروريسم مي تواند مشترکات دو کشور در موضوع سوريه را تقويت نمايد. ثبات در سوريه کليد آرامش در کل منطقه و به نفع همه است. تهران و آنکارا به عنوان دو کشور مهم علاقه مند هستند براي مشکلات منطقه خود راه حل منطقه اي ارائه کنند. ترکيه و ايران براي بررسي زمينه هاي همکاري در يافتن راه حل سياسي براي مساله سوريه علاقه مند هستند. به علاوه از نظر مردم سوريه نيز يکي از مهم ترين روزنه هاي اميد براي حل مساله سوريه همکاري ايران و ترکيه است. در صورت اتخاذ سياست هاي مشترک در اين زمينه امکان همکاري منطقه اي براي کمک به حل و فصل مسالمت آميز ساير مناقشات خاورميانه هموار و کيفيت جديدي به روابط دو کشور مي دهد. اقدامات خرابکارانه اخير در مناطق مرزي ترکيه با ايران و وقفه در روند راه حل علاه بر معيشت مردم اين مناطق بر روابط دو کشور نيز تاثير خواهد داشت. به همين دليل همکاري در زمينه تامين امنيت و حمايت از روندهاي صلح مورد اهتمام خواهد بود. روابط ايران و ترکيه از زواياي مختلف تامين کننده منافع دو کشور و دو ملت است. پيوندهاي مستحکمي بين دو کشور شکل گرفته است. نقشه راه روابط براي دو دولت روشن است. با اراده مشترک موانع را صبورانه کاهش داده و پيوندها را تقويت خواهيم کرد. اختلاف نظرها موضوع مذاکره هستند. نتيجه مذاکرات راهکارهايي خواهد بود که به تقويت دوستي منجر مي شود. اين به نفع همه است.

*سفير ايران در ترکيه

منبع : ایران

گزارش خطا