عربستان قدرت شکست‌خورده خاورمیانه (+١٤ دليل)

موسویان معتقد است عربستان سعودی یک قدرت شکست خورده خاورمیانه است. سید حسین موسویان معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورای‌ عالی امنیت ملی با انتشار مقاله‌ای در هافینگتون پست آمریکا، با ذکر 14 مورد، عربستان را قدرت شکست خورده منطقه‌ای دانست و پیش‌بینی کرد در صورت استمرار سیاست‌های جاری، این کشور دیر یا زود فرو خواهد پاشید.

وی با مروری بر تحولات روابط ایران و عربستان بعد از اعدام دسته‌جمعی 47 نفر توسط حکومت سعودی شامل چهار چهره برجسته شیعه از جمله شیخ النمر، رهبر شیعیان عربستان، می‌نویسد:

اکنون روشن است که جامعه جهانی و قدرت‌های بزرگ نگران تنش فزاینده در روابط دو قدرت خاورمیانه، ایران و عربستان و تاثیرات منفی آن در گسترش نزاع‌های قومی، جنگ داخلی و عواقب فاجعه بار منطقه‌ای آن هستند. مهم این است که بتوان دلیل سیاست‌های تهاجمی اخیر عربستان را درک و ریشه‌یابی کرد.

به اعتقاد من دلیل سیاست‌های اخیر عربستان را باید در چهار دهه شکست‌های پیاپی دانست که ریاض سعی می‌کند با سیاست‌های تهاجمی مانع از تغییر رژیم در عربستان گردد. اجازه دهید مروری بر برخی ازشکست‌های چند دهه اخیر عربستان داشته باشیم:

1- در ابتدای دهه 80 عربستان و متحدینش از تجاوز صدام، دیکتاتور عراق، به ایران حمایت کردند، ده‌ها میلیارد کمک مالی به او کردند تا ایران را تجزیه کند. همه جملگی شکست خوردند، صدام رفت و ایران قدرتمندتر از همیشه باقی‌مانده است.

2- عربستان از 1980 تا 1990 چهار میلیارد دلار کمک مالی به گروه‌های وهابی افغانستان به ویژه طالبان و القاعده کرد. ایران هم متقابلا روی گروه‌های تاجیک و هزاره و شیعه سرمایه‌گذاری کرد. بعد از حادثه حمله به برج‌های دو قلوی نیویورک، ایران و آمریکا با همکاری مشترک طالبان و القاعده را شکست دادند و حکومت جدید در افغانستان ایجاد کردند.

3- از 1920 به بعد، اقلیت سنی بر عراق حکومت می‌کرد و تبعیض نسبت به شیعه اکثریت اعمال می‌شد. با حمله سال 2003 آمریکا به عراق صدام ساقط شد و در طی انتخاباتی آزاد شیعه به قدرت رسید. سعودی‌ها هم گله‌مندند که آمریکا عراق را دو دستی به ایران تحویل داد.

4- بعد از 2005 عربستان مدام تلاش کرد تا آمریکا را برای حمله نظامی به ایران قانع کند و به قول پادشاه سعودی "سر مار را قطع کند"، اما آمریکا زیر بار نرفت.

5- عربستان حامی اصلی بن علی دیکتاتور فاسد تونس بود که بعد از 23 سال حکومت، در ژانویه 2011 با تظاهرات مردمی مجبور به فرار شد. این اولین باری بود که بر اثر بیداری اسلامی و قیام مردمی، رهبر یک کشور عربی ساقط شد.

6- مبارک دیکتاتور فاسد مصر 30 سال با حمایت عربستان بر مصر حکومت داشت که با 18 روز تظاهرات مردم مصر در فوریه 2011 ساقط شد.

7- بعد از سقوط دیکتاتورهای تونس و مصر، این بار عربستان برای سرکوب قیام مردمی شیعیان اکثریت ، به بحرین لشگرکشی کرد تا از حکومت اقلیت سنی حمایت کند. با وجود پنج سال اشغال نظامی، ریاض در حل بحران بحرین هم شکست خورده است.

