روایتی از حادثه

ابتدای این هفته سرانجام احکام دادگاه متهمان حادثه اسفندماه سال گذشته شیراز و حمله به علی مطهری، نماینده مجلس شورای اسلامی که به دعوت دانشگاه شیراز و برای انجام سخنرانی به این شهر سفر کرده بود، صادر شد.
دراین‌میان، حکم انفصال‌ازخدمت و جریمه نقدی رئیس دانشگاه شیراز، قائم‌مقام دانشگاه و دبیر تشکل دانشجویی دعوت‌کننده نیز دیده می‌شود. چرایی حادثه، جریان دادرسی و احکام صادره از سوی دادگاه را از دکتر سیدعلی‌اکبر صفوی، قائم‌مقام رئیس دانشگاه شیراز و عضو هیأت علمی این دانشگاه جویا شدیم.

نام شما در ردیف متهمان حادثه اسفند شیراز مطرح شده و حالا که دادگاه احکام را صادر کرده، شدیدترین حکم هم مربوط به شماست... .

بسم‌الله الرحمن الرحیم. همان‌طور که در جریان هستید، اسفندماه سال گذشته از سوی انجمن فرهنگ و سیاست از جناب آقای دکتر مطهری، نماینده محترم مجلس شورای اسلامی، برای سخنرانی در دانشگاه شیراز دعوت شده بود. طبق قوانین مصوب کشور و شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، تشکل‌ها زمانی‌ که از شخصی دعوت می‌کنند باید این تقاضا را به هیأت نظارت دانشگاه بدهند. هیأت نظارت دانشگاه متشکل از سه شخص است: نفر اول، نماینده وزیر که شخصی غیر از رئیس دانشگاه است؛ نفر دوم، رئیس دفتر نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه و نفر سوم، رئیس دانشگاه است. این سه‌نفر اعضای هیأت نظارت بر تشکل‌ها هستند. تشکل‌ها تقاضا می‌دهند و این هیأت نیز تقاضای آنها را مورد بررسی قرار می‌دهد و از حراست و اطلاعات استعلام می‌کنند، تا اگر شخصی منعی برای سخنرانی دارد یا شورای امنیت ملی یا مرجع قانونی دیگری مستندی مبنی‌بر عدم جواز سخنرانی ایشان داشته باشد، این شخص اجازه ورود به دانشگاه را ندارد؛ اما اگر از نظر قانونی تشخیص داده شود که مشکلی وجود ندارد و در صورتی که نهادهای صلاحیت‌دار نیز تأیید کنند که مشکلی وجود نخواهد داشت، مجوز سخنرانی صادر می‌شود؛ سپس دانشجویان برای شخص میهمان بلیت تهیه کرده و از ایشان دعوت می‌کنند و به استقبالش می‌روند و دانشگاه نیز تنها سالن را در اختیار ایشان قرار می‌دهد و هیچ‌گونه مسئولیتی جز نظم و انضباط در فضای دانشگاه و محل سخنرانی ندارد. در اصل، فردی که دعوت می‌شود، میهمان آن تشکل دانشجویی است و تمام امور بر‌عهده خود تشکل است. این قانون کلی مصوب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی است که بالاترین مرجع در رابطه با مباحث دانشگاه‌هاست. در مورد آقای دکتر مطهری هم همین روند طی شد.

از طرف نهادهای اجرائی و امنیتی شهر شیراز یا استان فارس دراین‌باره به شما تذکری داده نشده بود؟

