سوال «جالب» مشاور روحانی از ضرغامی

سوال محمدرضا صادق از ضرغامی: وقتی دولت نهم روی کار آمد آیا به دولت قبلی اجازه حضور در تلویزیون داده شد؟

قانون، علیرضا شاکر- رفتار آقای روحانی در حوزه سیاست خارجی نشانگر این است که وي به‌خوبی از فنون مانور رسانه‌ای و حضوردرمقابل دوربین آگاهند و از این فنون نیز استفاده می‌کنند. اما آقای رئیس جمهور در حوزه سیاست داخلی ظاهرا بیشتر به چانه زنی در دالان‌های قدرت علاقه‌مندند تا تماس مستمر با افکار عمومی. شما این تقسیم بندی را چقدر به واقعیت نزدیک می‌بینید؟

به نظر من اولا تقسیم بندی که ارائه کردید دقیق نیست ثانیا چنانچه روند وچگونگی فعالیت دکتر روحانی راطی همین چند ماه اخیر رصد کرده باشید در می‌یابید که بعداز حماسه‌ای که در انتخابات ۲۴ خرداد رقم خورد،آقاي روحانی فرصتی لازم داشتند تا اعضای کابینه را شناسایی و معرفی کنند. در این فرصت رایزنی‌ها و بررسی‌های مختلف راانجام دادند و با ابتکاراتی که به‌کار بستند وزرا را انتخاب و زود‌تر از مهلت قانونی به مجلس معرفی کردند. ترکیب کابینه نشان می‌دهد ابتکارات او ثمربخش بوده است.طبعا برای چنین اقدامی‌که در حوزه سیاست داخلی می‌گنجد بايد روش‌های متناسب اتخاذ می‌شد. بنابر این می‌توان گفت در چند ماه گذشته بیشتر وقت روحاني صرف انتخاب همکاران، بررسی وضعیت دولت وتمهید اقدامات ضروری شد. متعاقب رای اعتماد مجلس به وزیران استقرار دولت در دستور کار قرار داشت واین مرحله نیز زمان‌بر بود که بحمدا... به‌خوبی پیش رفت. در مرحله بعد ساماندهی روش‌ها، جهت دهی و هدایت دستگاه‌های اجرایی شروع شد، این‌کار برای حرکت صحیح بخش‌های مختلف قوه مجریه لازم و ضروری بود. در این میان سفرهای خارجی هم وقت رئیس جمهور را گرفت که البته دستاوردهای بسیاری داشت به‌خصوص سفر روحاني به نیویورک. نخستین سفر به قرقیزستان براي شرکت در اجلاس شانگهای بود و پس از آن سفر به نیویورک و حضور در مجمع عمومی‌سازمان ملل متحد انجام گرفت. در این میان رئیس جمهور در فرصتی که پیدا کردند دوکنفرانس مطبوعاتی با خبرنگاران داخلی وخارجی ودو گفت‌وگوي جداگانه تلویزیونی داخلی وخارجی وچندین برنامه اجتماعی داشتند و به سوالات نمایندگان افکار عمومی‌پاسخ دادند. البته ارتباط با رسانه‌ها انشاا... در آینده نظم بهتری پیدا می‌کند و ترتیبات مناسب تری به خود می‌گیرد. شما باید توجه داشته باشید که دولت در آغاز راه است و استقرار و حرکت در مسیر درست از اهمیت بسزایی برخوردار است.

مردم عزیز و فهیم‌مان از مشکلات و تنگنا‌ها آگاهی دارند اگر چه اصحاب رسانه و شما خبرنگاران مرتب این توجه را به ما می‌دهید که باید فرصت بیشتری برای تبیین دیدگاه‌ها و برنامه‌های روحانی اختصاص داده شود و برنامه‌ها واقدامات دولت تدبیر وامید بیشتر تبیین شود. ما هم تلاش می‌کنیم که این اتفاق بیفتد. در این گونه امور خیلی هم نباید عجله کرد.