8- از آغاز بحران سوریه، عربستان سعی کرده که آمریکا را برای حمله نظامی به سوریه قانع کند اما تلاش‌هایش با شکست مواجه شده است.

9- سیاست "اسد باید برود" عربستان شکست خورده است. اسد بر مسند قدرت باقی است و قدرت‌های جهانی هم به این نتیچه رسیده‌اند که اسد بخشی از راه حل است. رابرت مالی مسئول خاورمیانه کاخ سفید حاشیه یک یادداشت کاری این‌گونه می‌نویسد: "به جای اینکه رژیم اسد به زور قانع شود که در مورد سرنوشت خودش مذاکره کند، وضعیت سوریه به بن بست نظامی به نفع داعش کشیده شده که نتیجه آن یک بحران بی‌انتها با عواقب فاجعه بار انسانی، استراتژیک و جغرافیایی شده است".

10- با روی کار آمدن دولت روحانی و بعد از دو سال مذاکره، توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی در جولای 2015 امضا شد. اجرای موفقیت‌آمیز این توافق می‌تواند به همکاری‌های مشترک ایران و آمریکا جهت حل بحران‌های منطقه همچون سوریه و عراق و یمن کمک کند. عربستان از این توافق آشفته شد و تهدید کرد که از پاکستان بمب اتم خواهد گرفت.

11- از اوائل 2015 عربستان مدام یمن را بمباران کرده و هزاران شهروند بی‌گناه را قتل عام کرده بدون اینکه هیچ دستاوردی به جز تقویت داعش و القاعده در یمن داشته باشد. ریچارد هاس رئیس شورای روابط خارجی آمریکا در توییتر خود نوشت: اکنون نگرانی این وجود دارد که یمن تبدیل به ویتنام عربستان گردد.

12- عربستان به قصد ضربه زدن به ایران، قیمت نفت را از 120 دلار به 30 دلار کاهش داده و اکنون خود دچار بحران کسری بودجه بی‌سابقه‌ای شده به طوری که امسال 90 میلیارد دلار کسری بودجه خواهد داشت.

13- عربستان با بحران‌های متعدد داخلی همچون: فساد، نبود دموکراسی، تبعیض آشکار علیه اقلیت شیعه، جنگ قدرت در داخل خانواده سلطنتی و بدترین کارنامه حقوق بشری مواجه است.

14- امروز جهان به اجماع رسیده که تروریسم تکفیری همچون داعش، بزرگترین تهدید امنیت جهان است. توماس فریدمن نویسنده مشهور نیویورک تایمز نوشت:"داعش یک پدر دارد و آن هم عربستان سعودی و مجتمع صنعتی ایدیولوژیکی آن است". امروز حتی آمریکا هم به این نتیجه رسیده که عربستان منبع اصلی حامی داعش است و گروه‌های تروریستی است.

محقق و مدرس فعلی دانشگاه پرینستون آمریکا ادامه داد: اکنون باید دید آخر خط چیست. ریاض باید درک کند که مشکلات اساسی دارد و نیازمند راه‌حل اساسی است. از زمان انقلاب اسلامی 1979 ایران تاکنون عربستان تلاش کرده با هزینه ایران جایگاه ژئوپولتیک خود را افزایش دهد. عربستان تا کنون برای فرار از واقعیت‌ها برای حل مشکلات خود ساخته‌اش همیشه یک راه‌حل ارائه کرد و آن هم "سرزنش ایران" بوده است. ریاض بسیار فراتر از ظرفیت خود دست درازی کرده است. در سوریه و بحرین و یمن دخالت کرده، از گروه‌های تروریستی حمایت کرده و حالا هم با ایران قطع رابطه کرده است. واقعیت این است که عربستان یک قدرت منطقه‌ای شکست خورده است که در صورت استمرار سیاست‌های سنتی‌اش، دیر یا زود فرو خواهد پاشید.

ايسنا