در اینجا قبل از اینکه به بحث ادامه بدهم، به طور موازی بعضی مطالب دیگر را بیان می‌کنم؛ من اینجا به‌عنوان گوینده اخبار دانشگاه هستم و مطالب را ذکر می‌کنم. پیش از روز برگزاری برنامه، گروه‌های تندرو در سطح شهر و در سطح دانشگاه تهدیدات زیادی کردند. به‌این‌صورت که ما اجازه دعوت هر شخصی را که دلخواه خودمان است داریم اما دیگران این اجازه را ندارند. این نوع تفکر توهین به شعور دیگر دانشجوهاست؛ توهین به حقوق دانشجو و توهین به حق آزادی و آزاداندیشی در محیط دانشگاه است. سیاست‌های مدیریت دانشگاه شیراز مبتنی‌بر تعامل با همه گروه‌ها و تمام تفکرات مجاز، فعال و قانونی در کشور است.
برهمین‌اساس مجوز سخنرانی آقای مطهری صادر شد و از آنجا که تمام روند قانونی آن طی شد و به تشکل اعلام شده بود، قرار نبود که با جوسازی و مباحث دیگر، حضور ایشان منتفی شود. به‌ویژه که ایشان فرزند شهید مطهری است که از مهره‌های اصلی انقلاب و از نزدیک‌ترین یاران امام بودند و پدر ایشان قبل از انقلاب در زمانی که رژیم دیکتاتور شاهنشاهی بر سر کار بود، درحالی‌که نماینده امام بوده‌‌اند و قبلا هم به زندان رفته بودند، به‌راحتی به دانشگاه شیراز آمدند و رئیس دانشگاه هم پای صحبت ایشان نشسته و برنامه برگزار شده است؛ یعنی در آن فضا ایشان آمده و در اینجا سخنرانی کرده است.
با این منطق، هیأت نظارت دانشگاه مجوز را صادر می‌کند و بعد که جوسازی‌ها شدت می‌گیرد، تماس‌هایی از سوی فرمانداری شیراز گرفته می‌شود مبنی‌بر اینکه این تشکل باید برنامه خود را لغو کند؛ درحالی‌که این تماس‌ها به‌طورکلی غیرقانونی بود؛ چرا؟ چون اگر قرار بود به دلایل خاص این برنامه اتفاق نیفتد باید شورای تأمین استان جلسه‌ای رسمی تشکیل می‌داد و برای کاری که قصد انجام آن را داشت مصوبه‌ای صادر می‌کرد؛ سپس این مصوبه که به امضای اعضای شورا رسید و قانونی شد، توسط رئیس شورای تأمین استان به دانشگاه ابلاغ می‌شد. باید به صراحت گفته می‌شد که به‌هیچ‌وجه حق برگزاری چنین جلسه‌ای در دانشگاه وجود ندارد و تازه آن زمان رئیس دانشگاه می‌تواند آن را بپذیرد یا نپذیرد.