دولت تدبیر و امید با رای و حمایت مردم روی کار آمد بنابراین انتظار این است که ارتباط بیشتری با مردم داشته باشد، حال آنکه به‌نظر می‌رسد تنها کانال ارتباطی مقامات دولت با مردم فیس بوک برخی مقامات دولت است؟

دولت کانال‌های متعددی را برای اطلاع رسانی به مردم دارد. آنچه شما گفتید را قبول ندارم. اطلاعات لازم در مورد تصمیمات واقدامات هیات وزیران از طریق پایگاه‌های اطلاع رسانی ریاست جمهوری و دولت انتشار می‌یابد، سخنگو وسایر وزیران ومقامات نیز از طریق مصاحبه‌های خود اطلاع رسانی می‌کنند و اطلاعات و اخباردولت تدبیر وامید در اختیار افکار عمومی‌قرار می‌گیرد. اول کار دولت هم هست و تا قوت پیدا کردن کار زمان می‌برد. شورای اطلاع‌رسانی دولت که فعال‌تر شود، انشاا... نواقصی هم اگر باشد تدریجا برطرف می‌شود و این دغدغه‌هایی که مطرح می‌شود رفع خواهد شد. من فکر می‌کنم دیر نشده و عجله نکنید.

در حال حاضر بخشی از حامیان روحانی نگران هستند که بدنه اجتماعی حامی‌دولت به مرور از دولت دور شوند و تعامل و همراهی فعلی به واگرایی تبدیل شود، شما چنین نگرانی را ندارید؟

انشاا... هرگز چنین اتفاقی نمی‌افتد. به هر صورت دولت در زمینه برنامه ریزی و اجرا فعال است و تمرکز کافی بر امور دارد. با این حال نمی‌توان اهمیت اطلاع‌رسانی را انکارکرد. افکار عمومی‌را در جریان امور قرار دادن، حائز اهمیت است و انشا ا... سازوکارهایی برای این منظور در دست تمهید است و این حوزه تقویت می‌شود.

احتمالا شما خودتان را نگاه می‌کنید و چنین می‌گويید بقیه مسئولان مربوطه نه در دسترس‌اند و نه اینکه حرفی می‌زنند به‌طوری که تنها محمدرضا صادق در دسترس وتعامل با رسانه‌هاست؟ که البته این شکل اصلا خوب نیست؟

انشا ا... سازوکارهایی که عرض کردم سریع‌تر به جریان خواهد افتاد و نگرانی شما ودیگر عزیزان مرتفع می‌شود.

دولت سخنگوی هیات وزیران دارد ولی سخنگوی سیاسی ندارد. یعنی شخصی مسئول تبیین مسائل سیاسی روز نیست. آیا قرار است که دولت چنین سخنگویی داشته باشد؟

وزراي محترم پاسخگوی حوزه‌های کاری‌شان هستند. هیات وزیران هم سخنگو دارد که مصوبات را تشریح می‌کند و سیاست‌های کلی دولت را هم آقای روحانی تبیین می‌کنند. در موضوعاتی مثل سیاست خارجی هم سخنگو فعال است و در موضوعات دیگر هم اگر نیاز باشد سخنگو خواهیم داشت.

همین چند وقت پیش و در جریان رای‌گیری برای سه وزیر باقیمانده از دولت، با اینکه معلوم بود که عده‌ای قرار است در مورد صالحی امیری جوسازی کنند دولت دست روی دست گذاشت. در خوشبینانه‌ترین حالت نجابت به خرج داد در حالی‌که می‌توانست با روشنگری حداقل نشان دهد که سخنان مخالفان مشروعیت ندارد. چرا دولت در این زمینه فعال عمل نکرد؟

دوستان ما در دولت واقعا بنا ندارند که به هر شایعه و کنشی، واکنش نشان دهند. یکی از گرفتاری‌ها در این چند سال گذشته همین بوده که تا کسی حرفی زده در مقام پاسخگویی فضای افکار عمومی‌را متاثر از مباحث فرعی وغیرضروری کردند.

خب مجلس مکرر این حرف را زد و دولت هیچ واکنشی نشان نداد.

