نگاهی به پدیده دختران فراری

موضوع دختران فراری از آن دست موضوعاتی است که همواره حساسیت های خاص خودش را داشته، دخترانی که خانه را برای خود ناامن می بینند و فرار را بر قرار ترجیح می دهند تا بلکه در خارج از آن جستجوگر آرامش گمشده خود باشند.

از خانه فرار کرد در حالی که نمی دانست چه مقصدی دارد، در خیابان می دوید و از ترس دایم پشت سرش را نگاه می کند، نکند کسی دنبالش کرده باشد، آنقدر دوید تا کم کم خسته شد، پاهایش دیگر توان راه رفتن نداشت، وارد کوچه ای خلوت شد، نفس نفس می زد از کنار دیوار خیابان را نگاه می کرد، خیالش راحت شده بود که کسی تعقیبش نمی کند.
هوا رو به تاریکی بود، دختر 17 ساله نمی دانست کجا باید برود و چکار باید بکند، آنقدر نگاهش به زمین بود که نفهمید به بوستان بزرگ شهر رسیده و معلوم نبود در ذهنش چه می گذشت ولی تصمیم گرفت شب را در آنجا بگذراند.
زمین سرد بود و دختر 17 ساله هم نه پتویی داشت و نه زیراندازی که بتواند شب را به راحتی سر بر بالین بگذارد، سرانجام کارتن مقوایی پیدا کرد، دور خودش پیچید و پس از چند دقیقه از شدت خستگی به خواب رفت.
روز دوم فرار هم ساعت ها در خیابان ها قدم زد و حوادث منزل را در ذهنش مرور کرد که چطور سر هر موضوعی پدرش وی را به باد کتک گرفته و از ترس برادرانش جرات نداشت که یک دقیقه دیرتر از زمان همیشگی بعد از اتمام مدرسه به خانه باز گردد.
با فرا رسیدن شب دوم آوارگی و فرار خود، دخترک هراسناک تر از قبل به آینده نامعلوم خود فکر می کرد، مزاحمت های گاه و بی گاه، صف بستن اتومبیل هایی که می خواستند وی را سوار کرده و با خود ببرند و از همه این ها دردناکتر، نگاه های سرزنش آمیز عابران که از حال و روز آشفته اش مثل اینکه فهمیده بودند وی دختر فراری است.

** اغلب دختران فراری در 72 ساعت اول فرار دچار آسیب های جدی می شوند

دکتر عباسعلی مهرانگیز از جامعه شناسان کرمانشاهی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: حقیقت تلخی که در مورد دختران فراری وجود دارد این است که اغلب آن ها بین 16 تا 20 سال سن دارند و متاسفانه بیشتر شان هم در همان 72 ساعت اولی که از منزل فرار می کنند دچار آسیب های جدی می شوند.
وی با بیان اینکه دختران به دلیل شرایط بحرانی که در روزهای اول فرار دارند، قادر به تصمیم گیری درست نیستند گفت: در روز اول فرار به دلیل ترس و واهمه شدیدی که از اطراف و پیرامون خود دارند معمولا از همه چیز و همه کس گریزانند.
مهرانگیز خاطرنشان کرد: از روز دوم به بعد است که دختر فراری به دلیل پیدا کردن سازگاری با محیط بیرون می تواند کم کم با دیگران ارتباط برقرار کرده و دقیقا از این تاریخ به بعد است که زمینه برای مشکلات بعدی این افراد فراهم می شود.
این جامعه شناس افزود: اعتماد بی جای دختران فراری به افرادی که در کمین چنین افرادی هستند زمینه را برای آسیب دیدن آن ها فراهم می کند که این آسیب ها نیز انواع گوناگونی دارد.
وی تصریح کرد: تحقیقات نشان داده بیش از 90 درصد دختران فراری از روز دوم فرار به بعد یا جذب خانه های تیمی می شوند که از آن ها برای خرید و فروش مواد مخدر و یا تکدی گری و ... استفاده می کنند و یا مورد آزار و اذیت قرار می گیرند.
مهرانگیز در پایان و با بیان اینکه در چنین شرایطی بازگشت دختر فراری به منزل سخت می شود گفت: حدود 50 درصد این افراد نیز دیگر روی بازگشت به خانه را ندارند و به دلیل شرایط سنتی حاکم بر خانواده ها ترجیح می دهند با شرایط تازه به ادامه زندگی بپردازند.

