متغیر شخصیت و سیاست خارجی سعودی

عادل الجبیر که از سال 2007 تا 2015سفیر دولت سعودی در ایالات متحده بود و فارغ التحصیل اقتصاد و علوم سیاسی از دانشگاه جورج تاون میباشد؛تا حدودی از تفاوت های مهمی از نظر شخصیتی نسبت به سلف خود برخوردارست.توجه کمتر به محافظه کاری، نسبت ضعیف تر ارگانیک با شاهزادگان و متنفذین تاثیر گذار سعودی و حضور بخش عمده ای از دوران زندگیش در آمریکا فرد متفاوتری از او ساخته است.

نواندیش- اکبر مختاری: آنچه سیاست خارجی یک کشور را کارآمد میسازد توجه به موقعیت ژئوپلیتیک، جایگاه اقتصادی و مقدروات داخلی از نظر نیروی انسانی کارآمد و توسعه یافته و آگاهی از محذورات محیطی بخصوص در عرصه نظام بین الملل می باشد.

پروفسور جیمزروزنا از تئوریسین های برجسته روابط بین الملل و از متفکرین تعیین کننده سیاست خارجی آمریکا بخصوص در زمان رونالد ریگان معتقد است پنج متغیر تاثیر گذار بر سیاست خارجی کشورها داریم و این متغیرها برخی در جهان توسعه یافته از قدرت و تاثیر عمیق تری برخوردارست و برخی چون متغیری بنام شخصیت در جهان سوم و کشورهای درحال توسعه از تفوق بیشتری در شکل گیری سیاست خارجی کشورها برخوردار می باشد.

نگارنده میکوشد با توجه به این متغیر مقایسه ای را بین دو رویکرد سیاست خارجی دولت سعودی طی سالهای اخیر بخصوص در زمان کنونی داشته باشد. تا پیش از آوریل 2015 شاهزاده سعود الفیصل وزیر امورخارجه دولت سعودی بود.وی که فارغ التحصیل اقتصاد از دانشگاه پرینستون ایالات متحده بود توانست با جلب آرای دو پادشاه مهم عربستان ملک فهد و ملک عبدا... و ارتباطات عمیقش با جریانهای قدرت در عربستان بمدت نزدیک به چهل سال وزیر خارجه این کشور باشد.

سعود الفیصل بدلیل طی کردن سلسله مراتب لازم برای رسیدن به این مقام و شخصیت نسبتا محافظه کارش توانست با توجه به تلاشهای مثبتش در پایان جنگ داخلی لبنان(1990-1975) و تلاشهای آشکار و پیدایش در حمایت از صدام در جنگ علیه ایران و ایفای نقش فعالانه در هنگام حمله عراق به کویت جایگاهش را در ساختار پادشاهی سعودی ارتقا دهد.لیکن با پیر و فرتوت شدن وی و سپس برکناریش، با حضور فردی میانسال نسبتا تندرو علاقه مند به ارتباط فراگیر با ایالات متحده و از رابطان قدرتمند دولت سعودی با لابی قدرتمند اسراییل(ایپک) نوعی تفاوت نسبی نه چندان عمیق در سیاست خارجی سعودی دیده میشود.

با روی کار آمدن ملک سلمان بعنوان پادشاه و تحول نسبتا عمیق درراس قدرت از جمله کنار گذاشتن برادر و انتخاب برادرزاده بعنوان ولیعهد که در ساختار سیاسی عربستان سابقه نداشت و قدرت دادن به فرزند جوانسال خویش محمد بن سلمان که از طرفداران جنگ علیه یمن میباشد و با وجود تحصیل سیاست در غرب از تجربه و پختگی کافی برخوردار نمیباشد میرود که سیاست خارجی عربستان از نوعی محافظه کاری همراه با عقلانیت در جهت حفظ منافع این حکومت خارج شود و تندروی با هدف نمایش قدرت نظامی در منطقه و کسب محبوبیت بیشتر در میان برخی جریانهای داخلی و قدرتنمایی در برابر برخی حکومت های دیگر خاورمیانه جای آن را گیرد. همانی که با گذشت بیش از هفت ماه از حمله به یمن نه تنها تحقق نیافته بلکه تبدیل به پاشنه آشیلی برای حاکمان فعلی سعودی شده است.

در نهایت درک متغیر شخصیت بعنوان تاثیر مهارتهای فردی و شخصیتی( از نظر فکری و روانی) بار دیگر این سخن پروفسور روزنا را تایید میکند که در کشورهای کمتر توسعه یافته و یا در حال توسعه سیاست خارجی بشدت از افراد و متغیر شخصیت تاثیر میپذیرد برخلاف دول توسعه یافته که متغیرنقش و سیستمی از جایگاه والاتری برخوردارست.

گزارش خطا