شما خودتان هم باید بدانید وبه‌عنوان نماینده افکار عمومی‌می‌توانید تحقیق کنید. از رسانه‌های ارتباط جمعی همین انتظار می‌رود. اینکه گفته شده مطبوعات رکن چهارم دموکراسی است یعنی چی؟ اینکه مطبوعات ناظر هستند یعنی چی؟ این جملات در شرایط موجود کل مدیا را در بر می‌گیرد. این جایگاهی که برای مطبوعات در نظر گرفتند به این معناست که شما باید بتوانید افکار عمومی‌را آگاه کنید. این انتظار از روزنامه نگاران و خبرنگاران ما می‌رود که این چنین بر حوزه خود مسلط باشند. وقتی سوژه‌ای را برمی‌گزینند آن چنان باید تبحر داشته باشند که بتوانند موضوع را به بهترین شکل برای افکار عمومی‌تبیین وآگاهی بخشی کنند.

بله سخن شما متین است و چنین انتظاری هم از رسانه و خبرنگار جماعت می‌رود ولی توجه شما را به این واقعیت جلب می‌کنم که به رغم تصور بیرونی، رسانه‌های منتقد دولت در جهت جنگ روانی ساماندهی شده‌اند. با بودجه کافی اتاق فکر و تهیه محتوا دارند. این رسانه‌ها برای انجام ماموریت «القا» تربیت شده‌اند. آن‌ها واقعیت‌ها را وارونه یا پیچیده جلوه می‌دهند. در این شرایط نباید انتظار داشت که رسانه مستقل بتواند کاملا درست عمل کند. بلکه انتظار از نهادهایی مانند دولت است که با اطلاع رسانی سریع و دقیق به همه رسانه‌ها کمک کند؟

اقدامات رسانه‌هایی راکه اشاره کردید می‌بینیم و در جریان مسائل وادعا‌ها هستیم. ولی نگران نیستیم. برای اینکه تکلیف دولت مشخص است. دولت بر اساس وظایف و مسئولیت‌های قانونی بايد سیاستگذاری، برنامه ریزی و اجرای امور را به درستی انجام بدهد و در راستای منافع ملی و سعادت مردم کوشا باشد.

به هر حال افکار عمومی‌نباید در جریان امور جاری کشور قرار بگیرند؟

پیش از هرچیزی این موضوع از اهمیت برخوردار است که دولت کار خود را به درستی و با جهت و روش صحیح انجام بدهد. نیازهای کشور را با دقت و درست تشخیص دهد. اولویت‌بندی‌ها اشتباه نباشد و پیش بینی‌ها و اقدامات لازم به موقع انجام شود. در مجموع امیدواریم تلاش‌‌های‌مان صادقانه و خاضعانه بوده باشد. در حال حاضر دوستان دولت در این مسیر کار می‌کنند. به‌جای اینکه فقط بنشینیم و ببینیم که چه کسانی را تخریب می‌کنند و هدف چیست و این‌جور حرف‌ها به کا رخود می‌پردازیم و بنای این را هم نداریم که قبل از شروع کاری یا به سرانجام رساندن آن، مسئله را تبلیغاتی کنیم. آنهایی که در بیرون می‌نشینند و علیه نظام و کشور و مردم نقشه می‌کشند یا عده‌ای در داخل کشور بی‌توجهی کرده و به دولت حمله می‌کنند با همه این‌ها دولت تدبیر و امید تلاش می‌کند مدبرانه و با طمانینه از پیچ و خم مشکلات عبور کند. از خدا مدد می‌خواهیم و به حمایت و پشتیبانی مردم امیدواریم. آموزه‌های دینی ما هم می‌گوید خدمت به مردم انشاا... دیده می‌شود.

شما از نمایندگی روحانی در شورای نگهبان تا روز رای اعتماد وزرای کابینه در مجلس وسایر امور فعال هستید؟ به ما بگويید چه خبر است؟ آقای صادق چه اختیاراتی دارد که ما از آن بی‌خبریم؟

مهم این است که کار‌ها به‌درستی انجام بشود و خدمت به مردم درست و صحیح صورت بگیرد وگرنه عناوین اهمیت چندانی ندارد.