یعنی فقط به صورت شفاهی به دانشگاه اعلام کردند؟

اتفاقی که در اینجا رخ داد، به‌این‌صورت بوده که تماس‌هایی از سوی معاون فرماندار و در مرحله‌ای دیگر شخص فرماندار وقت صورت می‌گیرد و توصیه می‌کنند که برنامه برگزار نشود. از سویی دیگر به جهت آنکه روند قانونی قبلا طی شده بود و هیچ محدودیت قانونی‌ای وجود نداشت، مسئولان مرتبط در دانشگاه که همان رئیس دانشگاه و اعضای هیأت نظارت هستند، دلیلی بر اینکه تشکل را تحت فشار قرار دهند و آنها را از انجام این کار منع کنند نمی‌بینند و به فرمانداری هم اعلام می‌کنند که این مجوز داده شده و منع قانونی هم نداشته؛ تشکل هم برنامه‌ریزی کرده و اگر ما اجازه برگزاری این برنامه را ندهیم، تبعات دیگری خواهد داشت و دانشجویان دست به اعتراض می‌زنند و دانشگاه با مشکلات دیگری روبه‌رو خواهد شد و این کار منطقی نیست. دوباره آنها نامه‌ای می‌نویسند و این‌بار با امضای معاون فرماندار و می‌خواهند برنامه برگزار نشود؛ به عبارتی توصیه می‌کنند که اگر برگزار نشود، بهتر است. با این همه، هیأت نظارت تشکل دعوت‌کننده را تحت فشار قرار نمی‌دهد و آنها را از برگزاری این برنامه منع نمی‌کند؛ به این جهت که پیش از آن، مجوز قانونی صادر شده بود. اخیرا هم اگر شنیده باشید، وزیر کشور اعلام کرد شورای تأمین حق ندارد در امر برگزاری برنامه‌ها در دانشگاه دخالت کند.
روزی که قرار بود آقای مطهری به شیراز بیاید، نامه‌ای از طرف دانشگاه به مراجع تصمیم‌گیر استان ارسال می‌شود مبنی بر اینکه ما امکان اجرای این نامه توصیه‌ای شما را نداریم و دانشگاه صلاح نمی‌بیند جلوی حضور ایشان را بگیرد و از سویی به دانشجو توهین خواهد شد؛ بنابراین شما تمهیدات لازم را در شهر ببینید و مسئولیت تأمین امنیت در دانشگاه نیز با خود ماست. آنها جوابی به این نامه نمی‌دهند و دانشگاه فرض را بر این می‌گذارد که این درخواست را پذیرفته‌‌اند و برنامه‌ریزی خواهند کرد. حوالی ظهر با دانشگاه تماس می‌گیرند و می‌پرسند ایشان تشریف می‌آورند یا نه؟ و مسئولان دانشگاه هم به آنها پاسخ می‌دهند. در همین حین رئیس دانشگاه نیز دستورات خود را تلفنی اعلام می‌کند. به این دلیل که ایشان در روز یکشنبه و دوشنبه شیراز نبوده‌اند و به صورت تلفنی اعلام می‌کنند که برنامه به همان صورت ادامه پیدا کند و چون هیأت نظارت مصوبه دیگری مبنی بر لغو برنامه نداشته است، برگزاری برنامه به جریان می‌افتد. زمانی که آقای مطهری وارد شیراز می‌شوند، گروه‌های تندرو با حرکاتی سازمان‌یافته که ترجیج می‌دهیم راجع به آنها بحث نکنیم و نگوییم که آنها چه کسانی هستند، به خودرو آقای مطهری حمله می‌کنند و با تجهیزاتی که از قبل در اختیارشان قرار گرفته بود، شیشه‌های ماشین حامل مطهری را می‌شکنند و خدا به آقای مطهری و دانشجویانی که در کنار ایشان بودند، رحم کرد که جان سالم به در بردند!
راننده خودرو به سمت نزدیک‌ترین کلانتری می‌رود و چندین ساعت کلانتری در محاصره نیروهای خودسر باقی می‌ماند! و آقای مطهری موفق به حضور در دانشگاه نمی‌شوند. اولین سؤالی که مطرح می‌شود این است که چگونه نیروهای خودسر، کلانتری را محاصره می‌کنند و مسئولان مرتبط امنیتی شهر و استان هیچ اقدامی برای شکستن این محاصره غیرقانونی و بی‌منطق انجام نمی‌دهند؟! جناب آقای مطهری هم بعد از مشکلات ایجادشده از همان‌جا به فرودگاه و سپس به تهران بازمی‌گردند.

پس از این مرحله چگونه نام شما و رئیس دانشگاه و مسئول آن تشکل دانشجویی به عنوان متهم پرونده مطرح شد؟