** خشونت و درک نشدن از سوی خانواده علل بسیاری از فرارهاست

دکتر مهتاب محمدی یکی از روانشناسان کرمانشاهی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا دو عامل خشونت و درک نشدن از سوی خانواده را از علل اصلی فرار دختران عنوان کرد و گفت: وجود این دو عامل باعث سرخوردگی در دختران شده و با تشدید درگیری ها و وقوع ناراحتی روحی در نهایت منجر به ترک خانه از سوی آنان می شود.
وی افزود: دختران در سنین نوجوانی و اوایل جوانی از روحیه بسیار حساسی برخوردار می شوند و بیشتر از اینکه روی عقل تصمیم بگیرند از روی احساس و عاطفه این کار را انجام می دهند و نقش اثرگذار خانواده دقیقا در چنین مواقعی است که باید خود را نشان دهد.
محمدی یادآور شد: دختران نوجوان و جوان معمولا در سنین 14 تا 20 سالگی دنیا را از زاویه دید خود نگاه می کنند و این سنین دقیقا همان دورانی است که احساس و عاطفه بر عقل و تدبیر غلبه دارد و تاثیرپذیری بالایی هم از دیگران دارند و اینجا خانواده ها هستند که باید به عنوان یک دوست و همراه کنار فرزندان و دختران خود قرار بگیرند.
این روانشناس افزود: در موضوع دختران فراری باید به این موضوع اشاره کرد آن ها زمانی که ببینند در منزل تحقیر شده و یا مورد اذیت و آزار قرار می گیرند کاسه صبرشان لبریز شده و به دنبال راهی برای فرار از آن وضعیت می گردند چرا که اغلب تصور دارند خانه و کاشانه نقطه آخر دنیاست و به هرجایی پناه ببرند بدتر از آن نخواهد شد در حالی که غافل از این هستند که با فرار از منزل قدم در راه نیستی و تباهی گذاشته اند.
وی با بیان اینکه تجربه ثابت کرده که اغلب دختران فراری پس از 24 ساعت از فرار خود پشیمان می شوند اما دیگر روی برگشت به خانه را ندارند گفت: همین عامل علت گرفتاری بسیاری از دختران در دام هایی است که برایشان پهن شده در حالی که والدین از قبل باید شرایطی ایجاد کنند که دختر آن ها بتواند به سرعت به محیط منزل باز گردد نه اینکه از ترس تنبیه و تحقیر بیشتر از بازگشت به منزل وحشت کند.
محمدی در پایان تصریح کرد: احترام به دختران در سن نوجوانی و جوانی، شنیدن صحبت ها و برآورده کردن نیازهای ابتدایی آنان و دوست شدن با فرزندان از جمله اقداماتی است که والدین می توانند با انجام آن ها شرایط آرامی را برای فرزندان خود در محیط خانواده فراهم و از بروز چنین رفتارهای اشتباهی جلوگیری کنند.

** راه اندازی خانه های سلامت در کرمانشاه

در همین راستا مدیرکل بهزیستی استان کرمانشاه هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به تشریح اقدامات صورت گرفته این اداره کل برای حمایت از دختران در معرض آسیب اشاره کرد و گفت: یکی از این اقدامات راه اندازی خانه های سلامت در جهت حمایت از دختران و حفظ آنان از معرض آسیب های اجتماعی بوده است.
عبدالرضا میرزاییان خاطرنشان کرد: خانه های سلامت از سال 79 و با هدف توانمندسازی دختران در معرض آسیب و همچنین فراهم کردن شرایط بازگشت به خانواده با ارائه خدمات تخصصی روان شناسی، مددکاری و پزشکی در استان کرمانشاه راه اندازی شد.
وی تصریح کرد: البته اکثر دختران پذیرش شده در خانه های سلامت کرمانشاه بدسرپرست بوده اند و تعداد کمی از آن ها مشکل فرار از منزل را داشته اند اما با این حال سعی شده تا خدمات مشاوره ای و درمانی و روانشناسی لازم به تمامی پذیرش شدگان ارائه شود.
میرزاییان گفت: سعی شده تا شرایط لازم نظیر فراهم کردن زمینه های تحصیل، اشتغال و استعدادیابی برای افراد پذیرش شده ایجاد شود تا آن ها بتوانند پس از طی مراحلی یا به جمع خانواده باز گردند و یا روی پای خود ایستاده و به زندگی بپردازند.
مدیرکل بهزیستی کرمانشاه همچنین با اشاره به راه اندازی جدید خانه امن و سلامت برای نگهداری از دختران و زنان آسیب دیده و در معرض آسیب گفت: هم اکنون حدود 25 زن و دختر آسیب دیده و یا در معرض آسیب قرار است برای 6 ماه در آن نگهداری شوند.
وی در پایان با بیان اینکه سال گذشته 84 نفر در خانه های سلامت پذیرش شدند گفت: در پنج ماه سپری شده از سال جاری نیز حدود 45 نفر پذیرش شده و به آنان خدمات توانبخشی ارائه می شود.
گزارش از مسعود اسماعیلی

گزارش خطا