در روز رای اعتماد سه وزیر به برخی نماینده‌ها چه می‌گفتید؟ گویا نمایندگان را بازخواست می‌کردید؟ عکس منتشره چنین می‌گوید؟

در مجلس تلاش می‌کردیم ابهامات و پرسش‌های مطروحه را در کنار بقیه همکاران دولت به نمایندگان محترم توضیح دهیم. سعی دولت این بوده که در تعامل مفید با نمایندگان محترم مجلس باشد البته عکس مورد اشاره شما را ندیده‌ام. اگر همین ۲ عکسی که منتشر شده مورد نظر شماست که معنی‌اش آن نیست که گفتید. ضمنا ما آن روز در مجلس لحظات دیگری را هم داشتيم که پس خوب شد که عکاس‌ها آن‌ها را شکار نکردند. (خنده)

در کل نمی‌خواهید بپذیرید که سیاست داخلی دولت از سیاست خارجی عقب‌تر است؟ البته این انتقاد برخی بزرگان از دولت هم هست؟

اگر چه برای قضاوت زود است اما همین تحولی که در سیاست داخلی رخ داده خیلی مهم است.

همین امیدواری وتحکیم وحدت ملی راکه ملاحظه می‌کنید با ۶ ماه پیش مقایسه کنید؛ نتیجه این قیاس چیست؟ نشاط اجتماعی و سیاسی بیشتر شده، اوضاع به‌طور نسبی در دانشگاه‌ها و در میان جوانان در حال تغییر است. نخبگان ما برای مشارکت در امور رغبت یافتند. فضا وتعامل رسانه‌ای رونق پیدا کرده است. این فرصت و ماموریتی که مردم با اعتماد خود به دولت دادند، امکان بهبود شرایط را فراهم کرده و در حال حاضر سیاست دولت تداوم و بسط و گسترش همین وضع است. شما توجه کنید که بخش اعظم گشایش در سیاست خارجی مرهون وحدت ملی است. موفقیت در مراحل فعلی و بعدی مذاکرات هسته‌ای هم نیازمند اجماع داخلی است. در مجموع این تحولات بزرگ را نمی‌توان نادیده گرفت.

اما در حال حاضر با تندروی‌هایی مواجه هستیم که به‌نظر می‌رسد اگر هم مانع برنامه‌های مهم نشوند زمان حل آن را طولانی‌تر و روش را پیچیده‌تر می‌کنند؟

هر گونه تندروی، افراط و تفریط نقطه مقابل رای مردم است. مردم در ۲۴ خرداد به اعتدال رای دادند. یعنی افراط و تندروی از هر جریان سیاسی مورد قبول نیست. پس بنابراین هر کسی که به مردمسالاری قائل باشد باید فراموش نکند که مردم در ۲۴ خرداد به اعتدال رای دادند. هر جریان سیاسی که افراطی عمل کند بر خلاف خواست واراده مردم قدم بر می‌دارد و تکلیف دولت این است که مسیری را هموار کند که خواست مردم بوده است.

در یکی دو هفته اخیر اتفاقاتی افتاد که حداقل می‌توان گفت واکنش بخشی از نخبگان جامعه را برانگیخت. در حالی که دولت ابتدا کاملا سکوت کرد و بعد هم موضعی دال بر پیگیری نگرفت. این خونسردی آزاردهنده از چه منطقی بهره می‌برد؟