به دنبال این حادثه و حمله‌هایی که به آقای مطهری صورت گرفت، وکیل ایشان از ماجرایی که اتفاق افتاده شکایت می‌کند و می‌خواهد حمله‌کنندگان دستگیر شوند؛ زیرا دوربین‌هایی که در آن منطقه بوده، تعدادی از این افراد را شناسایی می‌کند و مشخص می‌شود آنها متعلق به کدام سازمان هستند. همه این موضوعات برای مسئولان مربوطه روشن و واضح است. پس از پیگیری‌های آقای مطهری حدود هشت نفر از آنها بازداشت شدند؛ هرچند جمعیت آنها خیلی بیشتر از این عددها است. از طرفی دادستانی وقتی می‌بیند این اتفاق افتاده و یک عده را گرفته‌‌اند، با هماهنگی فرمانداری شهر و نامه‌نگاری، اعلام می‌کند اینجا دانشگاه، مسئول است و آن تشکلی که دعوت را انجام داده است باید به عنوان متهم به دادگاه بیایند؛ درحالی‌که این شکایت اصلا ربطی به شکایت آقای مطهری نداشته. دانشگاه مستندات و دلایلش را اعلام می‌کند که این موضوع کلا روند قانونی‌اش را طی کرده، مکاتبات با فرمانداری صورت گرفته و دانشگاه در این زمینه هیچ‌گونه کوتاهی‌ نکرده است. به‌هرحال اعلام می‌شود که متهم ردیف اول، شخص رئیس دانشگاه است؛ متهم ردیف دوم، بنده به عنوان قائم‌مقام رئیس دانشگاه و متهم ردیف سوم نیز دبیر تشکل دانشجویی است که دعوت را صورت داده است! و مابقی آنهایی که حمله کردند، به عنوان متهم‌های ردیف‌های آخر در این پرونده برایشان پرونده تنظیم می‌شود. این در حالی است که به عنوان مثال تشکل دانشجویی هیچ کار غیرقانونی نکرده؛ چون مجوز داشته و بر اساس مجوزش عمل کرده است. بنده هم به عنوان قائم‌مقام رئیس دانشگاه هیچ‌وقت در تصمیم‌گیری‌های هیأت نظارت، نه حضور داشته‌ام و نه دخالت کرده‌ام و نه اصلا در حوزه مسئولیت من بوده و این امور کاملا در حوزه دیگری از دانشگاه پیگیری می‌شود که حوزه معاونت فرهنگی و حوزه دفتر ریاست دانشگاه است. بنده هیچ ارتباطی با این موضوع از نظر ذاتی نداشته‌ام؛ البته طبیعی است که من در دانشگاه حضور داشتم، چون رئیس دانشگاه در آن زمان نبوده و مسئولیت دانشگاه به عنوان قائم‌مقام با من بوده، ولی تصمیم‌ها و مجوزها را هیأت نظارت انجام داده و کاملا هم قانونی بوده است. به‌هرحال، پرونده شکل گرفت و جلو رفت.

این مسائل را در دادگاه مطرح کرده‌اید؟

بعضی از دوستان ما حتی معتقد بودند که اساس این بحث ایراد دارد و اصلا نباید به دادگاه مراجعه کنیم. وکیلی هم که ما از خود دانشگاه گرفتیم، این مراجعات را رد کرد. با این‌همه اما به احترام قانون و به احترام دستگاه قضا، ما در جلسه دادگاه حاضر شدیم و توضیحاتی را ارائه کردیم. در جلسه دادگاه هم قاضی خیلی محترمانه سؤال‌هایی مطرح کردند. ما توضیحات را ارائه دادیم و همان‌جا هم مستندات نشان می‌داد که تشکل هیچ تقصیر و گناهی نداشته و بنده هم هیچ دخالت مستقیمی در این قضایا نداشته‌ام و رئیس دانشگاه هم به‌صراحت گفت این اتفاقات در حوزه کار دکتر صفوی نبوده. در رابطه با دانشگاه هم که تمام دلایل و مدارک نشان می‌دهد دانشگاه کارش را قانونی انجام داده و هیچ وظیفه‌ای غیر از آنچه انجام داده، نداشته است. حال، بعد از جریان دادگاه این احکام آمده است؛ آن‌هم برخلاف مستندات ارائه‌شده به دادگاه و آنچه ما دیده‌ایم و اطلاع دادیم و صحبت‌هایی که در دادگاه ردوبدل شد و آن‌قدر هم مسائل بدیهی و روشنی بود که جای تردیدی باقی نمی‌گذاشت. جناب آقای دکتر ارشاد انصافا یکی از سرمایه‌های بزرگ و ملی دانشگاهی ما هستند که فداکارانه مسئولیت دانشگاه را پذیرفتند. برای تشکل دانشجویی هم یک میلیون تومان حکم برای جبران خسارت صادر شده و برای بنده هم که شدیدترین حکم بین احکام دیگر صادر شده است؛ درحالی‌که بی‌ربط‌ترین فرد در این قضیه بوده‌ام اما شدیدترین حکم مرتبط را که انفصال از خدمت به طور کامل و نه تعلیقی است، برای بنده صادر کردند! و آن افراد که مقصران اصلی بودند، احکامشان چندماهه است که همگی تعلیقی است؛ البته حکم هنوز رسما به ما ابلاغ نشده و وکیل ما یک کپی بدون مهر و امضا از حکم گرفته و وقتی حکم ابلاغ شد، طبیعتا از نظر قانونی ٢٠ روز فرصت برای اعتراض هست که ما در این باره بعدا تصمیم می‌گیریم که اصلا می‌خواهیم اعتراض کنیم یا خیر.

