آسیب­های اظهارنظر غیرکارشناسی

نواندیش: يكي از آسيب‌هاي كه در كشور ما هست و شايد در باقي كشورها نباشد، اين است كه همه مردم،خود را در همه مسائل صاحب‌نظر مي‌دانند. مردم در تمامي مسائل از سياسي، سياست‌خارجي، اجتماعي و فرهنگي به ويژه مسائل ديني و مذهبي اظهار نظر مي‌كنند. اين اتفاق در شرايط روي مي‌دهد كه حتي كارشناسان و متخصصان به دليل تنوع موضوعات و گستردگي آنان تنها در يك يا دو موضوع تخصص لازم را دارند.
پس نقد كارشناسي عموما در كشور ما كمتر مشاهده مي‌شود و در برخي موارد صدا و سيما هم با گزارش‌هاي خياباني كه از مردم پخش مي‌كند، به اين موضوع دامن مي‌زند. اين پرسش و پاسخ‌هاي كه توسط صدا و سيما پخش مي‌شود، كه عموما غيركارشناسي است، فرهنگ اضهارنظر غيركارشناسي را رونق مي‌دهد. حتي صدا وسيما در گفت‌وگوها برخي موارد از كارشناساني استفاده مي‌كنند كه از پختگي كاملي برخوردار نيستند. اين عملكرد باعث مي‌شود كه اين تصور به وجود بياييد كه هر كس سخني گفت مي‌توان آن را در اختيار افكار عمومي قرار داد.

براي اينكه كشور را از اين آسيب نجات بدهيم، اولا باید فضايی مهيا شود كه تنها افراد كارشناس فرصت اظهارنظر داشته باشند و ثانيا اگر در مواردي اين اظهارنظر صورت گرفت، اين سخنان از رسانه‌ها پخش نشود. چون آسیب­های اظهارنظر غیرکارشناسی، هزینه­ هایی گزاف را به جامعه وارد می­کند. باید این را در نظر گرفت که  كسي كه در نظر دارد در امري اظهارنظر كند در مرحله اول بايد عواقب و هزينه آن را بپذيرد و از سوي ديگر دولتمردان بايد اين هزينه‌ها را به حداقل برسانند. به عنوان مثال اگر دولتي­ها بخواهند از همه نظرها و كارشناسان استفاده كنند، بايد فضايی به وجود بياورند كه آنان با آرامش خاطر سخن بگويد. براي حصول چنين شرايطي، نخستين گام را بايد خود دولت بدارد، وقتي آنان براي منتقدين حساب محترمانه‌اي را باز كند، منتقدين رشد مي‌كنند كه اين مساله به نفع دولت است تا ضرر به پيكره آن. همانطور كه امام باقر(ع) مي‌فرمايند "بهترين دوست من كسي است كه عيوب مرا به من هديه كند" بنابراين اگر فردي پيدا شد و عيوب كارشناسي دولتمردان را به آنان گوشزد كرد،  نه تنها بايد براي او پاپوش درست كنند، بلكه بايد فضا را براي او بازتر كند. البته این را هم باید در نظر داشت که منتقدين هم حق ندارند سخني خلاف قانون، شرع و منطق بگويند.

اگر بپذيريم كه كشور دو بال اصول‌گراي و اصلاح‌طلبي دارد، اين دو بال همانند هم در عرصه‌هاي سياسي، اجتماعي و فرهنگي حضور دارند و يكي حق ندارد ديگري را محدود كند. اين محدوديت همانطور كه گفته شد دولت را از بحث‌هاي كارشناسي‌های آنان كه بسيار باارزش هستند محدود مي‌كند و اين عدم حضور شرايطي بد و هزینه سازی را را به وجود مي‌آورد.

در پایان باید گفت اي كاش به اين نتيجه برسيم كه نقد و در كل اظهار نظر نه تنها هيچ هزينه­اي را به ما وارد نخواهد كرد، بلكه مي­تواند زمينه پيشرفت و توسعه و البته رسيدن به يك دموكراسي واقعي را فراهم آورد.