مگر می‌شود دولت نسبت به تحولات بی‌تفاوت باشد؟ اصلا این طور نیست. هم دستگاه‌های مسئول و هم رئیس محترم جمهور در جریان امور هستند ودلیلی برای اتخاذ موضع نسنجیده و تند وجود ندارد. من سال‌ها فکر می‌کردم شهید مطهری ازچه ویژگی بارزی بهره‌مند بود که ایشان را به یکی از تئوریسین‌های انقلاب تبدیل کرد وامام چنان تعابیر بلندی را برای ایشان به‌کار بردند. فرصتی پیش آمد و خدمت یکی از بزرگان رسیدم. ایشان فرمودند «شهید مطهری مسئله ‌شناس بودند.» شما به لیست کتاب‌های شهید مطهری دقت کنید در شرایطی که مبارزه با رژیم شاه در حال گسترش بود شهید مطهری کتاب‌هایی می‌نویسند که برای مواجهه با مارکسیست‌ها و التقاطیون به جوان‌هایی که از اندیشه‌های ایشان متاثر بودند، کمک فراوانی کرد و موجب شد جوانان انقلابی در مقابل التقاط پاسخ داشته باشند و با آن پاسخ‌ها از عهده مباحث بر بیایند. مثلا بحث «مسئله حجاب» را ایشان چه زمانی مطرح می‌کنند. یا در آن شرایط شاهنشاهی درباره «خدمات متقابل اسلام و ایران» می‌نویسند که برای آن زمان موضوع خیلی مهمی‌بود. یا موضوع «جاذبه و دافعه حضرت علی (ع)» و بسیاری دیگر از کتاب‌های او در همین جهت مسئله‌شناسی به‌موقع وپاسخگویی مناسب بود. واقعا مسائل اصلی کشور ما چیست که نخبگان ورسانه‌ها طرح کنند و مراجع ذی‌ربط هم برای آن پاسخ تهیه کنند. برخی موضوعاتی که مطرح شده است اصلا در حد مسئله اساسی نیست.

اما آقای احمدی‌نژاد هر اشکالی داشت ولی در مقابل همه مسائل جامعه حساسیت به خرج می‌داد. این نگاه نقطه ضعف شما نیست؟

یکی از مولفه‌هایی که ۸ سال گذشته را با دوره جدید متمایز می‌کند همین نوع نگاه است. ما می‌خواهیم مسائل اصلی در جای خود قرار گیرند وفرعیات هم در جای خود. همان‌طوری که مقام معظم رهبری هم توجه دادند که موضوعات اصلی و فرعی شوند. اگر در ۸ سال گذشته موضوعات اصلی مورد توجه واقع شده بود وضع کشوراین نبود. اما برخی موضوعات اصلی جای موضوعات فرعی نشست وبرعکس.

تلویزیون اخیرا برنامه‌هایی در انتقاد از سیاست‌های اقتصادی دولت برگزار می‌کند که در یکی از آن‌ها وزیر اقتصاد دولت قبل را آورد و از زبان وی انتقادهاي تندی را متوجه دولت کرد. در این باره نظرتان چیست؟

به نظر من رسانه‌ها باید وضعیت کشور، برنامه‌ها واقدامات مختلف دولت را تبیین وحتی به‌طور منصفانه نقد کنند و این‌کار باید مبتنی بر موازین صحیح وبه‌دور از جوسازی ویک‌سو‌نگری باشد. این انتظار از رسانه ملی بیشتر از دیگر رسانه‌هاست. ضمن اینکه این سوال هم باید پاسخ داده شود که وقتی دولت نهم روی کار آمد آیا به دولت قبلی اجازه حضور در تلویزیون و نقد برنامه‌های دولت وقت داده شد؟ تصور می‌کنم تبیین وپاسخ یابی در خصوص رویکرد کنونی صدا وسیما وپایایی وسوابق آن مهم‌تر از اظهار نظر درباره این سوژه خاص است.

درباره محتوای سخنان وزیر اقتصاد آقای احمدی‌نژاد چه نظری دارید؟

به نظر من مطالبی را ایشان گفتند که با اطلاعات وگزارش‌های رسمی ‌تطابق نداشت. واز عهده پاسخ به مجری وکار‌شناس آن برنامه در خصوص موضوعات مختلف همچون نرخ رشد وامثالهم نیز بر نیامدند، بالاخره آمار مراجع رسمی‌کشور در باره وضعیت مالی وخزانه، وضع زندگی مردم، میزان وروند رشد اقتصادی، تورم وامثالهم در آن‌ها روشن است.

شما از تقسیم امور و مسائل به اصلی و فرعی سخن گفتید. منظورتان از اصلی چه بود؟

آن دسته از مسائل وموضوعاتی که با منافع ملی مستقیما ربط دارد مثل گرفتاری‌هایی که امروز مردم با آن‌ها مواجهند یا ضرورت حمایت از تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای یا ضرورت حفظ وحدت ملی وامثالهم.

گزارش خطا