بعد از صدور حکم با آقای دکتر مطهری صحبتی داشته‌اید و ایشان در جریان قرار گرفته‌اند؟

خیر؛ ما هیچ صحبتی نداشتیم. آقای مطهری به اندازه خودش دلگیر است و به ایشان توهین شده و نیازی نمی‌بینیم که ما بخواهیم ایشان را در فکر و زحمت بیشتری بیندازیم؛ البته ایشان کلا به دانشگاه لطف داشته‌اند، همان‌طورکه پدر ایشان دانشگاهی بوده و خودشان دانشگاهی هستند ولی ما هیچ تماس خاصی نداشتیم و موردی هم نیست که لزومی داشته باشد دوستان را در عسر و زحمتی بیندازیم.

با توجه به اینکه اخیرا جناب دکتر مطهری به دعوت تشکل اصلاح‌طلب دیگری در دانشگاه شیراز سخنرانی داشته‌‌اند و مشکلی هم ایجاد نشد، فکر می‌کنید اگر در نوبت گذشته ایشان به سالن می‌آمدند، اتفاقی می‌افتاد که عده‌ای تا این حد نگران شده بودند؟

با قاطعیت عرض می‌کنم هیچ اتفاقی نمی‌افتاد. عده‌ای افراد خودسر هستند که تحمل غیر از تفکر خودشان را ندارند. شما در همین سفر اخیر ایشان هم دیدید تعدادی ممکن است بیایند شعارهایی بدهند. معمولا این سخنرانی‌ها با استقبال بسیار شدید دانشجوها روبه‌رو می‌شود و همان‌طورکه می‌بینید گاهی با کمبود فضا مواجه می‌شویم و اکثریت جمعیت دانشگاهی طالب این حضورها و سخنرانی‌ها هستند. در سفر اخیر هم ایشان اینجا آمدند و رفتند و اتفاق خاصی هم نیفتاد. به‌هرحال ما امیدواریم برای حفظ شأن نظام و برای اینکه مجامع ملی و بین‌المللی نتوانند به ما ایرادهای ساده بگیرند، باید این‌گونه رفتارهای خودسرانه را پایان دهیم. مثل همین الان در جریان حمله به سفارت عربستان که عده‌ای خودسر آن حرکت را انجام داده‌‌ و آبروی مجموعه را برده‌‌اند؛ تا جایی که علمای عظام مانند آیت‌الله مکارم‌شیرازی و آیت‌الله جوادی‌آملی و خیلی‌های دیگر از جمله رئیس‌جمهور این حرکت را محکوم کردند؛ اما تبعات بسیار سنگینی برای کشور به بار آورد. این افراد هم کاملا شناسایی شده‌‌اند؛ عده‌ای در کشور به دنبال ایجاد تنش هستند که اینها باید در کشور کنترل شوند؛ همین تیپ افرادند که به نماینده مجلس حمله می‌کنند؛ همین تیپ افراد هستند که به سفارتخانه‌ها حمله می‌کنند و این ناامنی‌ها را در کشور موجب می‌شوند که ان‌شاءالله با درایت مسئولان کشور جلوی اینها گرفته شود. به هر حال ان‌شاءالله که با تدبیر مسئولان محترم کشور مسائل به سمتی برود که شأن نظام بیش از گذشته حفظ شود و مورداحترام قرار بگیرد.

شرق

گزارش خطا